Dibrugarh University BA 1st Semester Assamese Study Guide
অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ আৰু বিকাশ – The complete guide for the Dibrugarh University Undergraduate First Semester Assamese General Course “অসমীয়া ভাষা আৰু লিপি (Assamese Language and Script” (DSC-1A) is presented below, . Each unit includes a brief discussion, textbook-based questions and answers, previous years’ questions and answers, and some important potential questions and answers.
গোট-১: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ আৰু বিকাশ
(ক) সংক্ষিপ্ত আলোচনা (Summary Note)
অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ পৰা হৈছে। ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাক তিনিটা স্তৰত ভাগ কৰা হয় – প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য (বৈদিক আৰু সংস্কৃত), মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য (পালি, প্ৰাকৃত, অপভ্ৰংশ) আৰু নব্য ভাৰতীয় আৰ্য (অসমীয়া, বঙালী, হিন্দী আদি)।
অসমীয়া ভাষাৰ মূল উৎস হ’ল মাগধী প্ৰাকৃতৰ পূৰ্বী অপভ্ৰংশ। এই বিষয়ে পণ্ডিতসকলৰ মাজত বিভিন্ন মত আছে:
- ড° বাণীকান্ত কাকতিৰ মত: তেওঁৰ মতে, কামৰূপী অপভ্ৰংশৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম হৈছে, যি মাগধী অপভ্ৰংশৰ এটা শাখা।
- ড° উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামীৰ মত: তেওঁ মাগধী অপভ্ৰংশৰ পূৰ্বী শাখাৰ পৰাই অসমীয়াৰ উদ্ভৱ হোৱা বুলি ভাবে।
- ড° সুনীতি কুমাৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ মত: তেওঁৰ মতেও মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰাই অসমীয়া আৰু বঙালী ভাষাৰ জন্ম হৈছে।
অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশৰ স্তৰসমূহ:
- প্ৰত্ন-অসমীয়া স্তৰ (Proto-Assamese Stage): এই স্তৰত অসমীয়া ভাষাৰ কোনো লিখিত ৰূপ পোৱা নাযায়। ই আনুমানিক চতুৰ্থ-পঞ্চম শতিকাৰ পৰা দশম শতিকালৈ বিয়পি আছিল।
- প্ৰাচীন অসমীয়া স্তৰ (Old Assamese Stage): চতুৰ্দশ শতিকাৰ পৰা ষোড়শ শতিকালৈ এই স্তৰ বিৰাজমান আছিল। এই সময়ৰ প্ৰধান সাহিত্যিক নিদৰ্শন হ’ল মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণ আৰু হেম সৰস্বতী, হৰিবৰ বিপ্ৰ আদিৰ ৰচনাসমূহ।
- মধ্য অসমীয়া স্তৰ (Middle Assamese Stage): সপ্তদশ শতিকাৰ পৰা উনবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈ এই স্তৰ বিয়পি আছিল। এই সময়ত বৈষ্ণৱ সাহিত্য আৰু বুৰঞ্জী সাহিত্যৰ বিকাশ ঘটে। ভট্টদেৱৰ গদ্য এই সময়ৰ উল্লেখযোগ্য সৃষ্টি।
- আধুনিক অসমীয়া স্তৰ (Modern Assamese Stage): উনবিংশ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা বৰ্তমানলৈকে এই স্তৰ চলি আছে। অৰুণোদই যুগৰ পৰা আধুনিক অসমীয়া ভাষাৰ ভেটি গঢ় লৈ উঠে।
(খ) পাঠ্যভিত্তিক প্ৰশ্নোত্তৰ (Textual Questions)
প্ৰশ্ন ১: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন পণ্ডিতৰ মত আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন পণ্ডিতে নিজা নিজা মত আগবঢ়াইছে। মূলতঃ এই ভাষা মাগধী প্ৰাকৃতৰ অপভ্ৰংশৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা বুলি ধৰা হয়।
- ড° সুনীতি কুমাৰ চট্টোপাধ্যায়: তেওঁৰ মতে, মাগধী অপভ্ৰংশৰ পূব শাখাটোৰ পৰা অসমীয়া, বঙালী আৰু ওড়িয়া ভাষাৰ জন্ম হৈছে।
- ড° বাণীকান্ত কাকতি: তেওঁৰ গৱেষণা “Assamese: Its Formation and Development” গ্ৰন্থত উল্লেখ কৰিছে যে মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰা এটা সুকীয়া ‘কামৰূপী অপভ্ৰংশ’ গঢ় লৈ উঠিছিল আৰু তাৰ পৰাই অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ হৈছিল।
- ড° উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী: তেওঁ ড° কাকতিৰ মতক সমৰ্থন নকৰি কয় যে অসমীয়া ভাষা পোনে পোনে মাগধী অপভ্ৰংশৰ পূৰ্বী ৰূপৰ পৰাই বিকশিত হৈছে।
এই সকলো মতৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ক’ব পাৰি যে অসমীয়া ভাষা ভাৰতীয় আৰ্য ভাষা পৰিয়ালৰ এক অন্যতম আধুনিক ভাষা, যাৰ মূল মাগধী প্ৰাকৃত।
প্ৰশ্ন ২: অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশৰ স্তৰসমূহৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা।
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশৰ ইতিহাসক চাৰিটা প্ৰধান স্তৰত ভাগ কৰিব পাৰি:
- প্ৰত্ন-অসমীয়া স্তৰ: এই স্তৰত ভাষাৰ লিখিত ৰূপ পোৱা নাযায়। ই কেৱল কথিত ৰূপত সীমাবদ্ধ আছিল।
- প্ৰাচীন অসমীয়া স্তৰ (চতুৰ্দশ-ষোড়শ শতিকা): এই স্তৰক ‘প্ৰাক-বৈষ্ণৱ যুগ’ বুলিও কোৱা হয়। এই সময়ৰ প্ৰধান সাহিত্যিক নিদৰ্শন হ’ল মাধৱ কন্দলিৰ ‘সপ্তকাণ্ড ৰামায়ণ’।
- মধ্য অসমীয়া স্তৰ (সপ্তদশ-উনবিংশ শতিকা): এই স্তৰত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ সৃষ্টিৰাজিয়ে অসমীয়া ভাষাক এক নতুন মাত্ৰা দিয়ে। এই সময়তে ভট্টদেৱৰ হাতত অসমীয়া গদ্যই পূৰ্ণ প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰে। আহোম ৰাজত্বৰ বুৰঞ্জীসমূহো এই স্তৰৰে অৱদান।
- আধুনিক অসমীয়া স্তৰ (উনবিংশ শতিকাৰ পৰা বৰ্তমানলৈ): ব্ৰিটিছৰ আগমন আৰু মিছনেৰীসকলৰ অৱদানত এই যুগৰ আৰম্ভণি হয়। ১৮৪৬ চনত প্ৰকাশিত ‘অৰুণোদই’ আলোচনীয়ে আধুনিক অসমীয়া ভাষাৰ ভেটি স্থাপন কৰে। তেতিয়াৰ পৰা আজিলৈকে এই ভাষাই বিভিন্ন পৰিৱৰ্তনৰ মাজেৰে গতি কৰি আছে।
(গ) বিগত বৰ্ষৰ প্ৰশ্নোত্তৰ (Previous Year Questions)
প্ৰশ্ন: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱৰ মূল উৎস কি? (What is the origin of the Assamese language?)
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱৰ মূল উৎস হ’ল ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়ালৰ ভাৰত-ইৰানীয় শাখাৰ অন্তৰ্গত ভাৰতীয় আৰ্য ভাষা। ইয়াৰ ক্ৰমবিকাশ এনেধৰণৰ: প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য (বৈদিক/সংস্কৃত) > মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য (প্ৰাকৃত) > মাগধী প্ৰাকৃত > পূৰ্বী অপভ্ৰংশ > অসমীয়া।
প্ৰশ্ন: আধুনিক অসমীয়া ভাষাৰ ভেটি কোনে স্থাপন কৰিছিল? (Who laid the foundation of modern Assamese language?)
উত্তৰ: আধুনিক অসমীয়া ভাষাৰ ভেটি আমেৰিকান বেপ্টিষ্ট মিছনেৰীসকলে স্থাপন কৰিছিল। তেওঁলোকে ১৮৪৬ চনত শিৱসাগৰৰ পৰা ‘অৰুণোদই’ নামৰ আলোচনীখন প্ৰকাশ কৰিছিল, য’ত কথিত ভাষাক সাহিত্যিক মৰ্যাদা দিয়া হৈছিল। ইয়াৰ জৰিয়তেই আধুনিক অসমীয়া গদ্যৰ এক শক্তিশালী ভেটি গঢ় লৈ উঠিছিল।
(ঘ) সম্ভাৱ্য গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ (Most Important Questions)
প্ৰশ্ন ১: অসমীয়া ভাষা কোন ভাষা গোষ্ঠীৰ অন্তৰ্গত?
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষা ভাৰত-ইউৰোপীয় (Indo-European) ভাষা গোষ্ঠীৰ অন্তৰ্গত।
প্ৰশ্ন ২: ড° বাণীকান্ত কাকতিৰ মতে অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ কিহৰ পৰা হৈছে?
উত্তৰ: ড° বাণীকান্ত কাকতিৰ মতে, মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰা বিকশিত হোৱা ‘কামৰূপী অপভ্ৰংশ’ৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ হৈছে।
প্ৰশ্ন ৩: প্ৰাচীন অসমীয়া যুগৰ এজন শ্ৰেষ্ঠ কবিৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: প্ৰাচীন অসমীয়া যুগৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিজন হ’ল মাধৱ কন্দলি।
প্ৰশ্ন ৪: অসমীয়া গদ্য সাহিত্যৰ জনক কোন?
উত্তৰ: বৈকুণ্ঠনাথ ভাগৱত ভট্টাচাৰ্য বা ভট্টদেৱক অসমীয়া গদ্য সাহিত্যৰ জনক বুলি কোৱা হয়।
প্ৰশ্ন ৫: ‘অৰুণোদই’ আলোচনী কেতিয়া আৰু ক’ৰ পৰা প্ৰকাশ পাইছিল?
উত্তৰ: ‘অৰুণোদই’ আলোচনী ১৮৪৬ চনত শিৱসাগৰৰ মিছন প্ৰেছৰ পৰা প্ৰকাশ পাইছিল।
প্ৰশ্ন ৬: মধ্য অসমীয়া যুগৰ দুটা প্ৰধান সাহিত্যিক ধাৰা কি কি?
উত্তৰ: মধ্য অসমীয়া যুগৰ দুটা প্ৰধান সাহিত্যিক ধাৰা হ’ল – (ক) বৈষ্ণৱ সাহিত্য আৰু (খ) বুৰঞ্জী সাহিত্য।
প্ৰশ্ন ৭: অসমীয়া ভাষাই কিমান চনত ৰাজ্যিক ভাষাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে?
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষাই ১৯৬০ চনত অসম ৰাজ্যিক ভাষা আইনৰ অধীনত ৰাজ্যিক ভাষাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে।
প্ৰশ্ন ৮: ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ তিনিটা স্তৰ কি কি?
উত্তৰ: ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ তিনিটা স্তৰ হ’ল – প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য, মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য আৰু নব্য ভাৰতীয় আৰ্য।
প্ৰশ্ন ৯: ‘Assamese: Its Formation and Development’ গ্ৰন্থখনৰ লেখক কোন?
উত্তৰ: এই গ্ৰন্থখনৰ লেখক হ’ল ড° বাণীকান্ত কাকতি।
প্ৰশ্ন ১০: অসমীয়া ভাষাৰ সৈতে একে মূলৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা আন দুটা ভাষাৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: অসমীয়া ভাষাৰ সৈতে একে মূল (মাগধী অপভ্ৰংশ) ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা আন দুটা ভাষা হ’ল বঙালী আৰু ওড়িয়া।
