ভাৰতীয় সংস্কৃতি Class 10 |Assamese Chapter 7 | Question Answer

ভাৰতীয় সংস্কৃতি Class 10

অধ্যায়টোৰ সাৰাংশ

“ভাৰতীয় সংস্কৃতি” পাঠটোত লেখক হেম বৰুৱাই ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ মূল চৰিত্ৰ, গঠন আৰু ইয়াৰ ঐতিহাসিক বিৱৰ্তনৰ এক গভীৰ বিশ্লেষণ দাঙি ধৰিছে। লেখকৰ মতে, ভাৰতীয় সংস্কৃতি এক বিৰাট সমন্বয়ৰ ফচল। আৰ্য, অনাৰ্য, মংগোলীয়, দ্ৰাবিড়কে ধৰি বিভিন্ন জনগোষ্ঠী আৰু গ্ৰীক, শক, হুনৰ দৰে বিদেশী আক্ৰমণকাৰীসকলৰ সংমিশ্ৰণত এই সংস্কৃতিৰ সাগৰ ৰচনা হৈছে। সেয়ে, ভাৰতৰ বুৰঞ্জী কেৱল অভিযানৰ বুৰঞ্জী নহয়, ই সমন্বয়ৰো বুৰঞ্জী।

পাঠটোত ‘সভ্যতা’ আৰু ‘সংস্কৃতি’ৰ মাজৰ পাৰ্থক্য স্পষ্টকৈ দেখুওৱা হৈছে। সভ্যতা হ’ল সমাজৰ এক বাহ্যিক শৃংখলাবদ্ধ অৱস্থা, যি সংস্কৃতিৰ সৃষ্টিৰ বাবে এক সুস্থ পৰিৱেশ গঢ়ি তোলে। আনহাতে, সংস্কৃতি হ’ল কোনো এটা জাতিৰ জীৱন প্ৰতিভা, যি ভাষা, সাহিত্য, কলা, দৰ্শন আদিৰ মাজেৰে প্ৰকাশ পায়।

ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰৱাহ অতীজৰে পৰা নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে বৈ আহিছে। মহেঞ্জোদাৰো-হৰপ্পাৰ দৰে প্ৰাক-আৰ্য সংস্কৃতিৰ ভেটিতেই পৰৱৰ্তী আৰ্য সংস্কৃতি গঢ় লৈ উঠিছিল। শিৱ আৰু শক্তি পূজাৰ দৰে বহু উপাদান ভাৰতীয় সংস্কৃতিয়ে অনাৰ্য সংস্কৃতিৰ পৰা গ্ৰহণ কৰিছে। লেখকৰ মতে, ভাৰতীয় সংস্কৃতিয়ে বাহিৰৰ পৰা অহা বিভিন্ন প্ৰভাৱক অস্বীকাৰ নকৰি নিজৰ লগত চামিল কৰি লৈছে, যাৰ ফলত ই অধিক চহকী আৰু গতিশীল হৈ পৰিছে।

পাঠটোত উত্তৰ ভাৰত আৰু দক্ষিণ ভাৰতৰ ভাস্কৰ্যৰ পাৰ্থক্যও দেখুওৱা হৈছে। দাক্ষিণাত্যৰ ভাস্কৰ্যত যিদৰে বিশালতা আৰু কাৰুকাৰ্যৰ প্ৰাধান্য দেখা যায়, উত্তৰ ভাৰতৰ ভাস্কৰ্যত ইছলামীয় প্ৰভাৱৰ ফলত সৰলতা আৰু জ্যামিতিক গঠনৰ সমন্বয় ঘটিছে, যাৰ উৎকৃষ্ট উদাহৰণ হ’ল তাজমহল।

শেষত, লেখকে কৈছে যে ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ মূল শক্তি হ’ল ইয়াৰ সমন্বয় আৰু গ্ৰহণশীলতা। ইছলামৰ সংঘাতে প্ৰথমতে কিছু সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিলেও পিছলৈ দুয়োটা সংস্কৃতিৰ মাজত এক সমন্বয় গঢ়ি উঠিছিল, যাৰ ফলত সাহিত্য, কলা আৰু সংগীতৰ ক্ষেত্ৰত নতুন ধাৰাৰ সৃষ্টি হৈছিল। গান্ধীজীৰ উদ্ধৃতিৰে লেখকে কৈছে যে নতুন যুগৰ ভাৰতীয় সংস্কৃতিও এই সমন্বয়ৰ আদৰ্শৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত হ’ব লাগে, য’ত অতীতৰ শ্ৰেষ্ঠখিনিক লৈ ভৱিষ্যতৰ ভেটি ৰচনা কৰা হয়।

পাঠ্যপুথিৰ প্ৰশ্নাৱলী (Chapter End Excises)

ভাব-বিষয়ক

১। ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰাণ কি?
উত্তৰ: ক্ৰমবৰ্ধমান (Progressive) শক্তিয়েই ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰাণ।

২। ‘ফ্ৰম ভল্গা টু গংগা’ কাৰ ৰচনা?
উত্তৰ: ‘ফ্ৰম ভল্গা টু গংগা’ পণ্ডিত ৰাহুল সাংকৃত্যায়নৰ ৰচনা।

৩। সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে ‘কালিয়দমন’ৰ কি আখ্যা দিছে?
উত্তৰ: সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে ‘কালিয়দমন’ক আৰ্যই অনাৰ্যক সংস্কৃত কৰাৰ প্ৰতীকধৰ্মী নৃত্য বুলি আখ্যা দিছে।

৪। কোনটো যুগক ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ বিস্তাৰ যুগ বুলিব পাৰি?
উত্তৰ: বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ যুগক ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ বিস্তাৰ যুগ বুলিব পাৰি।

৫। শিৱ আৰু শক্তি পূজাৰ মূল ক‘ত আৱিষ্কাৰ হৈছিল?
উত্তৰ: শিৱ আৰু শক্তি পূজাৰ মূল মহেঞ্জোদাৰোৰ সংস্কৃতিত আৱিষ্কাৰ হৈছিল।

৬। ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ মূল সম্পদ কি?
উত্তৰ: গঠনৰ সৰলতা আৰু সূক্ষ্মতা হ’ল ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ মূল সম্পদ।

৭। অজন্তাৰ ছবিবোৰত প্ৰকাশ পোৱা ভাববস্তু দুটা কি কি?
উত্তৰ: অজন্তাৰ ছবিবোৰত প্ৰকাশ পোৱা ভাববস্তু দুটা হ’ল— (ক) সন্ন্যাস জীৱন (য’ত দয়া, ধ্যান আৰু মৌনতা প্ৰকাশ পাইছে) আৰু (খ) সমূহীয়া জীৱন (য’ত শক্তি, খ্যাতি, প্ৰেম আৰু যৌৱনৰ উচ্ছ্বাস প্ৰকাশ পাইছে)।

৮। গান্ধীজীয়ে নতুন যুগৰ ভাৰতীয় সংস্কৃতি কেনেকুৱা হ‘ব লাগে বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে?
উত্তৰ: গান্ধীজীয়ে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে নতুন যুগৰ ভাৰতীয় সংস্কৃতি সমন্বয়ৰ বস্তু হ’ব লাগে। অতীতৰ যিখিনি সৎ আৰু সত্য, তাৰ ওপৰত ভেটি কৰি বৰ্তমানৰ সংস্কৃতি গঢ়ি তুলিব লাগে, যি সমূহীয়া জীৱনৰ সম্পদ হ’ব।

৯। সুকুমাৰ কলাৰ ভিতৰত কোনটো শিল্পক বেছি স্থায়ী বোলা হৈছে?
উত্তৰ: সুকুমাৰ কলাৰ ভিতৰত চিত্ৰ-শিল্পক বেছি স্থায়ী বোলা হৈছে।

১০। হেম বৰুৱাৰ সাহিত্য-চৰ্চা সম্পৰ্কে পঁচিশটামান শব্দৰ ভিতৰত এটি পৰিচয় দিয়া।
উত্তৰ: হেম বৰুৱা (১৯১৫-১৯৭৭) অসমীয়া সাহিত্যৰ এগৰাকী আধুনিক কবি, প্ৰবন্ধকাৰ আৰু কৃতী সাংসদ। তেওঁৰ ৰচনাত আধুনিকতা আৰু প্ৰগতিশীল চিন্তাৰ প্ৰকাশ দেখা যায়। ‘বালিছন্দা’, ‘মনময়ূৰী’ তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য কাব্যগ্ৰন্থ। তেওঁ ‘The Red River and Blue Hill’ৰ দৰে গ্ৰন্থৰে অসমক বিশ্ব দৰবাৰত পৰিচয় কৰাই দিছিল।

১১। ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ পাঠটোৰ সাৰাংশ লিখা।
উত্তৰ: (ওপৰত দিয়া ‘পাঠৰ সাৰাংশ’ চাওক।)

১২। ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি এক বিৰাট সমন্বয়ৰ বস্তু’। — এই কথাষাৰ কিমানদূৰ যুক্তিপূৰ্ণ, ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ পাঠটোৰ আধাৰত বিচাৰ কৰা।
উত্তৰ: কথাষাৰ সম্পূৰ্ণৰূপে যুক্তিপূৰ্ণ। ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ পাঠটোত লেখকে দেখুৱাইছে যে ভাৰতীয় সংস্কৃতি কোনো এটা একক গোষ্ঠীৰ সৃষ্টি নহয়। ইয়াৰ ভেটি গঢ় লৈ উঠিছে আৰ্য, অনাৰ্য, দ্ৰাবিড়, মংগোলীয় আদি বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ অৱদানেৰে। সময়ৰ লগে লগে গ্ৰীক, শক, হুন, মোগল আদি বিদেশী শক্তিৰ আগমন আৰু তেওঁলোকৰ সংস্কৃতিৰ সৈতে হোৱা আদান-প্ৰদানৰ ফলত ভাৰতীয় সংস্কৃতি অধিক চহকী হৈ পৰিছে। ধৰ্ম (শিৱ-শক্তি পূজা), কলা (ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ প্ৰভাৱ), ভাষা আৰু জীৱন-ধাৰণৰ প্ৰণালীত এই সমন্বয়ৰ স্পষ্ট প্ৰভাৱ দেখা যায়। সেয়ে, ভাৰতীয় সংস্কৃতিক এক বিৰাট সমন্বয়ৰ বস্তু বুলি কোৱা হয়।

১৩। ‘সভ্যতা আৰু সংস্কৃতি’ শব্দ দুটাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য বিচাৰ কৰা।
উত্তৰ: ‘সভ্যতা’ আৰু ‘সংস্কৃতি’ শব্দ দুটাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য হ’ল:

• সভ্যতা: সভ্যতা হ’ল সমাজৰ এক বাহ্যিক, শৃংখলাবদ্ধ আৰু সু-সংগঠিত অৱস্থা। ই এক সামাজিক পদ্ধতি, যিয়ে মানুহক একেলগে বসবাস কৰিবলৈ এক সুস্থ পৰিৱেশ দিয়ে।
• সংস্কৃতি: সংস্কৃতি হ’ল কোনো এটা জাতি বা সমাজৰ আভ্যন্তৰীণ জীৱন প্ৰতিভা। ই সেই জাতিৰ ভাষা, সাহিত্য, কলা, দৰ্শন, সংগীত আদিৰ মাজেৰে প্ৰকাশ পায়।
  সভ্যতাই সংস্কৃতিৰ সৃষ্টিৰ বাবে ভেটি তৈয়াৰ কৰে, কিন্তু এখন সমাজ সভ্য হ’লেও তাৰ কোনো উল্লেখযোগ্য সাংস্কৃতিক স্তৰ নাথাকিবও পাৰে।

১৪। উত্তৰ ভাৰতীয়, ভাস্কৰ্যৰ বিষয়ে তোমাৰ পাঠ্যপুথিৰ সহায়ত লিখা।
উত্তৰ: পাঠ্যপুথি অনুসৰি, উত্তৰ ভাৰতীয় ভাস্কৰ্য দাক্ষিণাত্যৰ ভাস্কৰ্যৰ দৰে নহয়। ইয়াত ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ যথেষ্ট প্ৰভাৱ পৰিছে, যাৰ ফলত ই এক সংহতি বা সমন্বয়ৰ ভাস্কৰ্য হৈ পৰিছে। ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল গঠনৰ সৰলতা আৰু সূক্ষ্মতা, ইয়াত কাৰুকাৰ্যৰ বিশালতাৰ সলনি ৰেখাৰ সমন্বয়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। ইছলামীয় ভাস্কৰ্যই হিন্দু ভাস্কৰ্যৰ জটিলতা কমাইছে আৰু হিন্দু ভাস্কৰ্যই ইছলামীয় ভাস্কৰ্যক কাৰুকাৰ্য প্ৰদান কৰিছে। এই সমন্বয়ৰ এক উৎকৃষ্ট উদাহৰণ হ’ল তাজমহল।

১৫। অজন্তাৰ গুহাৰ শিল্পকলাৰ এটি বিৱৰণ দিয়া।
উত্তৰ: মহাৰাষ্ট্ৰত অৱস্থিত অজন্তাৰ গুহাৰ শিল্পকলা ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ এক অমূল্য সম্পদ। এই ছবিবোৰত দুটা মূল ভাববস্তু প্ৰকাশ পাইছে— সন্ন্যাস জীৱন আৰু সমূহীয়া জীৱন। এফালে দয়া, ধ্যান আৰু মৌনতাৰ দৰে আধ্যাত্মিক ভাৱ, আনফালে শক্তি, প্ৰেম, যৌৱন আৰু জীৱনৰ আনন্দৰ উচ্ছ্বাস। এই দুয়োটা বিপৰীতধৰ্মী ভাৱক একেলগে অংকন কৰি শিল্পীয়ে জীৱনৰ অসামঞ্জস্যক গ্ৰহণ কৰাৰ শক্তি প্ৰদৰ্শন কৰিছে। এই ছবিসমূহে বৌদ্ধ যুগৰ ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু জীৱন-প্ৰাচুৰ্যৰ কথা সোঁৱৰাই দিয়ে।

১৬। মোগল সম্ৰাট বাবৰৰ আমোলত ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰা চিত্ৰকলাৰ নতুন ধাৰাটি কেনে আছিল লিখা।
উত্তৰ: মোগল সম্ৰাট বাবৰৰ আমোলত ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰা চিত্ৰকলাৰ নতুন ধাৰাটোৰ মূল আছিল প্ৰচুৰ ব্যক্তিবোধ। ইয়াৰ লক্ষ্য আছিল ব্যক্তিৰ জীৱন প্ৰকাশ কৰা, সমষ্টি জীৱনৰ নহয়। এই আৰ্টত ভাব-প্ৰৱণতা কম আছিল, কিন্তু বিপুল উৎসাহ-উদ্দীপনা আৰু প্ৰেৰণা আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত, এই ব্যক্তিবাদী চিত্ৰকলাৰ লগত ভাৰতৰ প্ৰচলিত চিত্ৰধাৰাৰ সংমিশ্ৰণ ঘটি এক নতুন পদ্ধতিৰ উদ্ভৱ হৈছিল, য’ত অজন্তাৰ সৰলতাৰ লগত নতুন ভাৰসাম্যৰ সংযোগ ঘটিছিল।

১৭। উত্তৰ ভাৰতৰ সংগীতে কি নতুন বস্তু আমাৰ চকুত পেলায় বুলিছে?
উত্তৰ: উত্তৰ ভাৰতৰ সংগীতে আমাৰ চকুত পেলোৱা নতুন বস্তুটো হ’ল— ইয়াৰ গাম্ভীৰ্যৰ লগত ঠায়ে ঠায়ে এক উৰণীয়া ভাবৰ সংযোগ। এই উৰণীয়া ভাবটোকে লেখকৰ মতে সুৰ-বস্তুৰ ওপৰত লোক-সংগীতৰ প্ৰভাৱ বুলি ক’ব পাৰি।

১৮। ভাৰতীয় সংস্কৃতিত ইছলামৰ অৰিহণাৰ এটি টোকা যুগুত কৰা।
উত্তৰ: ভাৰতীয় সংস্কৃতিত ইছলামৰ অৰিহণা অপৰিসীম। ইছলামৰ আগমনে ভাৰতত এক নতুন সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰিছিল।

• ভাস্কৰ্য: ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ সৰলতা আৰু জ্যামিতিক শৈলীয়ে হিন্দু ভাস্কৰ্যৰ লগত মিলি তাজমহলৰ দৰে অপূৰ্ব নিদৰ্শনৰ জন্ম দিছিল।
• সংগীত: ইছলামৰ প্ৰভাৱত উত্তৰ ভাৰতীয় সংগীতত নতুন সুৰ আৰু গজলৰ দৰে গায়ন শৈলীৰ সংযোজন ঘটিছিল।
• ভাষা আৰু সাহিত্য: ফাৰ্চী আৰু আৰবী ভাষাৰ প্ৰভাৱত উৰ্দু ভাষাৰ জন্ম হৈছিল আৰু সাহিত্যত নতুন ধাৰাৰ সৃষ্টি হৈছিল।
• সামাজিক জীৱন: ইছলামৰ সামাজিক গণতন্ত্ৰৰ ধাৰণাই ভাৰতৰ দৰিদ্ৰ আৰু পদদলিত সমাজক বাৰুকৈয়ে আকৰ্ষণ কৰিছিল।
  এইদৰে, ইছলামে ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ বিভিন্ন দিশত এক গভীৰ আৰু ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাইছিল।

১৯। প্ৰাক্-মুছলিম যুগ আৰু মুছলিম যুগৰ ভাৰতীয় ভাস্কৰ্য আৰু শিল্পকলাৰ বিষয়ে এটি টোকা যুগুত কৰা।
উত্তৰ:

• প্ৰাক্-মুছলিম যুগ: এই যুগৰ ভাৰতীয় ভাস্কৰ্য আৰু শিল্পকলা মূলতঃ ধৰ্মকেন্দ্ৰিক আছিল। অজন্তা, ইলোৰা, সাঁচী আদিৰ শিল্পকলাত হিন্দু, বৌদ্ধ আৰু জৈন ধৰ্মৰ প্ৰভাৱ স্পষ্ট। এই শিল্পকলাত বিশালতা, কাৰুকাৰ্যৰ জটিলতা আৰু মানৱীয় আৱেগৰ প্ৰকাশ দেখা যায়। দাক্ষিণাত্যৰ মন্দিৰৰ ভাস্কৰ্য ইয়াৰ উৎকৃষ্ট উদাহৰণ।
• মুছলিম যুগ: মুছলিম যুগৰ শিল্পকলাত ইছলামীয় প্ৰভাৱ দেখা যায়। ইয়াত মূৰ্তিৰ ব্যৱহাৰ নাছিল, তাৰ পৰিৱৰ্তে জ্যামিতিক আৰ্হি, ফুল-পাতৰ নক্সা আৰু কেলিগ্ৰাফীৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। গঠনৰ সৰলতা আৰু সূক্ষ্মতা ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্য। পৰৱৰ্তী সময়ত, হিন্দু আৰু ইছলামীয় শিল্পকলাৰ সমন্বয়ত এক নতুন ভাৰতীয় শৈলীৰ জন্ম হয়, যাক ইন্দো-ইছলামিক শিল্পকলা বুলি কোৱা হয়। তাজমহল, ফটেহপুৰ চিক্ৰী আদি ইয়াৰ উদাহৰণ।

২০। ব্যাখ্যা কৰা:

(ক) সংস্কৃতিৰ অবিচ্ছিন্ন ধাৰাই হৈছে ভাৰতীয় জীৱনৰ মূল সম্পদ।
উত্তৰ: উক্ত কথাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা’ৰ অন্তৰ্গত হেম বৰুৱাৰ ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ নামৰ পাঠটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে। ইয়াৰ জৰিয়তে লেখকে ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ নিৰৱচ্ছিন্নতা আৰু স্থায়িত্বৰ কথাকে বুজাইছে।
ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ ইতিহাস অতি প্ৰাচীন। সময়ৰ লগে লগে বহুতো সভ্যতাৰ উত্থান-পতন ঘটিছে, বহুতো বিদেশী শক্তিৰ আক্ৰমণ হৈছে, কিন্তু ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ মূল সোঁতটো কেতিয়াও বন্ধ হোৱা নাই। ই বিভিন্ন সংস্কৃতিৰ পৰা উপাদান গ্ৰহণ কৰি নিজকে আৰু অধিক চহকী কৰি নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে বৈ আহিছে। এই অবিচ্ছিন্নতা আৰু গতিশীলতাই ভাৰতীয় জীৱনৰ মূল শক্তি আৰু সম্পদ।

(খ) ভাৰতৰ বুৰঞ্জী হৈছে ৰাজ্যৰ উত্থান-পতন, ভঙা-গঢ়াৰ সবিশেষ বুৰঞ্জী।
উত্তৰ: উক্ত কথাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা’ৰ অন্তৰ্গত হেম বৰুৱাৰ ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ নামৰ পাঠটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে। ইয়াৰ জৰিয়তে লেখকে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ইতিহাসৰ অস্থিৰতাৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে।
ভাৰতৰ ইতিহাস অধ্যয়ন কৰিলে দেখা যায় যে ই বিভিন্ন ৰাজবংশৰ উত্থান-পতন, সাম্ৰাজ্যৰ গঠন আৰু ভাঙোন, আৰু বিদেশী আক্ৰমণৰ কাহিনীৰে ভৰা। মৌৰ্য, গুপ্ত, মোগল আদি বিভিন্ন সাম্ৰাজ্য গঢ় লৈ উঠিছিল আৰু সময়ত সেইবোৰৰ পতনো ঘটিছিল। এই ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু ভঙা-গঢ়াৰ মাজতো কিন্তু ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ মূল ধাৰাটো অবিৰতভাৱে চলি আছিল।

(গ) সকলো আৰ্টৰ মূলতে দুটা বিপৰীত পন্থাই কাম কৰা দেখা যায়।
উত্তৰ: উক্ত কথাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা’ৰ অন্তৰ্গত হেম বৰুৱাৰ ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি’ নামৰ পাঠটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে। ইয়াৰ জৰিয়তে লেখকে শিল্পকলাৰ দুটা মূল প্ৰকাশভংগীৰ কথা কৈছে।
লেখকৰ মতে, সকলো শিল্পকলাৰ মূলতে দুটা বিপৰীত ধাৰা থাকে। এটা ধাৰাৰ উদ্দেশ্য হ’ল কাৰুকাৰ্য আৰু জাক-জমকতাৰ সৃষ্টি, যি বাহ্যিক আড়ম্বৰৰ জৰিয়তে দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰে। আনটো ধাৰাৰ উদ্দেশ্য হ’ল সংযম আৰু আড়ম্বৰহীনতা, যি অন্তৰৰ গভীৰতালৈ গৈ দৰ্শকক আত্মা-স্পৰ্শ কৰি অভিভূত কৰে। প্ৰথমটোৱে বাহ্যিক সৌন্দৰ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে, আনটোৱে আভ্যন্তৰীণ অনুভূতিৰ ওপৰত।

ভাষা-বিষয়ক

১। সন্ধি ভাঙা:

• সংস্কৃতি: সম্ + কৃতি
• সমন্বয়: সম্ + অনু + অয়
• সম্বন্ধ: সম্ + বন্ধ
• ভাৰাক্ৰান্ত: ভাৰ + আক্ৰান্ত
• সন্মত: সম্ + মত

২। বিশেষ্য বা বিশেষণলৈ নিয়া:

• বৈচিত্ৰ্য: বিচিত্ৰ (বিশেষণ)
• ভৌগোলিক: ভূগোল (বিশেষ্য)
• বিস্তৃতি: বিস্তৃত (বিশেষণ)
• নৈৰাশ্য: নিৰাশ (বিশেষণ)
• বিপ্লৱ: বিপ্লৱী (বিশেষণ)

HSLC পৰীক্ষাৰ পূৰ্ববৰ্ষৰ প্ৰশ্নোত্তৰ (২০১৫-২০২৫)

চমু প্ৰশ্ন:

1. ‘সভ্যতা’ আৰু ‘সংস্কৃতি’ৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি? (HSLC 2018)
   উত্তৰ: সভ্যতা হ’ল সমাজৰ বাহ্যিক শৃংখলাবদ্ধ অৱস্থা, আনহাতে সংস্কৃতি হ’ল জাতিৰ আভ্যন্তৰীণ জীৱন প্ৰতিভা যি কলা, সাহিত্য, দৰ্শনত প্ৰকাশ পায়।
2. হেম বৰুৱাৰ এখন গ্ৰন্থৰ নাম লিখা। (HSLC 2019)
   উত্তৰ: হেম বৰুৱাৰ এখন গ্ৰন্থ হ’ল ‘বালিছন্দা’।
3. ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰাণ কি? (HSLC 2020)
   উত্তৰ: ক্ৰমবৰ্ধমান শক্তিয়েই ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰাণ।
4. তাজমহলক কিহৰ নিদৰ্শন বুলি কোৱা হৈছে? (HSLC 2022)
   উত্তৰ: তাজমহলক হিন্দু আৰু ইছলামীয় ভাস্কৰ্যৰ সমন্বয়ৰ এক অপূৰ্ব নিদৰ্শন বুলি কোৱা হৈছে।

দীঘল প্ৰশ্ন:

• ‘ভাৰতীয় সংস্কৃতি এক বিৰাট সমন্বয়ৰ বস্তু’— পাঠৰ আধাৰত কথাষাৰৰ যুক্তিযুক্ততা বিচাৰ কৰা। (HSLC 2019, 2022)
  উত্তৰ: (ওপৰৰ ১২ নং প্ৰশ্নৰ উত্তৰ চাওক।)
• অজন্তাৰ গুহাৰ শিল্পকলাৰ বিষয়ে এটি বিৱৰণ দিয়া। (HSLC 2020)
  উত্তৰ: (ওপৰৰ ১৫ নং প্ৰশ্নৰ উত্তৰ চাওক।)

অতিৰিক্ত ১০টা সম্ভাৱ্য গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ

লেখক হেম বৰুৱাই কোনখন আলোচনী সম্পাদনা কৰিছিল?
উত্তৰ: লেখক হেম বৰুৱাই ‘পছোৱা’ আলোচনী সম্পাদনা কৰিছিল।

লেখকৰ মতে ভাৰতৰ বুৰঞ্জী কিহৰ বুৰঞ্জী?
উত্তৰ: লেখকৰ মতে ভাৰতৰ বুৰঞ্জী অভিযানৰ বুৰঞ্জী হোৱাৰ লগতে সমন্বয়ৰো বুৰঞ্জী।

মহেঞ্জোদাৰোৰ সংস্কৃতিত পোৱা এটা মূল সাংস্কৃতিক উপাদান কি?
উত্তৰ: মহেঞ্জোদাৰোৰ সংস্কৃতিত পোৱা এটা মূল সাংস্কৃতিক উপাদান হ’ল ধ্যানস্থ শিৱৰ কল্পনা।

কোনজন পণ্ডিতে ‘ফ্ৰম ভল্গা টু গংগা’ গ্ৰন্থত ভাৰতলৈ হোৱা মানৱ প্ৰব্ৰজনৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে?
উত্তৰ: পণ্ডিত ৰাহুল সাংকৃত্যায়নে।

দাক্ষিণাত্যৰ ভাস্কৰ্যৰ এটা প্ৰধান বৈশিষ্ট্য কি?
উত্তৰ: দাক্ষিণাত্যৰ ভাস্কৰ্যৰ এটা প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হ’ল ইয়াৰ বিশালতা আৰু কাৰুকাৰ্যৰ জাক-জমকতা।

পাঠটোত উল্লেখ থকা ‘কালিয় দমন’ৰ প্ৰতীকধৰ্মী ব্যাখ্যা কোনে আগবঢ়াইছিল?
উত্তৰ: সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে।

কোনটো বিদেশী ধৰ্মৰ প্ৰভাৱত উত্তৰ ভাৰতীয় ভাস্কৰ্যত সৰলতা আহিছিল?
উত্তৰ: ইছলাম ধৰ্মৰ প্ৰভাৱত।

লেখকৰ মতে, সংগীতৰ স্থায়িত্ব চিত্ৰকলাতকৈ কম কিয়?
উত্তৰ: কাৰণ সংগীতে আকাৰ-শূন্য ক্ষণস্থায়ী অনুভূতিৰ জন্ম দিয়ে, যি অন্তৰত হিল্লোল তোলাৰ পিছতে শেষ হৈ যায়।

আধ্যাত্মিকতাবাদে প্ৰাক-মুছলিম যুগৰ হিন্দু সমাজত কেনে প্ৰভাৱ পেলাইছিল?
উত্তৰ: আধ্যাত্মিকতাবাদে মানুহক বাস্তৱ জগতৰ পৰা আঁতৰাই নিছিল আৰু তেওঁলোকক অদৃষ্টৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল কৰি তুলিছিল, যাৰ ফলত সমাজৰ বৈপ্লৱিক শক্তি নিস্তেজ হৈ পৰিছিল।

পাঠটোত উল্লেখ থকা মোগল চিত্ৰকলাৰ মূল বৈশিষ্ট্য কি আছিল?
উত্তৰ: পাঠটোত উল্লেখ থকা মোগল চিত্ৰকলাৰ মূল বৈশিষ্ট্য আছিল ব্যক্তিবাদ, অৰ্থাৎ ব্যক্তিৰ জীৱন প্ৰকাশ কৰা।