| Class (শ্ৰেণী ) | Class 6 (ষষ্ঠ শ্ৰেণী) |
| Medium (মাধ্যম) | Assamese Medium (অসমীয়া ) |
| Subject (পাঠ্যপুথি) | Social Science (সমাজ বিচিত্ৰা) |
| Chapter No | 11 (একাদশ অধ্যায়) |
| পাঠ (Lesson) | বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্যঃ ভাৰত আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ জীৱন |
| Available | Question Answer |
Class 6 Social Science Chapter 11
বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্যঃ ভাৰত আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ জীৱন
পাঠটোৰ সাৰাংশ
এই পাঠটোত ভাৰতবৰ্ষৰ এক অন্যতম প্ৰধান বৈশিষ্ট্য “বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্য”ৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। ভাৰত এখন বিশাল দেশ, য’ত বিভিন্ন ধৰণৰ ভৌগোলিক, গোষ্ঠীগত, ধৰ্মীয়, ভাষিক আৰু সাংস্কৃতিক ভিন্নতা দেখা যায়। এই সকলো ভিন্নতাৰ মাজতো এক একতাৰ ডোলেৰে দেশখন বান্ধ খাই আছে।
১. বৈচিত্ৰ্যৰ কাৰকসমূহ:
- ভৌগোলিক ভিন্নতা: ভাৰতৰ উত্তৰে সুউচ্চ হিমালয়, পশ্চিমে বিশাল মৰুভূমি, দক্ষিণে উপকূলীয় অঞ্চল আৰু পূবে সেউজীয়া উপত্যকা আছে। এই ভৌগোলিক ভিন্নতাৰ বাবে মানুহৰ জীৱন-প্ৰণালী, খাদ্যাভ্যাস, সাজ-পাৰ আৰু গৃহ-নিৰ্মাণ শৈলী বেলেগ বেলেগ হয়।
- গোষ্ঠীগত ভিন্নতা: ভাৰতত ককেছীয়, মংগোলীয়, অষ্ট্ৰীয়, নেগ্ৰিট’ আদি বিভিন্ন জনগোষ্ঠীয় মূলৰ লোকে বসবাস কৰে। তেওঁলোকৰ শাৰীৰিক গঠন, যেনে— চকু, চুলি, নাক আৰু গাৰ বৰণ ভিন্ন।
- ধৰ্মীয় ভিন্নতা: ভাৰতবৰ্ষ হিন্দু, বৌদ্ধ, জৈন, শিখ আদি ধৰ্মৰ জন্মস্থান। ইয়াৰ উপৰিও ইছলাম, খ্ৰীষ্টান, ইহুদি আদি ধৰ্মৰ লোকেও ইয়াত শান্তিপূৰ্ণভাৱে বসবাস কৰে। ভাৰত এখন ধৰ্মনিৰপেক্ষ ৰাষ্ট্ৰ, য’ত সকলোৱে নিজৰ ধৰ্মীয় বিশ্বাস পালন কৰাৰ অধিকাৰ পায়।
- ভাষিক ভিন্নতা: ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, ভাৰতত সংবিধান স্বীকৃত ২২টা ভাষাকে ধৰি মুঠ ১২১টা ভাষা আছে। প্ৰতিটো ভাষাৰে নিজা সাহিত্য, সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্য আছে।
২. ঐক্যৰ কাৰকসমূহ:
এই সকলো বৈচিত্ৰ্যৰ মাজতো কিছুমান কাৰকে ভাৰতীয়সকলক একতাৰ ডোলেৰে বান্ধি ৰাখিছে।
- মৌচুমী জলবায়ু আৰু কৃষি: ভাৰতৰ বেছিভাগ অঞ্চল মৌচুমী জলবায়ুৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। সেয়েহে, কৃষি দেশখনৰ প্ৰধান জীৱিকা আৰু বেছিভাগ উৎসৱ-পাৰ্বণ কৃষিভিত্তিক (যেনে— মাঘ বিহু, পোংগল, লোহৰী)।
- সংবিধান আৰু শাসন ব্যৱস্থা: ভাৰতীয় সংবিধানে সকলো নাগৰিকক সমান অধিকাৰ দিছে আৰু এক কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ অধীনত সকলোৱে শাসিত। গণতন্ত্ৰ দিৱস আৰু স্বাধীনতা দিৱসৰ দৰে ৰাষ্ট্ৰীয় দিৱসসমূহে সকলোকে একত্ৰিত কৰে।
- ঐতিহাসিক আৰু সাংস্কৃতিক সংযোগ: ৰামায়ণ, মহাভাৰত, পঞ্চতন্ত্ৰ আদিৰ কাহিনীসমূহ সমগ্ৰ ভাৰততে বিভিন্ন ৰূপত প্ৰচলিত। ইয়াৰ উপৰিও, যাতায়াত আৰু যোগাযোগ ব্যৱস্থা, যেনে— ৰে’লসেৱা, ইণ্টাৰনেট আদিয়ে দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ লোকক সংযোগ কৰিছে।
- উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ভূমিকা: ভাৰতৰ উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলক “ক্ষুদ্ৰ ভাৰত” (Mini India) বুলিও কোৱা হয়, কাৰণ ইয়াতো বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠী, ভাষা আৰু সংস্কৃতিৰ সমাহাৰ দেখা যায়। এই ভিন্নতাৰ মাজতো অঞ্চলটোৱে ভাৰতীয় ঐক্যৰ এক সুন্দৰ নিদৰ্শন দাঙি ধৰিছে।
মুঠতে, ভাৰতবৰ্ষৰ শক্তি ইয়াৰ বৈচিত্ৰ্যৰ মাজতে নিহিত। বিভিন্নতাৰ প্ৰতি সন্মান আৰু সহনশীলতাই হৈছে ভাৰতীয় ঐক্যৰ মূল ভেটি।
সম্পূৰ্ণ পাঠভিত্তিক প্ৰশ্ন আৰু উত্তৰ
অনুশীলনী – ১ (পৃষ্ঠা ৯৭)
১. তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া-
(ক) বৈচিত্ৰ্য মানে কি?
উত্তৰ: যেতিয়া এখন সমাজ বা দেশত বিভিন্ন জাতি, ধৰ্ম, বৰ্ণ, ভাষা, সংস্কৃতি, সাজ-পাৰ, খাদ্যাভ্যাস আদিৰ লোক একেলগে বসবাস কৰে, তেতিয়া সেই ভিন্নতাবোৰকে বৈচিত্ৰ্য বোলা হয়।
(খ) ঐক্য মানে কি?
উত্তৰ: বিভিন্ন পাৰ্থক্য থকা সত্ত্বেও যেতিয়া মানুহবোৰে একতাৰ ডোলেৰে বান্ধ খাই একেলগে বসবাস কৰে আৰু এটাই আনটোৰ অস্তিত্বক সন্মান কৰে, তাকে ঐক্য বোলা হয়।
(গ) বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্য বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ: যেতিয়া এখন দেশত বিভিন্ন ভৌগোলিক, সামাজিক, সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় ভিন্নতা থকা সত্ত্বেও সকলো মানুহে পাৰস্পৰিক বুজাবুজি, সহায়-সহযোগিতা আৰু একতাৰ মনোভাৱেৰে একেলগে বসবাস কৰে, তেতিয়া সেই অৱস্থাটোক বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্য বুলি কোৱা হয়।
২. ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্যৰ অন্তৰালৰ কাৰকসমূহ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্যৰ অন্তৰালৰ কাৰকসমূহ হ’ল—
- ভৌগোলিক ভিন্নতা: পর্বত, মৰুভূমি, সমভূমি, উপকূলীয় অঞ্চল আদিৰ উপস্থিতি।
- গোষ্ঠীগত ভিন্নতা: ককেছীয়, মংগোলীয়, অষ্ট্ৰীয়, নেগ্ৰিট’ আদি বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ অৱস্থিতি।
- ধৰ্মীয় ভিন্নতা: হিন্দু, ইছলাম, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, জৈন, শিখ আদি বিভিন্ন ধৰ্মৰ প্ৰচলন।
- ভাষিক ভিন্নতা: দেশখনত প্ৰচলিত শ শ ভাষা আৰু উপভাষা।
৩. ভাৰতৰ ভৌগোলিক ভিন্নতাৰ উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰ: ভাৰতৰ ভৌগোলিক ভিন্নতাৰ এক সুন্দৰ উদাহৰণ হ’ল— ইয়াৰ উত্তৰে আছে বৰফেৰে আবৃত হিমালয় পর্বতমালা, পশ্চিমে আছে উষ্ণ থৰ মৰুভূমি, দক্ষিণে আছে বিশাল উপকূলীয় অঞ্চল আৰু পূবে আছে সেউজীয়া ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা। এই ভিন্ন পৰিৱেশে মানুহৰ জীৱন-ধাৰণ প্ৰণালীতো ভিন্নতা আনিছে।
অনুশীলনী – ২ (পৃষ্ঠা ৯৮)
১. তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া-
(ক) ভাৰতক কিয় ধৰ্মনিৰপেক্ষ দেশ বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰ: ভাৰতত বিভিন্ন ধৰ্মাৱলম্বী লোকে বসবাস কৰে আৰু সংবিধানে সকলোকে নিজৰ ইচ্ছা অনুসৰি ধৰ্ম পালন কৰাৰ অধিকাৰ দিছে। চৰকাৰে কোনো এটা ধৰ্মক বিশেষ গুৰুত্ব নিদি সকলো ধৰ্মকে সমানে সন্মান কৰে, সেয়েহে ভাৰতক ধৰ্মনিৰপেক্ষ দেশ বুলি কোৱা হয়।
(খ) মকৰ সংক্ৰান্তিৰ সময়ত পালন কৰা দুটা উৎসৱৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰ: মকৰ সংক্ৰান্তিৰ সময়ত পালন কৰা দুটা উৎসৱ হ’ল— অসমত মাঘ বিহু আৰু তামিলনাডুত পোংগল।
(গ) তুমি বাস কৰা অঞ্চলটোত কি কি ভাষা কোৱা মানুহ আছে।
উত্তৰ: (এই প্ৰশ্নৰ উত্তৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ নিজা অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব)।
উদাহৰণস্বৰূপে, মই বাস কৰা অঞ্চলটোত অসমীয়া, বঙালী, হিন্দী আৰু বড়ো ভাষা কোৱা মানুহ আছে।
২. উৎসৱ-পাৰ্বণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতত কেনেধৰণৰ সাদৃশ্য দেখা যায়?
উত্তৰ: ভাৰতৰ বেছিভাগ উৎসৱ-পাৰ্বণ কৃষিভিত্তিক। দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত একে সময়তে একে ধৰণৰ কৃষিভিত্তিক উৎসৱ পালন কৰা হয়, যদিও নাম আৰু পালন কৰা পদ্ধতি বেলেগ হ’ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, মকৰ সংক্ৰান্তিৰ সময়ত খেতি চপোৱাৰ পিছত অসমত মাঘ বিহু, পঞ্জাৱত লোহৰী আৰু তামিলনাডুত পোংগল পালন কৰা হয়। এই উৎসৱবোৰৰ মূল উদ্দেশ্য একেই— ভাল শস্যৰ বাবে প্ৰকৃতিক ধন্যবাদ জনোৱা আৰু আনন্দ কৰা। এই সাদৃশ্যই ভাৰতীয়সকলক একতাৰ ডোলেৰে বান্ধি ৰাখে।