ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষণ Class 9 – ইতিহাস, অধ্যায় ২

পাঠৰ চমু বিৱৰণ :

• ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষণৰ প্ৰধান কাৰণ হিচাপে পাশ্চাত্য শিক্ষাৰ প্ৰভাৱ।
• ১৮৫৭ চনৰ চিপাহী বিদ্ৰোহৰ জৰিয়তে জাতীয় চেতনাৰ জাগৰণ।
• যাতায়ত ব্যৱস্থাৰ উন্নতি আৰু বাতৰি কাকতৰ ভূমিকা।
• ৰাজা ৰামমোহন ৰায়, দয়ানন্দ সৰস্বতী, কেশৱ চন্দ্ৰ সেন আদিৰ সামাজিক সংস্কাৰৰ অৱদান।
• ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ জন্ম (১৮৮৫) আৰু ইয়াৰ জাতীয়তাবাদী ভূমিকা।

শ্ৰেণী: নৱম (সমাজ বিজ্ঞান – ইতিহাস, অধ্যায় ২)

অতি চমু/চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন আৰু উত্তৰ:

১। ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষণৰ প্ৰথম (প্ৰধান) কাৰকটো কি? সময় উল্লেখ কৰি লিখা।
উত্তৰ: ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষণৰ প্ৰথম (প্ৰধান) কাৰকটো হ’ল পাশ্চাত্য শিক্ষাৰ প্ৰভাৱ। ইয়াৰ সময় হ’ল উনবিংশ শতাব্দীৰ পঞ্চম দশকত, অৰ্থাৎ ১৮৫৭ খ্ৰীষ্টাব্দত।

২। আনন্দমঠ উপন্যাসৰ ৰচিয়তা কোন?
উত্তৰ: বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়।

৩। স্যাৰে জাহাছে অচ্ছা… গীতৰ গীতিকাৰ কোন?
উত্তৰ: মহম্মদ ইকবাল।

৪। ভাৰতত প্ৰথম ৰেল যাতায়ত কেতিয়া সূচনা হয়?
উত্তৰ: ১৮৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দত, বোম্বাই আৰু থানেৰ মাজত।

৫। ভাৰতত প্ৰথম টেলিগ্ৰাফ ব্যৱস্থা কেতিয়া সূচনা হয়?
উত্তৰ: ১৮৩৯ খ্ৰীষ্টাব্দত।

৬। ভাৰতত প্ৰথম ছপাশাল কেতিয়া ক’ত স্থাপন হৈছিল?
উত্তৰ: ১৭৯৭ চনত, শ্ৰীৰামপুৰত।

৭। কলিকতাৰ প্ৰেছিডেন্সি কলেজ প্ৰথমে কি নামেৰে ক’ত প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল?
উত্তৰ: ১৮১৭ চনত, হিন্দু কলেজ নামেৰে।

৮। লৰ্ড উইলিয়াম বেন্টিংকৰ দুটা উল্লেখযোগ্য সমাজ সংস্কাৰৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ:

• সতীদাহ প্ৰথা আইন প্ৰক্ৰিয়াৰে বিলুপ্তি ঘটোৱা।
• স্ত্ৰী শিক্ষাৰ বিস্তাৰ সাধন কৰা।

৯। ভাৰতীয় সংবাদ পত্ৰৰ ইতিহাসৰ প্ৰথমখন বাতৰি কাকত কি?
উত্তৰ: বেংগল গেজেট।

ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষণ (বিশদ উত্তৰ):

১। চিপাহী বিদ্ৰোহে কেনেকৈ জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষ ঘটাইছিল চমুকৈ লিখা।
উত্তৰ: ১৮৫৭ চনৰ চিপাহী বিদ্ৰোহ ভাৰতত ব্ৰিটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে প্ৰথম বৃহৎ সংগঠিত প্ৰতিৰোধ আছিল। এই বিদ্ৰোহৰ মূলতে ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শোষণ আৰু অত্যাচাৰৰ বিৰুদ্ধে ক্ষোভ আছিল। বিদ্ৰোহীসকলে মোগল সম্ৰাটক পুনৰ সিংহাসনত বহুৱাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, যিয়ে এক প্ৰকাৰ ৰাজনৈতিক মুক্তিৰ আকাংক্ষা প্ৰকাশ কৰিছিল। যদিও বিদ্ৰোহ দমন কৰা হৈছিল, ই ভাৰতীয় জনগণৰ মাজত জাতীয় চেতনা জাগ্ৰত কৰিছিল। পাশ্চাত্য শিক্ষাৰ প্ৰভাৱত শিক্ষিত ভাৰতীয়সকলে শোষণ আৰু অন্যায়ৰ বিৰুদ্ধে যুক্তিৰে বিচাৰ কৰিবলৈ শিকিছিল। এই নৱচেতনাই সমাজ আৰু মাতৃভূমিৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাৰ ভাৱ জগাইছিল, যাক জাতীয়তাবাদৰ উন্মেষ বুলি কোৱা হয়।

২। উডৰ প্ৰেৰণ পত্ৰৰ মূল উদ্দেশ্য কি কি আছিল লিখা।
উত্তৰ:

• প্ৰাথমিকৰ পৰা বিশ্ববিদ্যালয় পৰ্যায়লৈ শিক্ষা বিস্তাৰৰ এক সংহত আঁচনি নিৰ্ধাৰণ কৰা।
• নিম্ন স্তৰত দেশীয় ভাষা আৰু উচ্চ স্তৰত ইংৰাজী ভাষাৰে শিক্ষা প্ৰদানৰ ব্যৱস্থা কৰা।
• মেধাৱী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক বৃত্তি আৰু শিক্ষানুষ্ঠানত চৰকাৰী অনুদানৰ ব্যৱস্থা কৰা।
• প্ৰতিখন প্ৰদেশত শিক্ষা বিভাগ খোলাৰ পৰামৰ্শ দিয়া।

৩। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত মুখ্য ভূমিকা লোৱা ৬টা কাৰকৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ:

• পাশ্চাত্য শিক্ষা: শিক্ষিত ভাৰতীয়সকলৰ মাজত জাতীয় চেতনাৰ বিকাশ ঘটিছিল। উদাহৰণস্বৰূপ, ঈশ্বৰচন্দ্ৰ গুপ্তৰ স্বদেশপ্ৰেমৰ কবিতাই দেশপ্ৰেম জগাইছিল।
• যাতায়ত ব্যৱস্থাৰ উন্নতি: ১৮৩৯ত গ্ৰেণ্ড ট্ৰাংক ৰোড আৰু ১৮৫৩ত ৰেল যোগাযোগে ভাৰতীয়সকলৰ মাজত একতাৰ ভাৱ গঢ়ি তুলিছিল।
• সামাজিক সংস্কাৰক: ৰাজা ৰামমোহন ৰায়ে কুসংস্কাৰৰ বিৰুদ্ধে লৰ্ড বেন্টিংকৰ সৈতে কাম কৰি নৱজাগৰণৰ সূচনা কৰিছিল।
• ধৰ্মীয় সংস্থা: ৰামকৃষ্ণ মিছন আৰু আৰ্য সমাজে স্বদেশপ্ৰেম আৰু আধ্যাত্মিকতাৰ ভাৱ বিকশিত কৰিছিল।
• ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ: ১৮৮৫ত প্ৰতিষ্ঠিত এই সংগঠনে জাতীয়তাবাদক এক বাস্তৱ ৰূপ দিছিল।
• বাতৰি কাকত: বেংগল গেজেটৰ দৰে কাকতৰ জৰিয়তে ইংৰাজ শাসনৰ সমালোচনা কৰি জনমত গঢ়িছিল।

৪। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত পাশ্চাত্য শিক্ষাৰ চাৰিটা প্ৰভাৱৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ:

• ১৮৫৪ত চাৰ্লচ উডৰ প্ৰেৰণ পত্ৰৰ জৰিয়তে প্ৰাথমিকৰ পৰা বিশ্ববিদ্যালয় পৰ্যায়লৈ আধুনিক শিক্ষাৰ ভেটি স্থাপন হৈছিল।
• বংগবাসীৰ মাজত পাশ্চাত্য চিন্তাবিদ যেনে ভল্টেয়াৰৰ আদৰ্শৰ প্ৰভাৱে একতাৰ ভাৱ জগাইছিল।
• কলিকতাৰ শিক্ষিত সমাজৰ পৰা জাতীয় চেতনাৰ সূচনা হৈছিল, য’ত বঙ্কিমচন্দ্ৰৰ ‘বন্দে মাতৰম’ গীতে মাতৃভূমিৰ প্ৰতি ভক্তি জগাইছিল।
• ১৮৩৫ত লৰ্ড মেকলেৰ পৰামৰ্শত ইংৰাজী মাধ্যমত পাশ্চাত্য শিক্ষা প্ৰৱৰ্তনে ভাৰতীয়সকলক আধুনিকতাৰ পথত আগুৱাই লৈ গৈছিল।

৫। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলত যাতায়তৰ উন্নতিয়ে কেনেকৈ প্ৰভাৱ পেলাইছিল লিখা।
উত্তৰ: ব্ৰিটিছ শাসনৰ সময়ত যাতায়ত ব্যৱস্থাৰ উন্নতিয়ে ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ১৮৩৯ত কলিকতাৰ পৰা দিল্লীলৈ গ্ৰেণ্ড ট্ৰাংক ৰোড আৰু ১৮৫৩ত বোম্বাই-থানেৰ মাজত ৰেল যোগাযোগ আৰম্ভ হৈছিল। লৰ্ড ডেলহাউচিৰ সময়ত ৰাস্তা-ঘাট আৰু টেলিগ্ৰাফৰ সম্প্ৰসাৰণে দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তক সংযোগ কৰিছিল। এই উন্নত যোগাযোগে ভাৰতীয়সকলৰ মাজত পাৰস্পৰিক সংযোগ বৃদ্ধি কৰি জাতীয়তাবাদী ভাৱধাৰাৰ বিকাশত সহায় কৰিছিল।

৬। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত ৰাজা ৰামমোহন ৰায়ৰ অৱদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ: ৰাজা ৰামমোহন ৰায় ভাৰতত নৱজাগৰণৰ পথিকৃৎ আছিল। তেওঁ পাশ্চাত্য, ইছলাম আৰু প্ৰাচীন ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ জ্ঞানৰ সমন্বয়ে হিন্দু ধৰ্মক সংস্কাৰ কৰিছিল। উপনিষদৰ অনুবাদৰ জৰিয়তে তেওঁ কুসংস্কাৰৰ বিৰুদ্ধে সচেতনতা গঢ়িছিল। সতীদাহ প্ৰথা বিলুপ্তিৰ বাবে লৰ্ড বেন্টিংকৰ সৈতে কাম কৰাৰ লগতে বিধৱা বিবাহ আৰু স্ত্ৰী শিক্ষাৰ পোষকতা কৰিছিল। ৰাজনৈতিকভাৱে তেওঁ উদাৰ শাসনৰ দাবী জনাইছিল আৰু ১৮৩৩ত ব্ৰিটিছ পাৰ্লিয়ামেণ্টত ভাৰতীয়ৰ হকে সাক্ষ্য দিছিল।

৭। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত দয়ানন্দ সৰস্বতীৰ অৱদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ: স্বামী দয়ানন্দ সৰস্বতীয়ে আৰ্য সমাজ প্ৰতিষ্ঠা কৰি হিন্দু সমাজৰ সংস্কাৰত ভূমিকা লৈছিল। তেওঁ বেদক প্ৰকৃত ধৰ্মৰ উৎস বুলি প্ৰচাৰ কৰি মূৰ্তিপূজা আৰু বহুদেৱবাদৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ‘শুদ্ধি’ আন্দোলনৰ জৰিয়তে ধৰ্মান্তৰকৰণৰ পথ মুকলি কৰি হিন্দু জাতীয়তাবাদ গঢ়াত সহায় কৰিছিল। বাল্য বিবাহৰ বিৰোধিতা আৰু স্ত্ৰী শিক্ষাৰ প্ৰচাৰেও সমাজত নতুন চেতনা জগাইছিল।

৮। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত কেশৱ চন্দ্ৰ সেনৰ অৱদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ: কেশৱ চন্দ্ৰ সেনে ১৮৬৭ত প্ৰাৰ্থনা সমাজ প্ৰতিষ্ঠা কৰি দক্ষিণ ভাৰতত সংস্কাৰ আন্দোলনৰ সূচনা কৰিছিল। এই সমাজে বিধৱা বিবাহ আৰু স্ত্ৰী শিক্ষাৰ পোষকতা কৰিছিল। জাষ্টিচ মহাদেৱ গোবিন্দ ৰাণাডেৰ নেতৃত্বত ‘বিধৱা বিবাহ সংস্থা’ আৰু ‘দাক্ষিণাত্য শিক্ষা সমাজ’ গঢ়ি উঠিছিল, যিয়ে জাতীয়তাবাদী ভাৱধাৰাৰ প্ৰসাৰত সহায় কৰিছিল।

৯। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত ৰামকৃষ্ণ পৰমহংসৰ অৱদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ: ৰামকৃষ্ণ পৰমহংসৰ শিক্ষাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি স্বামী বিবেকানন্দই ৰামকৃষ্ণ মিছন প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ৰামকৃষ্ণৰ সৰল উপমাৰ জৰিয়তে ধৰ্মীয় চেতনা জাগ্ৰত হৈছিল। বিবেকানন্দই স্বদেশপ্ৰেম, আত্মবিশ্বাস আৰু আধ্যাত্মিকতাৰ ভাৱ জগাই ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদক শক্তিশালী কৰিছিল।

১০। ভাৰতীয় জাতীয় জাগৰণ গঢ়ি তোলাত এনি বেছান্টৰ অৱদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰ: এনি বেছান্টে থিয়’ছফিকেল ছ’চাইটিৰ জৰিয়তে ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু আধ্যাত্মিকতাৰ পুনৰুদ্ধাৰত গুৰুত্ব দিছিল। ১৮৯৮ত বাৰাণসীত ‘চেণ্ট্ৰেল হিন্দু স্কুল’ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল, যি পিছলৈ বেনাৰচ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয় হৈছিল। ১৯১৬ত ‘হোমৰুল লীগ’ গঠন কৰি স্ব-শাসনৰ প্ৰচাৰ কৰি জাতীয় জাগৰণত অৱদান আগবঢ়াইছিল।

১১। আলিগড় আন্দোলন কি? এই আন্দোলনে মুছলমানসকলক কেনেকৈ আধুনিক চিন্তা-চৰ্চাৰ পথ দেখুৱাইছিল লিখা।
উত্তৰ: আলিগড় আন্দোলন হ’ল ছৈয়দ আহমদ খানৰ নেতৃত্বত মুছলমান সমাজক পাশ্চাত্য শিক্ষাৰে শিক্ষিত কৰি জাতীয়তাবাদী চেতনা জাগ্ৰত কৰাৰ প্ৰয়াস। ১৮৭৫ত আলিগড়ত ‘মহম্মদান এংলো ইণ্ডিয়ান কলেজ’ প্ৰতিষ্ঠা কৰি তেওঁ মুছলমানসকলৰ মাজত আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ ঘটাইছিল। এই কলেজে ৰাজনৈতিক চেতনা বিকশিত কৰি কুসংস্কাৰৰ পৰা মুক্তিৰ পথ দেখুৱাইছিল, যি পিছলৈ ১৯২০ত আলিগড় মুছলিম বিশ্ববিদ্যালয় হৈছিল।

১৩। বাতৰি কাকতৰ জন্মই কেনেকৈ ভাৰতীয়সকলৰ মাজত জাতীয়তাবাদী চিন্তাৰ উন্মেষ ঘটাইছিল বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰ: ১৭৮০ত জেমছ আগষ্টাছ হিকিৰ ‘বেংগল গেজেট’ৰ জৰিয়তে ভাৰতত বাতৰি কাকতৰ সূচনা হৈছিল। পিছলৈ বঙালী আৰু উৰ্দু ভাষাৰ কাকত যেনে ‘বংগ দৰ্শন’, ‘অমৃত বাজাৰ পত্ৰিকা’ আদিয়ে ইংৰাজ শাসনৰ শোষণৰ সমালোচনা কৰি জনমত গঢ়িছিল। এই কাকতসমূহে স্বদেশী ভাৱধাৰা আৰু স্বাধীনতাৰ আকাংক্ষা জাগ্ৰত কৰি জাতীয়তাবাদৰ বিকাশত সহায় কৰিছিল।

১৪। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ জন্মৰ ইতিহাস সম্পৰ্কে এটি চমু টোকা লিখা।
উত্তৰ: ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ জন্ম হৈছিল ১৮৮৫ চনত। ইয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাতা আছিল এলান অকটোভিয়ান হিউম। ১৮৮৩ত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰসকলক দেশৰ সেৱাৰ আহ্বান জনাইছিল। ১৮৮৫ৰ ২৮ ডিচেম্বৰত বোম্বাইত ৭২ জন প্ৰতিনিধিৰ সৈতে এক মহাসভাৰ জৰিয়তে কংগ্ৰেছ গঠন হৈছিল, য’ত উমেশচন্দ্ৰ বন্দোপাধ্যায় সভাপতি আছিল।

১৫। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ কাৰ্যাৱলী আৰু বিকাশ সম্পৰ্কে চমুকৈ লিখা।
উত্তৰ: ১৮৮৫ত প্ৰতিষ্ঠিত কংগ্ৰেছে ইংৰাজ শাসনৰ বিৰুদ্ধে জনজাগৰণ আৰু ভাৰতীয় ঐক্যৰ লক্ষ্য লৈছিল। ১৮৯০ত সুৰেন্দ্ৰনাথ বন্দোপাধ্যায়ৰ নেতৃত্বত ইংলেণ্ডলৈ দল পঠোৱা হৈছিল, কিন্তু সফলতা নাপাইছিল। ১৯০৫ত নৰমপন্থী আৰু ১৯০৭ত চৰমপন্থী শিবিৰৰ সৃষ্টি হৈছিল, য’ত তিলক, লাজপট ৰায় আদি নেতা আছিল। এনেদৰে কংগ্ৰেছ বিকশিত হৈ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ মূল শক্তি হৈছিল।

অতিৰিক্ত অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ

১। কোনে পােন প্রথমে স্বদেশপ্রেম কবিতা ৰচি দেশবাসীৰ অন্তৰত দেশপ্রেম জগাই তুলিছিল?
উত্তৰঃ ঈশচন্দ্র গুপ্তই।

২। ‘বন্দে মাতম’ কোনখন উপন্যাসৰ পৰা লােৱা হৈছে?
উত্তৰঃ “আনন্দ মঠ’।

৩। কলিকতাৰ পৰা দিল্লীলৈ গ্রেট্রাংক বােড কেতিয়া নির্মাণ কৰা হৈছিল ?
উত্তৰঃ ১৮৩৯ খ্রীত।

৪। কিমান খ্রীত মাদ্রাজত ৰেলপথ নিমার্ণৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল ?
উত্তৰঃ ১৮৫৪ খ্রী,ত।।

প্রশ্ন ৫। অসমত ৰে’ল যােগাযােগ ব্যবস্থা কেতিয়াৰ পৰা হয় ?
উত্তৰঃ ১৮৮৩ খ্র.ত অসমত শদিয়াৰ পৰা ডিব্ৰুগড়লৈ ৰে’ল যােগাযােগ আৰম্ভ হয়।

৬। কিমান খ্রী. ত কলিকতা আৰু ডায়মণ্ড হাৰবাৰৰ মাজত বেচৰকাৰী খণ্ডত প্রথমটো টেলিগ্রাফ ব্যবস্থা বহুৱা হৈছিল ?
উত্তৰঃ ১৮৩৯ খ্রীত।

৭৷ কোনে আৰু কেতিয়া টেলিগ্রাফ ব্যৱস্থাক চৰকাৰী নিয়ন্ত্রণলৈ আনিছিল?
উত্তৰঃ লর্ড ডেলহাউচিয়ে ১৮৫১ খ্রীত।

৮৷ ভাৰতীয় সমাজলৈ নবচেতনা বােৱাই অনা প্রথম ব্যক্তিজন কোন?
উত্তৰ : ৰাজা ৰামমােহন ৰায়।

৯। ব্রাহ্ম সমাজ প্রতিষ্ঠাতা কোন?
উত্তৰ ৰাজা ৰামমােহন ৰায়।

১০। কিমান খ্রীত ‘ব্রাহ্ম সভা’ নামৰ এটা অনুষ্ঠান স্থাপন কৰিছিল? এই সভাই পিছলৈ কি নামেৰে বিখ্যাত হৈ পৰে?
উত্তৰ : ১৮২৮ ‘ব্রাহ্ম সভা’নামৰ এটা অনুষ্ঠান ৰাজা ৰামমােহন ৰায়ে স্থাপন কৰিছিল। এই ব্রাহ্ম সভাই’ পিছলৈ ব্রাহ্ম সমাজ’ নামেৰে বিখ্যাত হৈ পৰে।

১১। সতীদাহ প্রথা কোনে নিষিদ্ধ ঘােষণা কৰিছিল ?
উত্তৰঃ ৰাজা ৰামমােহন ৰায়ৰ সহযােগত গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল উইলিয়াম বেন্টিংকে। সতীদাহ প্রথা নিষিদ্ধ বুলি ঘােষণা কৰিছিল।

১২। কিমান চনত আৰু ক’ত হিন্দু কলেজ প্রতিষ্ঠা কৰিছিল?
উত্তৰ: ১৮১৭ খ্রী.ত কলিকতাত।

১৩। প্রেছিডেন্সি কলেজৰ আগৰ নাম কি আছিল ?
উত্তৰঃ হিন্দু কলেজ।

১৪। আধুনিক ভাৰতৰ জন্মদাতা কোন?
উত্তৰ : ৰাজা ৰামমােহন ৰায়।

১৫। কাক প্রথমগৰাকী জাতীয়তাবাদী বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰঃ হেনৰি ভিভিয়ান ডেৰজিয়ক।

১৬। আর্য সমাজৰ ধৰ্মান্তৰকৰণ ব্যৱস্থাটোৰ নাম কি?
উত্তৰঃ ‘শুদ্ধি কৰণ।

১৭। কোনে ‘শুদ্ধি কৰণ ব্যৱস্থাটো প্রচলন কৰিছিল ?
উত্তৰঃ স্বামী দয়ানন্দ সৰস্বতীয়ে।

১৮। প্রার্থনা সমাজৰ নেতৃত্ব কোনে বহন কৰিছিল ?
উত্তৰঃ জাষ্টিছ মহাদেব গােবিন্দ ৰাণাড়ে।

১৯। কি কাৰণে “নৈশ বিদ্যালয় স্থাপন কৰা হৈছিল ?
উত্তৰ: নিৰক্ষৰ আৰু অনুন্নত জাতিক শিক্ষা দিবৰ কাৰণে নৈশ বিদ্যালয় স্থাপন কৰা

২০ কাৰ মতবাদক কেন্দ্ৰ কৰি ৰামকৃষ্ণ মিছন গঢ়ি উঠিছিল ?
উত্তৰঃ ৰামকৃষ্ণ পৰমহংস মতবাদক।

২১। ৰামকৃষ্ণ মিছনৰ প্রতিষ্ঠাতা কোন আছিল?
উত্তৰঃ স্বামী বিবেকানন্দ।

২২। স্বামী বিবেকানন্দৰ প্রকৃত নাম কি আছিল?
উত্তৰ: নৰেন্দ্ৰ নাথ বিশ্বনাথ দত্ত।

প্রশ্ন ২৩। কিমান চনত আৰু ক’ত স্বামী বিবেকানন্দৰ জন্ম হৈছিল ?
উত্তৰ :১৮৬৩ চনৰ ১২ জানুৱাৰী তাৰিখে কলিকতা চহৰত।

২৪। স্বামী বিবেকানন্দৰ মৃত্যু চনটো লিখা।
উত্তৰঃ ৪ জুলাই ১৯০২, কলিকতাত ।

২৫। আমেৰিকাৰ চিকাগাে চহৰত অনুষ্ঠিত বিশ্ব ধর্মসমাজত কোনে তেজস্বী ভাষণ দিছিল?
উত্তৰ ১৮৯৩ খ্রী.ত স্বামী বিবেকানন্দই।

২৬। এনি বেছান্ট কোন দেশৰ মহিলা আছিল?
উত্তৰ: আয়াৰলেণ্ডৰ।

২৭। এনি বেছান্টে প্রতিষ্ঠা কৰা স্কুলখনৰ নাম কি ?
উত্তৰঃ ১৮১৮ খ্রীত বানসীত এনি বেছান্টে প্রতিষ্ঠা কৰা স্কুলখনৰ নাম হ’ল— চেস্ট্রেল হিন্দু স্কুল।

২৮। চেট্লে হিন্দু কলেজখন পিছলৈ কি নামেৰে পৰিচিত হয়?
উত্তৰঃ ১৯১৬ খ্রী:ত মদন মােহন মালব্যৰ পৃষ্ঠপােষকতাত বেনাৰচত হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয় নামে পৰিচিত হয়।

২৯। “হােম ৰুল লীগ” কোনে কেতিয়া প্রতিষ্ঠা কৰিছিল?
উত্তৰ : ১৯১৬ খ্রী.ত এনি বেছান্টে হােম ৰুল লীগ প্রতিষ্ঠা কৰিছিল।

৩০৷ ভাৰতৰ জাতীয় কংগ্রেছৰ প্রথম মহিলা সভাপতি কোন আছিল ?
উত্তৰ এনি বেছান্ট, ১৯১৭ চনত।

৩১। আলিগড় মহমেদান এংলাে ইণ্ডিয়ান কলেজ কোনে আৰু কেতিয়া প্রতিষ্ঠা কৰিছিল?
উত্তৰঃ ১৮৭৫ খ্রী.ত ছাৰ ছৈয়দ আহমদ খানে আলিগড় মহম্মদান এংলাে ইণ্ডিয়ান কলেজখন প্রতিষ্ঠা কৰিছিল।

৩২। “আলিগড় মহম্মদান এংলাে ইণ্ডিয়ান কলেজ”খন পিছলৈ কি নামেৰে পৰিচিত হয় ?
উত্তৰ : ১৯২০ খ্রীত এই কলেজখন, “আলিগড় মুছলিম বিশ্ববিদ্যালয়” নামেৰে পৰিচিত হয়।

৩৩। বেংগল গেজেট’ কাৰ প্ৰচেষ্টাত প্রকাশিত হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৭৮০ খ্রী:ত জেমছ আগষ্টাচ হিক্কিৰ দ্বাৰা প্ৰথমখন ইংৰাজী ভাষাত সংবাদ- পত্র ‘বেংগল গেজেট প্রকাশিত হৈছিল।

৩৪। কোনখন আইনৰ যােগেদি বাতৰি কাকতৰ ওপৰত ৰাধা নিষেধ আৰােপ কৰা হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৭৯৯ খ্রীত ‘প্ৰেছ ৰেগুলেচন’ প্রয়ােগৰ যােগেদি লর্ড ৱেলেছলিয়ে ভাৰতীয় বাতৰি কাকতৰ ওপৰত বাধা নিষেধ আৰােপ কৰিছিল।

৩৫। কিমান চনত আৰু কোনে কুখ্যাত ‘প্রেছ আইন” জাৰি কৰিছিল?
উত্তৰ: লর্ড লিটনে ১৮৭৮ খ্রীত কুখ্যাত “প্ৰেছ আইন” জাৰি কৰিছিল।

৩৬। কোনে কেতিয়া অস্ত্র আইন বলবৎ কৰিছিল ?
উত্তৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল লর্ড লিটনে ১৮৭৮ খ্রীত ‘অস্ত্র আইন বলবৎ কৰিছিল।

৩৭। ইণ্ডিয়ান এছ’চিয়েচন” কোনে প্রতিষ্ঠা কৰিছিল?
উত্তৰ : বংগীয় নেতা সুৰেন্দ্রনাথ বন্দোপাধ্যায়ে।

৩৮। কাৰ কাৰ্যকালত আই চি এছ পৰীক্ষাৰ পৰীক্ষাৰ্থীৰ উচ্চতম সীমা ২১ পৰা ১৯ বছৰলৈ হ্ৰাস কৰিছিল?
উত্তৰ: লর্ড লিটন।

৩৯৷ এলেন অক্টোভিয়ান হিউম কোন আছিল?
উত্তৰ : অসামৰিক বিষয়া।

৪০৷ কাৰ কাৰ্যকালত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ প্রতিষ্ঠা হয়?
উত্তৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল লর্ড ডাফৰিণৰ (১৮৮৪-৮৮) কার্যকালত।

৪১। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্রেছৰ জন্মদাতা কোন?
উত্তৰ  এলেন অক্টোভিয়ান হিউম।

৪২। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্রেছ কেতিয়া প্রতিষ্ঠা হয় ?
উত্তৰ : ১৮৮৫ খ্রীত ২৮ ডিচেম্বৰত।

৪৩। ১৯০৫ চনত বাৰাণসীত অনুষ্ঠিত হােৱা জাতীয় কংগ্ৰেছ সভাত কোনে সভাপতিত্ব কৰিছিল ?
উত্তৰ : গােপাল কৃষ্ণ গােখলে।

৪৪। ১৯০৬ খ্রী:ত অনুষ্ঠিত হােৱা কলিকতা জাতীয় কংগ্ৰেছ অধিবেশনত কোনে সভাপতিত্ব কৰিছিল ?
উত্তৰ: দাদাভাই নৌৰজী।

৪৫। কিমান খ্রীত চমপন্থী নেতাসকলে মূল জাতীয় কংগ্ৰেছ দলৰ পৰা আঁতৰি আহিছিল।
উত্তৰ: ১৯১৬ চনত।

৪৬। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ প্রথম সভাপতি কোন আছিল ?
উত্তৰঃ কলিকতাৰ বেৰিষ্টাৰ উমেশচন্দ্র বন্দোপাধ্যায়।

৪৭। ইংলেণ্ডৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত জয়লাভ কৰা প্ৰথমজন ভাৰতীয়ৰ নাম কি আছিল ?
উত্তৰঃ দাদাভাই নৌৰজী।

৪৮। নৌৰজীৰ দৃষ্টিত স্বৰাজ মানে কি আছিল ?
উত্তৰ : স্বায়ত্ত শাসনৰ এটা ৰূপ।।