ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰ Class 10
১. ভাৰতবৰ্ষক এখন ৰাজ্যসমূহৰ সংঘ বুলি ঘোষণা কৰা সংবিধানৰ অনুচ্ছেদটো হ’ল—
- (a) ৩ নং।
- (b) ১ নং।
- (c) ৪ নং।
- (d) ২ নং।
উত্তৰ: (b) ১ নং।
২. ‘কেবিনেট মিছন’ কি আছিল?
- (a) এটি বাণিজ্যিক মিছন।
- (b) ইংলেণ্ডৰ তিনিজন কেবিনেট মন্ত্ৰীৰে গঠিত এটি গোট।
- (c) ভাৰতীয় স্বাধীনতাৰ আন্দোলনৰ অংশ।
- (d) এক সামৰিক অভিযানৰ অংশ।
উত্তৰ: (b) ইংলেণ্ডৰ তিনিজন কেবিনেট মন্ত্ৰীৰে গঠিত এটি গোট।
৩. সংবিধান সভাৰ প্ৰথম বৈঠক কেতিয়া অনুষ্ঠিত হৈছিল?
- (a) ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্ট।
- (b) ১৯৪৬ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰ।
- (c) ১৯৪৬ চনৰ ৯ ডিচেম্বৰ।
- (d) ১৯৪৮ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী।
উত্তৰ: (c) ১৯৪৬ চনৰ ৯ ডিচেম্বৰ।
৪. ১৯৪৫ চনৰ জুলাই মাহত অনুষ্ঠিত সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কোনটো দল জয়ী হৈছিল?
- (a) কংগ্ৰেছ দল।
- (b) বিজেপি।
- (c) শ্রমিক দল।
- (d) কংগ্ৰেছৰ সৈতে যুক্ত দল।
উত্তৰ: (c) শ্রমিক দল।
৫. কেবিনেট মিছনৰ তৎপৰতাত কি গঠিত হৈছিল?
- (a) জাতীয় মঞ্চ।
- (b) ভাৰতীয় স্বাধীনতাৰ বাণিজ্যিক গোট।
- (c) সংবিধান সভা।
- (d) সেনাবাহিনীৰ নিৰ্দেশক সভা।
উত্তৰ: (c) সংবিধান সভা।
৬. সংবিধান সভাৰ প্ৰথম বৈঠকত কোনে সভাপতিত্ব কৰিছিল?
- (a) ড° জওহৰলাল নেহৰু।
- (b) ড° ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ।
- (c) ড° সচ্ছিদানন্দ সিংহ।
- (d) ড° বি আৰ আম্বেদকাৰ।
উত্তৰ: (c) ড° সচ্ছিদানন্দ সিংহ।
৭. সংবিধান প্ৰস্তুত কৰাৰ সন্দৰ্ভত সংবিধান সভাৰ বৈঠক কিমানখন অনুষ্ঠিত হৈছিল?
- (a) ১০ খন বৈঠক।
- (b) ১১ খন বৈঠক।
- (c) ১২ খন বৈঠক।
- (d) ১৫ খন বৈঠক।
উত্তৰ: (b) ১১ খন বৈঠক।
৮. সংবিধান সভাই খচৰা কমিটি কেতিয়া গঠন কৰিছিল?
- (a) ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্ট।
- (b) ১৯৪৭ চনৰ ২৯ আগষ্ট।
- (c) ১৯৪৭ চনৰ ১০ অক্টোবৰ।
- (d) ১৯৪৭ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী।
উত্তৰ: (b) ১৯৪৭ চনৰ ২৯ আগষ্ট।
৯. খচৰা কমিটিৰ অধ্যক্ষ কোন আছিল?
- (a) ড° ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ।
- (b) ড° সচ্ছিদানন্দ সিংহ।
- (c) ড° বি আৰ আম্বেদকাৰ।
- (d) ড° জওহৰলাল নেহৰু।
উত্তৰ: (c) ড° বি আৰ আম্বেদকাৰ।
১০. সংবিধানৰ খচৰাখন ড° ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদৰ ওচৰত কেতিয়া দাখিল কৰা হৈছিল?
- (a) ১৯৪৫ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰ।
- (b) ১৯৪৬ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰ।
- (c) ১৯৪৭ চনৰ ২৯ আগষ্ট।
- (d) ১৯৪৮ চনৰ ১৫ আগষ্ট।
উত্তৰ: (b) ১৯৪৬ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰ।
১১. নতুন সংবিধানখন কেতিয়া বলবৎ কৰা হৈছিল?
- (a) ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্ট।
- (b) ১৯৫০ চনৰ ১৫ আগষ্ট।
- (c) ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী।
- (d) ১৯৫১ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী।
উত্তৰ: (c) ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী।
১২. প্ৰস্তাৱনা কি?
- (a) সংবিধানৰ পূৰ্ণাঙ্গ পাঠ।
- (b) সংবিধানৰ পাতনি।
- (c) সংবিধানৰ মন্তব্য।
- (d) সংবিধানৰ সংশোধনী।
উত্তৰ: (b) সংবিধানৰ পাতনি।
১৩. সার্বভৌমত্ব কি?
- (a) ৰাষ্ট্ৰৰ নিয়ম আৰু বিধি।
- (b) ৰাষ্ট্ৰৰ সৰ্বোচ্চ ক্ষমতা।
- (c) ৰাষ্ট্ৰৰ সৰ্বসাধাৰণ অধিকার।
- (d) ৰাষ্ট্ৰৰ আইন নিৰ্মাণৰ ক্ষমতা।
উত্তৰ: (b) ৰাষ্ট্ৰৰ সৰ্বোচ্চ ক্ষমতা।
১৪. Federation শব্দটো ক’ৰ পৰা লোৱা হৈছে?
- (a) গ্ৰীক শব্দ ‘Federatus’ৰ পৰা।
- (b) লেটিন শব্দ ‘Foedus’ৰ পৰা।
- (c) ফাৰাচি শব্দ ‘Federation’ৰ পৰা।
- (d) ইংৰাজী শব্দ ‘Federal’ৰ পৰা।
উত্তৰ: (b) লেটিন শব্দ ‘Foedus’ৰ পৰা।
১৫. Foedus ৰ প্ৰকৃত অৰ্থ কি?
- (a) আইন।
- (b) চুক্তি।
- (c) সমাৰোহ।
- (d) সংবিধান।
উত্তৰ: (b) চুক্তি।
১৬. যুক্তৰাষ্ট্ৰ কাক বোলে?
- (a) এটা একক ৰাজ্য।
- (b) এক প্ৰজাতি।
- (c) পাৰস্পৰিক সন্ধি অথবা চুক্তিৰ দ্বাৰা সন্মিলিত হোৱা কিছুমান ৰাজ্যৰ গোট।
- (d) এটা স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ।
উত্তৰ: (c) পাৰস্পৰিক সন্ধি অথবা চুক্তিৰ দ্বাৰা সন্মিলিত হোৱা কিছুমান ৰাজ্যৰ গোট।
১৭. যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় পদ্ধতিৰ চৰকাৰ প্ৰথম ক’ত প্ৰৱৰ্তন হৈছিল?
- (a) ভাৰত।
- (b) কানাডা।
- (c) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
- (d) অষ্ট্ৰেলিয়া।
উত্তৰ: (c) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
১৮. যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ গৃহভূমি বুলি কোনখন ৰাষ্ট্ৰক কোৱা হয়?
- (a) কানাডা।
- (b) অষ্ট্ৰেলিয়া।
- (c) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
- (d) ভাৰত।
উত্তৰ: (c) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
১৯. ভাৰতবৰ্ষত যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তনৰ ক্ষেত্ৰত কোনখন দেশক অনুকৰণ কৰা হৈছিল?
- (a) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
- (b) অষ্ট্ৰেলিয়া।
- (c) কানাডা।
- (d) ইংলেণ্ড।
উত্তৰ: (c) কানাডা।
২০. চাৰকাৰিয়া আয়োগ কেতিয়া গঠিত হৈছিল?
- (a) ১৯৭৫ চনত।
- (b) ১৯৮৩ চনত।
- (c) ১৯৯০ চনত।
- (d) ১৯৯৫ চনত।
উত্তৰ: (b) ১৯৮৩ চনত।
২১. ভাৰতবৰ্ষৰ সংসদত কেইখন সদন আছে?
- (a) এটি সদন।
- (b) তিনিচন সদন।
- (c) চাৰিজন সদন।
- (d) দুখন সদন।
উত্তৰ: (d) দুখন সদন।
২২. ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টৰ পৰা ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীলৈ ভাৰতবৰ্ষৰ শাসন ব্যৱস্থা কোনখন আইন মতে চলিছিল?
- (a) ১৯২০ চনৰ আইন।
- (b) ১৯৩৫ চনৰ ভাৰত চৰকাৰ আইন মতে।
- (c) ১৯৪৭ চনৰ আইন।
- (d) ১৯৪৯ চনৰ আইন।
উত্তৰ: (b) ১৯৩৫ চনৰ ভাৰত চৰকাৰ আইন মতে।
২৩. সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত “আমি ভাৰতীয় জনসাধাৰণে” বুলি উল্লেখ কৰি সংবিধান প্ৰণেতা সকলে কি বুলি স্পষ্ট কৰিছে?
- (a) সংবিধান খনৰ ৰচক ভাৰতীয় জনগণ আৰু সংবিধান ভাৰতীয় জনগণৰ হ’ব বুলি।
- (b) সংবিধান খনৰ ৰচক বিদেশী কৰ্মচাৰী।
- (c) সংবিধান ভাৰতীয় জনগণৰ আৰু প্ৰধান বিৱৰণৰ অধীন হ’ব বুলি।
- (d) সংবিধান খনৰ ৰচক কেবলমাত্র ৰাজনৈতিক নেতাসকল।
উত্তৰ: (a) সংবিধান খনৰ ৰচক ভাৰতীয় জনগণ আৰু সংবিধান ভাৰতীয় জনগণৰ হ’ব বুলি।
২৪. সংবিধানৰ কিমান নম্বৰ সংশোধনী মতে সমাজবাদী শব্দাটো প্ৰস্তাৱনাত সংযোজন কৰা হৈছে?
- (a) ৩৬ নম্বৰ সংশোধনী আইনৰ জৰিয়তে।
- (b) ৪২ নম্বৰ সংশোধনী আইনৰ জৰিয়তে।
- (c) ৪৫ নম্বৰ সংশোধনী আইনৰ জৰিয়তে।
- (d) ৫০ নম্বৰ সংশোধনী আইনৰ জৰিয়তে।
উত্তৰ: (b) ৪২ নম্বৰ সংশোধনী আইনৰ জৰিয়তে।
২৫. ভাৰতবৰ্ষক কিয় এখন গণৰাজ্য বুলি কোৱা হয়?
- (a) কাৰণ দেশৰ শাসন কৰা ব্যৱস্থা এক ৰাজনৈতিক চুক্তিৰ অধীন।
- (b) কাৰণ দেশৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জনসাধাৰণৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচিত ব্যক্তি।
- (c) কাৰণ দেশৰ শাসন ব্যৱস্থা শুধুমাত্র সামন্তবাদী।
- (d) কাৰণ দেশৰ শাসন ব্যৱস্থাৰ মূল ভিত্তি এক সৰ্বভৌম নীতি।
উত্তৰ: (b) কাৰণ দেশৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জনসাধাৰণৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচিত ব্যক্তি।
২৬. ধৰ্মনিৰপেক্ষ শব্দটো সংবিধানৰ কিমান নম্বৰ সংশোধনী মতে প্ৰস্তাৱনাত সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে?
- (a) ৩৬ নম্বৰ সংশোধনী মতে।
- (b) ৪২ নম্বৰ সংশোধনী মতে।
- (c) ৪৫ নম্বৰ সংশোধনী মতে।
- (d) ৫০ নম্বৰ সংশোধনী মতে।
উত্তৰ: (b) ৪২ নম্বৰ সংশোধনী মতে।
২৭. দেশৰ সংবিধানত সংসদীয় পদ্ধতিৰ চৰকাৰ প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ ক্ষেত্ৰত কোনখন দেশৰ সংবিধান বিশেষ ভাৱে অনুকৰণ কৰা হৈছিল?
- (a) আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংবিধান।
- (b) ফ্ৰান্সৰ সংবিধান।
- (c) ইংলেণ্ডৰ সংবিধান।
- (d) কানাডাৰ সংবিধান।
উত্তৰ: (c) ইংলেণ্ডৰ সংবিধান।
অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ
১। ১৯৪৫ চনত অনুষ্ঠিত হােৱা নিৰ্বাচনত ইংলেণ্ডত কোনটো দল জয়ী হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৯৪৫ চনত অনুষ্ঠিত হােৱা নিৰ্বাচনত ইংলেণ্ডত বনুৱা দলে জয়ী হৈছিল।
২। “কেবিনেট মিছন”ভাৰতলৈ কেতিয়া আহিছিল?
উত্তৰঃ “কেবিনেট মিছন” ১৯৪৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত আহিছিল।
৩। সংবিধান সভাৰ প্ৰথম সভাপতি কোন আছিল?
উত্তৰঃ সংবিধান সভাৰ প্ৰথম সভাপতি আছিল ড° সচ্ছিদানন্দ সিনহা।
8। খচৰা সমিতিৰ অধ্যক্ষজনৰ নাম কি?
উত্তৰ: খচৰা সমিতিৰ অধ্যক্ষজনৰ নাম হ’ল ড° বি, আৰ, আম্বেদকাৰ।
৫। সমাজবাদী আৰু ধৰ্মনিৰপেক্ষ’ শব্দ দুটা সংবিধানৰ কিমান সংশােধনী মতে প্রস্তাৱনাত সন্নিবিষ্ট হৈছিল?
উত্তৰঃ ৪২ তম সংশােধনী প্রস্তাব মতে।
৬। ইংৰাজী Federation শব্দটো কোনটো লেটিন শব্দৰ পৰা আহিছে?
উত্তৰ: Federation শব্দটো লেটিন ভাষাৰ “Foedus” শব্দৰ পৰা আহিছে।
৭। “যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ গৃহভূমি” বুলি কাক কোৱা হয় ?
উত্তৰঃ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰক যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ গৃহভূমি বােলা হয়।
৮। ভাৰতবৰ্ষত দ্বৈত নাগৰিকত্বৰ ব্যৱস্থা আছেনে?
উত্তৰ: নাই।
৯। ভাৰতবৰ্ষৰ সংসদীয় গণতন্ত্রৰ ধাৰণাটো কোনখন দেশৰ সংবিধানৰ পৰা অনুকৰণ কৰা হৈছে?
উত্তৰঃ ইংলেণ্ডৰ স্বিধানৰ পৰা।
চমু উত্তৰ দিয়াঃ
১. ব্ৰিটিছ চৰকাৰে’ কেবিনেট মিছন’ক কিয় ভাৰতলৈ পঠাইছিল?
উত্তৰ: ভাৰতবৰ্ষৰ বাবে এখন সংবিধান ৰচনাৰ কাৰণে প্রয়ােজনীয় পৰিবেশ আৰু প্ৰস্তুতি অর্থে কেবিনেট মিছন’ক ভাৰতবৰ্ষলৈ পঠাইছিল।
২. ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টৰ পৰা ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীলৈ ভাৰতবৰ্ষৰ শাসন ব্যৱস্থা কি আইনৰ ভিত্তিত চলিছিল আৰু আইনখন কোনে প্রস্তুত কৰিছিল?
উত্তৰ: ১৯৩৫ চনৰ ভাৰত চৰকাৰ আইনৰ ভিত্তিত চলিছিল আৰু এই আইনখন ব্রিটিছ সংসদে প্রস্তুত কৰিছিল।
৩. প্ৰস্তাৱনাত “আমি ভাৰতীয় জনসাধাৰণ” বুলি কিয় উল্লেখ কৰা হৈছে?
উত্তৰ: প্ৰস্তাৱনাত “আমি ভাৰতীয় জনসাধাৰণ” বুলি উল্লেখ কৰি সংবিধান প্ৰণেতাসকলে স্পষ্ট কৰিছে যে সংবিধানখনৰ ৰচক ভাৰতীয় জনগণ। সংবিধানখন ভাৰতীয় জনগণৰ আৰু ভাৰতীয় জনগণেই সংবিধানৰ আঁৰত থকা বৃহৎ শক্তি।
৪. “সার্বভৌম” মানে কি বুজা? উত্তৰ: সার্বভৌমত্ব হৈছে ৰাষ্ট্ৰৰ সর্বোচ্চ ক্ষমতা। বাহ্যিকভাবে ভাৰতবৰ্ষত কোনাে বিদেশী শক্তিৰ তলতীয়া নহয়ে আৰু আভ্যন্তৰীণভাবেও ভাৰতবৰ্ষত কোনাে শক্তিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত নহয়।
৫. কোন চনৰ কিমান সংখ্যক সংশোধনী অনুসৰি সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত সমাজবাদী আৰু ধৰ্মনিৰপেক্ষ’ শব্দ দুটা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে?
উত্তৰ: ১৯৭৬ চনৰ ১৮ ডিচেম্বৰ তাৰিখে হােৱা সংবিধানৰ ৪২ তম সংশোধনৰ দ্বাৰা প্ৰস্তাৱনাত সমাজবাদী আৰু ধৰ্মনিৰপেক্ষ শব্দ দুটা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।
৬. ‘অর্ধ যুক্তৰাষ্ট্ৰ’ কাক বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰ: ভাৰতবৰ্ষৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্রকৃত চৰিত্ৰ অথবা বৈশিষ্ট্য বিশ্লেষণ কৰিলে দেখা যায় যে এখন যুক্তৰাষ্ট্ৰত থাকিবলগা কেইবাটাও বৈশিষ্ট্য থকা সত্বেও আমাৰ ব্যৱস্থাটো প্রকৃত যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থা নহয়। ইয়াত এককেন্দ্রিক চৰকাৰৰ বহুতাে বৈশিষ্ট্য একাত্মক হৈ আছে। গতিকে যি সংবিধান যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ বৈশিষ্ট্যৰ লগতে একাত্মক বৈশিষ্ট্য দেখা যায় তাক অর্ধযুক্তৰাষ্ট্র বুলি কোৱা হয়।
৭. কোন কেইখন আইনে পৰাধীন ভাৰতবৰ্ষত সীমিত সংসদীয় পদ্ধতি প্ৰবর্তন কৰিছিল?
উত্তৰ: পৰাধীন ভাৰতবৰ্ষত সীমিত সংসদীয় পদ্ধতিৰ প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল – ১৯১১ চনৰ ভাৰত চৰকাৰ আইন আৰু ১৯৩৫ চনৰ ভাৰত চৰকাৰ আইনৰ দ্বাৰা।
দীঘল উত্তৰৰ প্ৰশ্ন
১। ভাৰতবৰ্ষৰ সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত সংবিধানৰ আদর্শ কেনেদৰে প্ৰকাশ পাইছে আলােচনা কৰা।
উত্তৰ:
ভাৰতবৰ্ষৰ সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত বিশেষ কিছু আদর্শ প্ৰকাশিত হৈছে, যাৰ মাধ্যমে সংবিধানৰ মূল লক্ষ্যসমূহ প্ৰস্ফুটিত হৈছে। এই আদর্শসমূহ হ’ল:
- ন্যায়: সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত সামাজিক, ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক ন্যায়ৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া হৈছে। সামাজিক ন্যায়ৰ বাবে জাতি বা জন্মৰ ভিত্তিত বৈষম্য দূৰ কৰা হৈছে, অৰ্থনৈতিক ন্যায়ৰ বাবে বেংক ৰাষ্ট্ৰীয়কৰণ আৰু ভূমিৰ পৰিমাণ নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে, আৰু ৰাজনৈতিক ন্যায়ৰ বাবে ভােটাধিকাৰ প্ৰদান কৰা হৈছে।
- স্বাধীনতা: সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত চিন্তা, প্ৰকাশ, বিশ্বাস, আৰু ধর্মীয় স্বাধীনতাৰ আশ্বাস দিয়া হৈছে। এই স্বাধীনতাৰ বাস্তৱায়নৰ বাবে সংবিধানত প্ৰয়োজনীয় ব্যৱস্থা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।
- সমতা: সংবিধানৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল সমতাৰ নীতি প্রয়ােগ কৰা। ই জাতি, ধর্ম বা সম্প্রদায়ৰ ভিত্তিত কোনো বৈষম্য নথকাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰদান কৰে আৰু অস্পৃশ্যতা বিলোপ কৰা হৈছে।
- ভ্রাতৃত্ব: সংবিধান ভাৰতীয় নাগৰিকসকলক সমান সুযােগ আৰু সমমৰ্যদা প্ৰদান কৰি ভ্ৰাতৃত্বৰ অনুভূতি সৃষ্টি কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। একক নাগৰিকত্বৰ ব্যৱস্থাৰ মাধ্যমে দেশৰ একতা আৰু সংহতি ৰক্ষা কৰা হৈছে।
২. সার্বভৌম, সমাজবাদী, ধর্মনিৰপেক্ষ, গণতান্ত্রিক আৰু গণৰাজ্য বুলিলে কি বুজায়?
উত্তৰ:
ভাৰতৰ সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাত উল্লেখ কৰা প্ৰধান নীতি কেইটা হ’ল:
- সার্বভৌম: ভাৰত এখন সার্বভৌম ৰাষ্ট্ৰ, অৰ্থাৎ কোনো বিদেশী শক্তিৰ তলত নহয় আৰু দেশৰ আভ্যন্তৰীণ আৰু বৈদেশিক নীতি নিৰ্ধাৰণত স্বাধীন।
- সমাজবাদী: ভাৰত সমাজবাদী আদৰ্শৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ১৯৭৬ চনৰ ৪২ তম সংশোধনীৰ মাধ্যমে সমাজবাদী শব্দটো সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে, আৰু সমাজিক সমতা নিশ্চিত কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছে।
- ধর্মনিৰপেক্ষ: ভাৰত ধর্মনিৰপেক্ষ ৰাষ্ট্ৰ। চৰকাৰে কোনাে ধৰ্মক মান্যতা ন দিয়ে আৰু সকলো ধৰ্মৰ বাবে সমান অধিকার প্ৰদান কৰে।
- গণতান্ত্রিক: ভাৰত গণতান্ত্রিক ৰাষ্ট্ৰ, য’ত প্রতিনিধিত্বমূলক গণতন্ত্রৰ ব্যৱস্থা আছে। সকলো প্ৰাপ্তবয়স্ক নাগৰিকৰ ভােটাধিকাৰ আছে আৰু নিৰ্বাচন দ্বারা চৰকাৰ গঠন কৰা হয়।
- গণৰাজ্য: ভাৰত গণৰাজ্যৰ অধীন। গণৰাজ্যত বংশানুক্রমিক ৰাষ্ট্ৰপতি নহয়, আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হয়, যাৰ কাৰ্যকাল পাঁচ বছৰ।
৩. নেহৰুৰ উদ্দেশ্য সম্পর্কিত প্রস্তাবকেইটা আলােচনা কৰা।
উত্তৰ:
নেহৰুৰ মূল উদ্দেশ্যসমূহ ১৯৪৬ চনৰ ১৩ ডিচেম্বৰ তাৰিখে উত্থাপন কৰা হৈছিল আৰু ১৯৪৭ চনৰ ২২ জানুৱাৰীত গ্ৰহণ কৰা হয়। এই উদ্দেশ্যসমূহ হৈছে:
- ভাৰতৰ স্বাধীনতা: ভাৰত এখন স্বাধীন, সার্বভৌম প্রজাতন্ত্র হিচাপে ঘোষণা কৰা।
- ৰাজ্যসমূহৰ সংঘ: ব্রিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ ভূখণ্ড আৰু অন্তর্ভুক্ত দেশীয় ৰাজ্যসমূহক লৈ ৰাজ্যসমূহৰ সংঘ গঠন কৰা।
- ন্যায় আৰু স্বাধীনতা: নাগৰিকসকলৰ সামাজিক, অর্থনৈতিক আৰু ৰাজনৈতিক ন্যায়, সমতা আৰু ধর্মীয় স্বাধীনতা ৰক্ষা কৰা।
- সুৰক্ষা: অনুসূচিত জাতি, জনজাতি, অনুন্নত সম্প্রদায় আৰু সংখ্যালঘু জনসাধাৰণৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰা।
- দেশৰ অখণ্ডতা: স্বাধীনতা, সার্বভৌমত্ব আৰু অখণ্ডতা ৰক্ষা কৰা।
- আন্তর্জাতিক সু-সম্পর্ক: বিশ্ব শান্তি আৰু জনগণৰ কল্যাণৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযােগিতা।
- স্বায়ত্ব শাসন: সহযােগী দেশীয় ৰাজ্যসমূহক স্বায়ত্ব শাসনৰ মাধ্যমে অংগ ৰাজ্যৰ মর্যাদা প্ৰদান কৰা।
- জনসাধাৰণৰ ক্ষমতা: সকল ক্ষমতাৰ উৎস জনসাধাৰণেই হ’ব আৰু চৰকাৰ আৰু সংস্থাসমূহই জনসাধাৰণৰ পৰা ক্ষমতা লাভ কৰিব।
৮। ভাৰতবৰ্ষৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ আলােচনা কৰা।
উত্তৰ:
ভাৰতৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাৰ বৈশিষ্ট্যসমূহৰ অন্তৰ্গত কিছুমান বিশেষ চিহ্নিত বৈশিষ্ট্য হৈছে:
- প্রস্তাৱনা: ভাৰতৰ সংবিধানত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ আৰ্হিত এক প্রস্তাৱনা সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে। প্ৰস্তাৱনাই সংবিধানৰ মূল উদ্দেশ্য আৰু লক্ষ্য প্ৰকাশ কৰে।
- লিখিত সংবিধান: ভাৰতৰ সংবিধান এখন লিখিত সংবিধান, যাৰ মাধ্যমে সকল আইন আৰু নিয়ম সংহত কৰা হৈছে। এই সংবিধান জনসাধাৰণৰ প্ৰতিনিধিৰে গঠিত সংবিধান সভাই ৰচনা কৰিছে।
- সংবিধানৰ প্রাধান্য: সংবিধান হৈছে দেশৰ সর্বোচ্চ আইন। ই সকলো ধৰণৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ষমতাৰ উৎস আৰু নাগৰিকৰ মৌলিক অধিকাৰৰ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
- ক্ষমতাৰ বিভাজন: কেন্দ্রীয় আৰু ৰাজ্যিক চৰকাৰৰ মাজত ক্ষমতাৰ ভাগ-বতৰা হৈছে যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাৰ এক গুৰুত্বপূর্ণ বৈশিষ্ট্য। ভাৰতীয় সংবিধান কেন্দ্রীয় আৰু ৰাজ্যিক চৰকাৰসমূহৰ মাজত ক্ষমতা ভাগ-বতৰা কৰিবলৈ তিনিখন সূচী ব্যৱহাৰ কৰিছে।
- দুই তৰপীয়া চৰকাৰ: ভাৰতত কেন্দ্রীয় আৰু ৰাজ্যিক চৰকাৰৰ সৈতে দুই তৰপীয়া চৰকাৰৰ ব্যৱস্থা আছে।
- স্বাধীন ন্যায়পালিকাৰ ব্যৱস্থা: সংবিধানৰ শীৰ্ষস্থানত উচ্চতম ন্যায়ালয় অৱস্থিত। উচ্চতম ন্যায়ালয় সংবিধানৰ অভিভাৱক আৰু ব্যাখ্যাকারী হিচাপে কাম কৰে।
- সংবিধান অনমনীয়তা: সংবিধানৰ কিছু অংশ সংশোধন কৰিবলৈ পৃথক সংসদৰ দুয়াে সদনে ২/৩ অংশ অনুমোদন আৰু আধা সংখ্যক ৰাজ্যৰ বিধানমণ্ডলৰ সম্মতিৰ প্রয়োজন।
- দ্বি-সদনীয় বিধানমণ্ডল: ভাৰতৰ সংসদ দুটা সদনত বিভক্ত – উচ্চ সদন (ৰাজ্যসভা) আৰু নিম্ন সদন (লাকসভা)।
৫. ভাৰতবৰ্ষৰ সংসদী পদ্ধতি চৰকাৰৰ উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ওপৰত ব্যাখ্যা আগবঢ়োৱা।
উত্তৰ:
ভাৰতৰ সংসদীয় পদ্ধতি চৰকাৰৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ অন্তৰ্গত হৈছে:
- দুই ৰকমৰ কাৰ্যপালিকাৰ অৱস্থিতি: সংসদীয় গণতন্ত্ৰত, ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নামমাত্র কাৰ্যপালিকা আৰু প্রধানমন্ত্রী প্রকৃত কাৰ্যপালিকা হিচাপে পৰিগণিত।
- দায়িত্বশীল চৰকাৰ: কেন্দ্রীয় মন্ত্রী পৰিষদৰ সদস্যসকলে সংসদৰ প্রতি দায়বদ্ধ। যদি লােকসভাৰ আস্থা হেৰুৱায়, তেন্তে মন্ত্রী পৰিষদৰ পতন ঘটে।
- প্রধানমন্ত্ৰীৰ নেতৃত্ব: প্রধানমন্ত্রী হৈছে মন্ত্রী পৰিষদৰ নেতা আৰু চৰকাৰৰ কার্যনির্বাহকৰ প্ৰকৃত মুৰব্বী।
- গােপনীয়তা: চৰকাৰী সিদ্ধান্তসমূহ গােপনীয়তা ৰক্ষা কৰি গ্ৰহণ কৰা হয়।
- মন্ত্রী পৰিষদৰ একতা: মন্ত্রী পৰিষদৰ মাজত একতা আৰু দৃঢ়তা প্ৰয়োজন। কোনো এজন মন্ত্ৰীৰ পতনে মন্ত্রী পৰিষদৰ পতন সূচায়।
- বিৰোধী দলৰ অৱস্থিতি: সুসংগঠিত বিৰোধী দল সংসদীয় শাসনৰ অংশ আৰু প্ৰয়োজনীয়।
- মন্ত্রী পৰিষদৰ দ্বৈত দায়িত্ব পালন: মন্ত্রীসকলে নিজ নিজ দপ্তৰ আৰু আইন সভাৰ সদস্যৰূপে দ্বৈত দায়িত্ব পালন কৰে।
আতি ৰিক্ত question answer দিব নেকি