| মানৱ বন্দনা কবিতা | |
| শ্ৰেণী (Class) | 9 (নৱম শ্ৰেণীৰ) |
| বিষয় (Subject) | অসমীয়া (Assamese) |
| কিতাপৰ নাম (Book) | সাহিত্য চয়নিকা (Sahity Sayanika) |
| উপলব্ধ | প্ৰশ্নৰ উত্তৰ (Question Answer) |
| পাঠ (Lesson – 2) | মানৱ বন্দনা কবিতা |
| পাঠ্যক্ৰম | (SEBA ) |
মানৱ বন্দনা কবিতা – Class 9
পাঠটোৰ সাৰাংশ
“মানৱ বন্দনা” কবিতাটি ৰোমাণ্টিক যুগৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ কবি চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাৰ এক মহান সৃষ্টি। এই কবিতাত কবিয়ে মানৱতাবাদৰ এক গভীৰ আৰু উদাৰ দৃষ্টিভংগী প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁ মানুহৰ শ্ৰেষ্ঠত্ব আৰু মানৱ সেৱাৰ মহত্ত্বক অতি সুন্দৰভাৱে দাঙি ধৰিছে।
কবিয়ে কৈছে যে মানুহৰ জীৱন মায়াময় আৰু ইয়াৰ সোঁত অবিৰাম। এই মৰততে মানুহৰ জন্ম হয় আৰু ইয়াতেই তেওঁলোকে কৰ্ম কৰে। মানুহৰ প্ৰতি মানুহৰ মৰমেই হ’ল আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্ম। কবিয়ে মানুহক “পৰাৎপৰ” অৰ্থাৎ শ্ৰেষ্ঠতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ বুলি অভিহিত কৰিছে। তেওঁৰ মতে, এই পৃথিৱীখন স্বৰ্গতকৈয়ো অধিক আপোন, কাৰণ ই মানুহৰ নিজা ঘৰ।
কবিয়ে বিশ্বাস কৰে যে মানুহেই দেৱতা আৰু মানুহৰ সেৱাই প্ৰকৃত সেৱা। মানুহৰ বাহিৰে আন কোনো দেৱতা নাই। সেয়েহে, তেওঁ মানুহক পূজা কৰিবলৈ আহ্বান জনাইছে। কবিতাটোৰ মূল ভাৱ হ’ল— মানৱ সেৱাই ঈশ্বৰ সেৱা। মানুহৰ পাৰস্পৰিক মৰম-চেনেহ, সহায়-সহানুভূতিৰ মাজেৰেই এই পৃথিৱীত স্বৰ্গীয় সুখ লাভ কৰিব পাৰি। কবিতাটিৰ সাংগীতিক লয় আৰু গভীৰ দৰ্শনে ইয়াক এক অনন্য মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছে।
গুৰুত্বপূৰ্ণ শব্দাৰ্থ
| শব্দ | অৰ্থ |
| অৰ্ঘ্য | পূজাৰ উপকৰণ বা সামগ্ৰী। |
| কেৱ | কোনো, কেও। |
| ধৰম | ধৰ্ম। |
| নিজাপী | সম্পূৰ্ণ নিজৰ, আপোন। |
| ময়াপী | মায়া বা মোহ সৃষ্টি কৰা, ভ্ৰান্তি জন্মোৱা। |
| পৰাৎপৰ | শ্ৰেষ্ঠতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ, পৰম সত্য। |
| পাদ্য | ভৰি ধুবলৈ দিয়া পানী, পূজাৰ এক উপকৰণ। |
| সংগ | লগ, সংগী। |
পাঠভিত্তিক প্ৰশ্নাৱলী
ভাব-বিষয়ক
১। চমু উত্তৰ লিখা :
(ক) ‘মানুহেই পৰাৎপৰ’ বোলা কথাষাৰৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰ: ‘মানুহেই পৰাৎপৰ’ বোলা কথাষাৰৰ অৰ্থ হ’ল— মানুহেই শ্ৰেষ্ঠতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ। কবিয়ে মানুহক ঈশ্বৰৰেই অংশ বুলি গণ্য কৰিছে আৰু মানৱ সেৱাকেই পৰম ধৰ্ম বুলি কৈছে।
(খ) মানুহক ‘ময়াপী জীৱ’ বোলাৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰ: মানুহৰ জীৱন মায়া-মোহ আৰু ভ্ৰান্তিৰে পৰিপূৰ্ণ। এই সংসাৰত মানুহে মায়া-মোহত আৱদ্ধ হৈ জীৱন কটায়, সেয়েহে মানুহক ‘ময়াপী জীৱ’ বোলা হৈছে।
(গ) পাদ্য অৰ্ঘ্য লৈ মানুহক পূজা কৰাৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰ: পাদ্য (ভৰি ধোৱা পানী) আৰু অৰ্ঘ্য (পূজাৰ উপকৰণ) লৈ মানুহক পূজা কৰাৰ অৰ্থ হ’ল— মানুহক দেৱতাৰ আসনত বহুৱাই শ্ৰদ্ধা আৰু ভক্তিৰে সেৱা কৰা। কবিয়ে মানৱ সেৱাকেই ঈশ্বৰৰ পূজা বুলি গণ্য কৰিছে।
২। ‘মানৱ বন্দনা’ কবিতাটিৰ সাৰাংশ তোমাৰ নিজৰ কথাৰে বিৱৰি লিখা।
উত্তৰ: “মানৱ বন্দনা” কবিতাটিত কবি চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাই মানুহৰ মহত্ত্ব আৰু মানৱ প্ৰেমৰ জয়গান গাইছে। কবিয়ে কৈছে যে মানুহৰ জীৱন এক অবিৰাম সোঁতৰ দৰে, য’ত জন্ম-মৃত্যু চলিয়েই থাকে। এই মৰ্ত্যলোকতে মানুহে মানুহৰ প্ৰতি থকা মৰমৰ মাজেৰে প্ৰকৃত ধৰ্ম পালন কৰিব পাৰে। কবিয়ে মানুহক দেৱতাৰ স্থান দিছে আৰু কৈছে যে মানুহৰ সেৱাই প্ৰকৃত পূজা। তেওঁৰ মতে, এই পৃথিৱীখনেই স্বৰ্গতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ, কাৰণ ই মানুহৰ নিজা ঘৰ। পাৰস্পৰিক সহায়-সহানুভূতিৰে মানুহে এই পৃথিৱীখনক সুখৰ ঠাই বনাব পাৰে। সেয়েহে, কবিয়ে সকলোকে মানৱ সেৱাত ব্ৰতী হ’বলৈ আহ্বান জনাইছে।
৩। ‘এই যে পৃথিৱী স্বৰ্গতো অধিক মানুহৰ নিজাপী ঘৰ।’— কথাষাৰৰ অৰ্থ বুজাই লিখা।
উত্তৰ: এই কথাষাৰৰ দ্বাৰা কবিয়ে পৃথিৱীৰ মহত্ত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। স্বৰ্গক এখন সুখৰ ঠাই বুলি কল্পনা কৰা হয়, কিন্তু কবিয়ে কৈছে যে মানুহৰ বাবে এই পৃথিৱীখন তাতোকৈয়ো অধিক আপোন আৰু সুখৰ। কাৰণ এই পৃথিৱীত মানুহে ইজনে-সিজনৰ লগত মৰম-চেনেহ আৰু সহায়-সহানুভূতিৰে বাস কৰে। মানুহৰ পাৰস্পৰিক সম্পৰ্কই এই পৃথিৱীক স্বৰ্গতকৈয়ো অধিক মহিমামণ্ডিত কৰি তোলে।
৪। তাৎপৰ্য ব্যাখ্যা কৰা :
(ক) মানৱী জনম দিয়া উটুৱাই
মানৱী কৰম সোঁতে,
মানুহৰ মৰম বুজিবা মানুহে
ধৰম যে মৰমতে।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি “অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)”-ৰ অন্তৰ্গত চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাদেৱৰ “মানৱ বন্দনা” নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
এই ফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে মানৱ জীৱনৰ সাৰ্থকতা আৰু প্ৰকৃত ধৰ্মৰ বিষয়ে কৈছে।
মানুহে এই মৰতত জন্ম লৈ মানৱীয় কৰ্মৰ সোঁতত নিজকে উটুৱাই দিয়ে। এই কৰ্মময় জীৱনত মানুহৰ প্ৰতি মানুহৰ মৰম আৰু সহানুভূতিয়েই হৈছে আটাইতকৈ ডাঙৰ ধৰ্ম। কবিয়ে কৈছে যে এই মৰ্ত্যলোকতে, অৰ্থাৎ এই পৃথিৱীতেই, মানৱ প্ৰেমৰ মাজেৰে প্ৰকৃত ধৰ্ম পালন কৰিব পাৰি। মানৱ সেৱা আৰু মানৱ প্ৰেমেই জীৱনৰ মূল সাৰ্থকতা।
(খ) মানুহেই দেৱ মানুহেই সেৱ
মানুহ বিনে নাই কেৱ,
কৰা কৰা পূজা পাদ্য অৰ্ঘ্য লই
জয় জয় মানৱ দেৱ।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি “অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)”-ৰ অন্তৰ্গত চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাদেৱৰ “মানৱ বন্দনা” নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
এই ফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে মানৱতাবাদৰ চৰম আদৰ্শ প্ৰকাশ কৰিছে।
কবিয়ে মানুহক দেৱতাৰ স্থান দিছে। তেওঁৰ মতে, মানুহেই দেৱতা আৰু মানুহৰ সেৱাই হৈছে প্ৰকৃত সেৱা বা পূজা। মানুহৰ বাহিৰে আন কোনো দেৱতা নাই। সেয়েহে, তেওঁ সকলোকে আহ্বান জনাইছে যাতে তেওঁলোকে পূজাৰ উপকৰণ লৈ মানৱ দেৱতাৰ পূজা কৰে আৰু মানুহৰ জয়গান গায়। ইয়াৰ দ্বাৰা কবিয়ে মানৱ সেৱাৰ মহত্ত্বক প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে।
Class 9 Assamese Chapter 2
ভাষা-বিষয়ক
৫। সমাৰ্থক শব্দ লিখা :
- মানুহ: মানৱ, নৰ, মনুষ্য
- সংগ: লগ, সংগী, লগৰীয়া
- পৃথিৱী: ধৰা, ধৰণী, বসুন্ধৰা
- সোঁত: প্ৰবাহ, ধাৰা
- স্বৰ্গ: দেৱলোক, অমৰাপুৰী
- দেৱ: দেৱতা, সুৰ
৬। সংস্কৃত কৰ্ম, ধৰ্ম আদি শব্দৰ পৰা কৰম, ধৰম আদি শব্দৰ উৎপত্তি হৈছে। এনে কিছুমান শব্দ বাছি উলিয়াই এখন তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ: এনে কিছুমান শব্দৰ তালিকা তলত দিয়া হ’ল:
- যত্ন → যতন
- ৰত্ন → ৰতন
- ভক্তি → ভকতি
- ধৰ্ম → ধৰম
- কৰ্ম → কৰম
- মৰ্ম → মৰম
অতিৰিক্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ
১. “মানৱ বন্দনা” কবিতাটিৰ কবি কোন?
উত্তৰ: “মানৱ বন্দনা” কবিতাটিৰ কবি হ’ল চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা।
২. চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা কোন যুগৰ কবি?
উত্তৰ: চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা অসমীয়া সাহিত্যৰ জোনাকী যুগৰ কবি।
৩. জোনাকী যুগৰ ত্ৰিমূৰ্তি বুলি কাক কাক কোৱা হয়?
উত্তৰ: লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা আৰু হেমচন্দ্ৰ গোস্বামীক জোনাকী যুগৰ ত্ৰিমূৰ্তি বুলি কোৱা হয়।
৪. কবিয়ে কবিতাটিত কাক দেৱতা বুলি কৈছে?
উত্তৰ: কবিয়ে কবিতাটিত মানুহক দেৱতা বুলি কৈছে।
৫. মানুহৰ প্ৰকৃত ধৰ্ম কি বুলি কবিয়ে কৈছে?
উত্তৰ: মানুহৰ প্ৰতি মানুহৰ মৰমেই প্ৰকৃত ধৰ্ম বুলি কবিয়ে কৈছে।
৬. কবিতাটিৰ মূল ভাৱ কি?
উত্তৰ: কবিতাটিৰ মূল ভাৱ হ’ল মানৱতাবাদ, অৰ্থাৎ মানুহৰ শ্ৰেষ্ঠত্ব প্ৰতিষ্ঠা আৰু মানৱ সেৱাৰ মহত্ত্ব প্ৰকাশ কৰা।
৭. চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাৰ দুখন কবিতা পুথিৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাৰ দুখন কবিতা পুথি হ’ল— ‘প্ৰতিমা’ (১৯১৪) আৰু ‘বীণ ব’ৰাগী’ (১৯২৩)।
৮. কবিয়ে পৃথিৱীক স্বৰ্গতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ বুলি কিয় কৈছে?
উত্তৰ: কবিয়ে পৃথিৱীক স্বৰ্গতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ বুলি কৈছে কাৰণ ই মানুহৰ নিজা ঘৰ, য’ত মানুহে পাৰস্পৰিক মৰম-চেনেহেৰে বাস কৰে।
৯. ‘মানুহ বিনে নাই কেৱ’— কথাষাৰৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰ: ‘মানুহ বিনে নাই কেৱ’ কথাষাৰৰ অৰ্থ হ’ল— মানুহৰ বাহিৰে আন কোনো নাই। কবিয়ে মানুহকেই সকলোৰে কেন্দ্ৰবিন্দু বুলি গণ্য কৰিছে।
১০. ‘মানৱ বন্দনা’ কবিতাটি কোনখন কবিতা পুথিৰ অন্তৰ্গত?
উত্তৰ: ‘মানৱ বন্দনা’ কবিতাটি চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাৰ ‘প্ৰতিমা’ নামৰ কবিতা পুথিখনৰ অন্তৰ্গত।