কৃষ্ণ ভক্তি মাহাত্ম্য কথন
শ্লোক ১৯৪:
শুক নিগদতি শুনিয়োক বিষ্ণুৰাত।
প্ৰশ্নৰ উত্তৰচয় কহিবো তোহ্মাত।।
কৃষ্ণসেৱা বিনে আন ধৰ্ম্ম নাহিকয়।
কৃষ্ণ ভকতিত মাত্ৰ জ্ঞান উপজয়।।১৯৪।।অৰ্থ:
শুক মুনিয়ে ক’লে, “হে বিষ্ণুৰাত (ৰজা), শুনা, তোমাৰ প্ৰশ্নৰ উত্তৰ ক’ম। কৃষ্ণসেৱা বিনে আন কোনো ধৰ্ম্ম নাই। কৃষ্ণ ভক্তিৰ দ্বাৰাহে জ্ঞান উপজে।”
ব্যাখ্যা:
ইয়াত শুক মুনিয়ে ৰজাক কৃষ্ণসেৱাৰ গুৰুত্বৰ কথা কৈছে। কৃষ্ণ ভক্তিৰ দ্বাৰাহে পৰম জ্ঞান লাভ কৰিব পাৰি।
শ্লোক ১৯৫:
কৃষ্ণৰেসে কৃপাত ব্ৰহ্মাৰ ভৈল জ্ঞান।
কৃষ্ণ কৃপা বিনে কাৰ্য্য সাধিবাক টান।।
আতে পূৰ্ব্ব ইতিহাস শুনা মহাশয়।
কৃষ্ণকৃপা বিনে পুৰুষাৰ্থ কিছু নয়।।১৯৫।।অৰ্থ:
কৃষ্ণৰ কৃপাতহে ব্ৰহ্মাৰ জ্ঞান হৈছিল। কৃষ্ণৰ কৃপা বিনে কোনো কাৰ্য্য সাধিবলৈ টান। এতেকে হে মহাশয়, পূৰ্ব্বৰ ইতিহাস শুনা। কৃষ্ণৰ কৃপা বিনে পুৰুষাৰ্থ একো নহয়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ কৃপাৰ গুৰুত্বৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ব্ৰহ্মাৰ জ্ঞানো কৃষ্ণৰ কৃপাৰ ফল।
শ্লোক ১৯৬:
পদ্মত উপজি ব্ৰহ্মা তাতে বসিছয়।
মঞি কোন ইটো কিবা একো নজানয়।।
কৃষ্ণৰ কৃপাত বিধি পাচেসে জানিলা।
পদ্মৰ তণ্ত্তত বজাই ভিতৰ পশিলা।।১৯৬।।অৰ্থ:
পদ্মত উপজি ব্ৰহ্মা তাতে বহি আছিল। “মই কোন, এইটো কি?” একো নাজানিছিল। কৃষ্ণৰ কৃপাত বিধিয়ে পিছত জানিলে। পদ্মৰ ডালত বজাই ভিতৰত প্ৰৱেশ কৰিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাৰ সৃষ্টি আৰু কৃষ্ণৰ কৃপাত তেওঁৰ জ্ঞান লাভৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ১৯৭:
পুৰুষাৰ্থ বলে বিধি একোৱে নপাই।
পদ্মৰ চকাত আসি বসিলা দুনাই।।
পাচে কृष্ণদেৱৰ কৃপাত মহামানী।
সমীপত শুনিলন্ত ‘তপ তপ’ বাণী।।১৯৭।।অৰ্থ:
পুৰুষাৰ্থৰ বলেৰে বিধিয়ে একো নাপালে। পদ্মৰ চকাত আহি পুনৰ বহিল। পিছত কৃষ্ণদেৱৰ কৃপাত মহামানী বিধিয়ে সমীপত ‘তপ তপ’ বাণী শুনিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ কৃপাত তপস্যা কৰি জ্ঞান লাভ কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ১৯৮:
মনে বিমৰিশি তাত পাচে সৃষ্টিকৰ।
কৰিলন্ত তপ দিব্য হাজাৰ বৎসৰ।।
তপস্যাত তুষ্ট হুয়া প্ৰভু ভগৱন্ত।
কৃপা কৰি তৈতে বৈকুণ্ঠক দেখাইলন্ত।।১৯৮।।অৰ্থ:
মনে মনে বিচাৰি পিছত সৃষ্টিকৰ্তা ব্ৰহ্মাই দিব্য হাজাৰ বছৰ তপস্যা কৰিলে। তপস্যাত তুষ্ট হৈ প্ৰভু ভগৱন্তে কৃপা কৰি তাতে বৈকুণ্ঠক দেখুৱালে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই তপস্যা কৰি কৃষ্ণৰ কৃপাত বৈকুণ্ঠ দৰ্শন কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ১৯৯:
বৈকুণ্ঠ নগৰ যেন শুনা পৰীক্ষিত।
যাত কৰি শ্ৰেষ্ঠ লোক নাহি কদাচিত।।
নাহি তাত কাম ক্ৰোধ শোক মোহ ভয়।
আত্মজ্ঞানী সকলেয়ো স্তুতিহে কৰয়।।১৯৯।।অৰ্থ:
হে পৰীক্ষিত, বৈকুণ্ঠ নগৰৰ কথা শুনা। তাৰ তুলনাত শ্ৰেষ্ঠ লোক কেতিয়াও নাই। তাত কাম, ক্ৰোধ, শোক, মোহ, ভয় নাই। আত্মজ্ঞানীসকলেও তাত স্তুতি কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠ নগৰৰ মহিমা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ইয়াত কোনো দুখ-কষ্ট নাই, সকলোৱে কৃষ্ণৰ স্তুতি কৰে।
শ্লোক ২০০:
কালৰ বিক্ৰম প্ৰকৃতিৰ গুণচয়।
বৈকুণ্ঠপুৰত কদাচিতো নাহিকয়।।
সৰ্ব্বক্ষণে অখণ্ড আনন্দ জয় জয়।
কেৱল ভকতে তাতে নিৱাস কৰয়।।২০০।।অৰ্থ:
কালৰ বিক্ৰম আৰু প্ৰকৃতিৰ গুণ বৈকুণ্ঠপুৰত কেতিয়াও নাই। সৰ্ব্বক্ষণে অখণ্ড আনন্দ জয় জয়। কেৱল ভক্তেহে তাত বাস কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰৰ নিৰ্মল আনন্দৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ইয়াত কাল আৰু প্ৰকৃতিৰ প্ৰভাৱ নাই, কেৱল ভক্তেহে তাত বাস কৰে।
শ্লোক ২০১:
সৱে শ্যাম কলেৱৰ কমল লোচন।
উত্তম অঙ্গত পীত সুৰঙ্গ বসন।।
সৰ্ব্বাঙ্গে লাৱণ্য সুকুমাৰ আতিশয়।
সমস্তৰে কৰ্ণতলে কুণ্ডল দোলয়।।২০১।।অৰ্থ:
সকলোৰে শ্যামবৰ্ণ শৰীৰ, কমলৰ দৰে চকু, উত্তম অঙ্গত পীতবৰ্ণ বসন। সৰ্ব্বাঙ্গত লাৱণ্য আৰু সুকুমাৰতা অতিশয়। সকলোৰে কাণত কুণ্ডল দোলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰৰ বাসিন্দাসকলৰ ৰূপ-লাবণ্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০২:
বৈকুণ্ঠপুৰত যত পুৰুষ আছয়।
সৱে চতুৰ্ভুজ মূৰ্ত্তি নাহিকে সংশয়।।
মণিময় মুকুট মস্তকে কৰে কান্তি।
তিলক উপৰে জ্বলে অলকাৰ পান্তি।।২০২।।অৰ্থ:
বৈকুণ্ঠপুৰত যি পুৰুষ আছে, সকলো চতুৰ্ভুজ মূৰ্তি, ইয়াত কোনো সংশয় নাই। মণিময় মুকুটে মস্তকত কান্তি কৰে। তিলকৰ ওপৰত অলংকাৰৰ পান্তি জ্বলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰৰ পুৰুষসকলৰ চতুৰ্ভুজ মূৰ্তি আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৩:
মুখ চন্দ্ৰবিম্ব কম্বুকণ্ঠক জ্বলয়।
হিয়ে হেম মুকুতাৰ মালা বিৰাজয়।।
অঙ্গদ কঙ্কণ আদি নানা অলঙ্গাৰ।
সৱাৰো অঙ্গত আতি কৰে জাতিষ্কাৰ।।২০৩।।অৰ্থ:
মুখ চন্দ্ৰবিম্বৰ দৰে, কম্বুকণ্ঠ জ্বলে। হৃদয়ত সোণৰ মুকুতাৰ মালা বিৰাজ কৰে। অঙ্গদ, কঙ্কণ আদি নানা অলংকাৰে শৰীৰত জ্যোতি কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰৰ বাসিন্দাসকলৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু অলংকাৰৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৪:
মহা ৰশ্মিপুঞ্জ যেন জ্বলে কলেৱৰ।
প্ৰৱাল মৃণাল সম সুৱৰ্ণ শৰীৰ।।
শাৰী শাৰী হুয়া সৱে বিমানত থাকি।
হাতে তাল ধৰি হৰিনাম গাৱে ডাকি।।২০৪।।অৰ্থ:
মহা ৰশ্মিপুঞ্জৰ দৰে শৰীৰ জ্বলে। প্ৰৱাল আৰু মৃণালৰ দৰে সুৱৰ্ণ শৰীৰ। শাৰী শাৰী হৈ সকলো বিমানত থাকে। হাতত তাল ধৰি হৰিনাম গায়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰৰ বাসিন্দাসকলৰ জ্যোতিৰ্ময় শৰীৰ আৰু হৰিনাম কীৰ্ত্তনৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৫:
কতো স্থানে ভক্তসৱে কৃষ্ণকথা কয়।
লক্ষে লক্ষে লোক বসি তাহাক শুনয়।।
কতো প্ৰেমভাৱে উঠি কীৰ্ত্তন কৰয়।
চাপৰি বজাৱে কতো কৰে জয় জয়।।২০৫।।অৰ্থ:
কতো ঠাইত ভক্তসকলে কৃষ্ণকথা কয়। লক্ষ লক্ষ লোক বহি তাৰ কথা শুনে। কতো প্ৰেমভাৱে উঠি কীৰ্ত্তন কৰে। কতো চাপৰি বজায়, কতো জয় জয় কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰত ভক্তসকলে কৃষ্ণকথা আৰু কীৰ্ত্তন কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৬:
কতো কৃষ্ণ বুলিয়া প্ৰেমত দেই ডাক।
কতো ঠাইত কৰে ভক্তে কৃষ্ণৰ চেষ্টাক।।
বিমানত আছে লক্ষ্মী সম দিব্য নাৰী।
তাৰাসৱো কৃষ্ণগুণ গাৱে শাৰী শাৰী।।২০৬।।অৰ্থ:
কতো কৃষ্ণ বুলি প্ৰেমত ডাক দিয়ে। কতো ঠাইত ভক্তে কৃষ্ণৰ চেষ্টা কৰে। বিমানত লক্ষ্মীৰ দৰে দিব্য নাৰী আছে। তেওঁলোকেও শাৰী শাৰী হৈ কৃষ্ণগুণ গায়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰত ভক্তসকলে কৃষ্ণৰ প্ৰেমত মগ্ন হোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৭:
যাত লক্ষ্মী মনোহৰ মুৰুতিক ধৰি।
কৃষ্ণৰ উৎসৱ যাত্ৰা কৰন্ত সাদৰি।।
কৃষ্ণক দোলান্ত কতো দোলাসনে তুলি।
মুখে কৃষ্ণগুণ গান্ত আনন্দতে ভুলি।।২০৭।।অৰ্থ:
য’ত লক্ষ্মী মনোহৰ মুৰুতি ধৰি কৃষ্ণৰ উৎসৱ যাত্ৰা কৰে। কতো কৃষ্ণক দোলাসনে তুলি দোলায়। মুখে কৃষ্ণগুণ গাই আনন্দত ভুলি যায়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰত কৃষ্ণৰ উৎসৱ আৰু ভক্তসকলৰ আনন্দৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৮:
দণ্ড ছত্ৰ চামৰ ধৰিয়া ভক্তচয়।
জয় জয় কৃষ্ণ বুলি ফাল্গু সিঞ্চৰয়।।
হেন মহা মহোদয়ে বৈকুণ্ঠ নগৰে।
শ্ৰীকৃষ্ণদেৱক দেখিলা সৃষ্টি কৰে।।২০৮।।অৰ্থ:
দণ্ড, ছত্ৰ, চামৰ ধৰি ভক্তসকলে জয় জয় কৃষ্ণ বুলি ফাল্গু সিঞ্চৰণ কৰে। এনেদৰে মহা মহোদয়ে বৈকুণ্ঠ নগৰত শ্ৰীকৃষ্ণদেৱক দেখিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰত ভক্তসকলে কৃষ্ণৰ মহিমা প্ৰকাশ কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২০৯:
ভকতৰ পতি যজ্ঞপতি লক্ষ্মীপতি।
ত্ৰৈলোক্যমোহন মূৰ্ত্তি পতিতৰ গতি।।
মাথে শ্বেতছত্ৰ যেন চন্দ্ৰৰ মণ্ডল।
মুকুতা মুৰাৰি তাৰ স্ৰৱে অল্প জল।।২০৯।।অৰ্থ:
ভক্তৰ পতি, যজ্ঞপতি, লক্ষ্মীপতি, ত্ৰৈলোক্যমোহন মূৰ্তি, পতিতৰ গতি। মাথাত শ্বেতছত্ৰ যেন চন্দ্ৰৰ মণ্ডল। মুকুতা মুৰাৰিৰ পৰা অল্প জল স্ৰৱে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ মহিমা আৰু তেওঁৰ ৰূপৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১০:
শিৰত প্ৰকাশে ৰত্ন কিৰিটী উজ্জ্বল।
কপালে ললিত চাৰু অলকাসকল।।
মৃগমদে অঙ্কিত তিলকে কৰে কান্তি।
কাম শৰাসন গঞ্জি শোভে ভ্ৰূৱ পান্তি।।২১০।।অৰ্থ:
মাথাত ৰত্নময় কিৰিটী উজ্জ্বল। কপালত ললিত চাৰু অলকা। মৃগমদে অঙ্কিত তিলকে কান্তি কৰে। কাম শৰাসন গঞ্জি ভ্ৰূৱ পান্তি শোভে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ ৰূপৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১১:
মুখ পূৰ্ণচন্দ্ৰ কোটি সমান নোহয়।
তাতে দই খঞ্জন নয়ন প্ৰকাশয়।।
মকৰ কুণ্ডল দুই কৰ্ণত দোলয়।
যেন সুধাংশুক সমে আদিত্য উদয়।।২১১।।অৰ্থ:
মুখ পূৰ্ণচন্দ্ৰৰ দৰে, কোটি চন্দ্ৰৰ সমান নহয়। তাতে দুটা খঞ্জন চকু প্ৰকাশ কৰে। মকৰ কুণ্ডল দুটা কাণত দোলে। যেন সুধাংশু (চন্দ্ৰ)ৰ সৈতে আদিত্য (সূৰ্য্য) উদয় হয়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ মুখমণ্ডল আৰু কুণ্ডলৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১২:
ওষ্ঠ দুই বন্দুলী মুকুতা দন্তচয়।
অৰুণ কটাক্ষ হাসি ভূৱন ভুলায়।।
প্ৰভাতৰ সূৰ্য্য যেন কৌস্তুভ কণ্ঠত।
গজ মুকুতাৰ মালা লোলে হৃদয়ত।।২১২।।অৰ্থ:
ওষ্ঠ দুটা বন্দুলী, মুকুতা দন্ত। অৰুণ কটাক্ষ হাঁহিয়ে ভূৱন ভুলায়। প্ৰভাতৰ সূৰ্য্যৰ দৰে কৌস্তুভ কণ্ঠত। গজ মুকুতাৰ মালা হৃদয়ত লোলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ ওষ্ঠ, দন্ত, কটাক্ষ আৰু কণ্ঠৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৩:
বামভাগে লক্ষ্মীদেৱী দিয়া আছে দেখা।
উত্তম কাষত যেন সুৱৰ্ণৰ ৰেখা।।
দক্ষিণে শ্ৰীবৎস পান্তি আতি কান্তি কৰে।
সজল মেঘত যেন বিজুলী সঞ্চৰে।।২১৩।।অৰ্থ:
বামভাগে লক্ষ্মীদেৱী দেখা দিছে। উত্তম কাষত যেন সুৱৰ্ণৰ ৰেখা। দক্ষিণে শ্ৰীবৎস পান্তিয়ে কান্তি কৰে। সজল মেঘত যেন বিজুলী সঞ্চৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ বামভাগত লক্ষ্মীদেৱী আৰু দক্ষিণে শ্ৰীবৎসৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৪:
আজানুলম্বিত বনমালা প্ৰকাশয়।
তাতে পৰি মত্ত মধুকৰে গুঞ্জৰয়।।
চাৰিখানি ভুজ শোভে চন্দনে চৰ্চ্চিত।
অঙ্গদ বলয়া চাৰু ভূষণে ভূষিত।।২১৪।।অৰ্থ:
আজানুলম্বিত বনমালা প্ৰকাশ কৰে। তাতে পৰি মত্ত মধুকৰে গুঞ্জৰে। চাৰিখন ভুজ চন্দনে চৰ্চিত। অঙ্গদ, বলয়া আদি ভূষণে ভূষিত।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ বনমালা আৰু ভুজৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৫:
কটিতটে পাট ভুনি মেখলা ৰত্নৰ।
উৰু কৰীকৰ জানু জঙ্ঘা মনোহৰ।।
চৰণ কমল ৰত্ন মঞ্জীৰ ঝুৰয়।
উন্নত আঙ্গুলি নখচন্দ্ৰ বিৰাজয়।।২১৫।।অৰ্থ:
কটিত পাট ভুনি মেখলা ৰত্নৰ। উৰু কৰীকৰ, জানু, জঙ্ঘা মনোহৰ। চৰণ কমলত ৰত্ন মঞ্জীৰ ঝুৰে। উন্নত আঙ্গুলিৰ নখচন্দ্ৰ বিৰাজ কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ কটি, উৰু, জানু, জঙ্ঘা আৰু চৰণৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৬:
পদতল ৰকত ভকত মনোনীত।
ধ্বজ বজ্ৰ পদ্ম যৱ অঙ্কুশে অঙ্কিত।।
হেন মনোহৰ ৰূপ লাৱণ্য ৰুচিৰ
দেখি দৰ্প হৰে আতি কন্দৰ্প কোটিৰ।।২১৬।।অৰ্থ:
পদতল ৰকত, ভকতৰ মনোনীত। ধ্বজ, বজ্ৰ, পদ্ম, যৱ, অঙ্কুশে অঙ্কিত। এনেকুৱা মনোহৰ ৰূপ, লাৱণ্য ৰুচিৰ। দেখি কন্দৰ্প কোটিৰ দৰ্প হৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ পদতল আৰু ৰূপৰ সৌন্দৰ্য্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৭:
দিব্য সিংহাসনে বসি আছা ভগৱন্ত।
ভৃত্যক প্ৰসাদ দিবে সন্মুখে আছন্ত।।
মূৰ্ত্তিমন্ত তত্ত্বগণে চৌভিতি উপাসে।
কতো ভক্তে চামৰে বিঞ্চন্ত লাসে লাসে।।২১৭।।অৰ্থ:
দিব্য সিংহাসনত বহি ভগৱন্ত আছে। ভৃত্যক প্ৰসাদ দিবলৈ সন্মুখত আছে। মূৰ্ত্তিমন্ত তত্ত্বগণে চৌভিতি উপাসে। কতো ভক্তে চামৰে বিঞ্চে লাসে লাসে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ সিংহাসনত বহি ভক্তসকলক প্ৰসাদ দিয়াৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
অৱশ্যে! তলত শ্লোকবোৰৰ অৰ্থ আৰু ব্যাখ্যা সম্পূৰ্ণকৈ দিয়া হ’ল:
শ্লোক ২১৮:
অখণ্ড ঐশ্বৰ্যযুক্ত দেৱ সনাতম।
উপাসন্তে আছে সুনন্দাদি ভক্তগণ।।
মৃদঙ্গ মন্দিৰা ধৰি হৰিগুণ গাৱে।
ৰুদ্ৰক বিলাস কতো বিপঞ্চি বজাৱে।।২১৮।।অৰ্থ:
অখণ্ড ঐশ্বৰ্যযুক্ত দেৱ সনাতন। সুনন্দ আদি ভক্তগণে উপাসনা কৰি আছে। মৃদঙ্গ, মন্দিৰা ধৰি হৰিগুণ গায়। কতো ৰুদ্ৰক বিলাস কৰে, কতো বিপঞ্চি বজায়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত বৈকুণ্ঠপুৰত ভক্তসকলে কৃষ্ণৰ গুণ গাই নানা বাদ্য বজোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২১৯:
কতো ভঙ্গী ভাৱে নাচৈ কৃষ্ণৰ আগত।
কতো গীত গাৱৈ স্তম্ভি থাকয় প্ৰেমত।।
কতো স্তুতি কৰৈ কতো পুষ্প বৰিষয়।
কতো নমস্কাৰ কৰি কৰে জয় জয়।।২১৯।।অৰ্থ:
কতো ভঙ্গী ভাৱে কৃষ্ণৰ আগত নাচে। কতো গীত গাই প্ৰেমত স্তম্ভি থাকে। কতো স্তুতি কৰে, কতো পুষ্প বৰিষণ কৰে। কতো নমস্কাৰ কৰি জয় জয় কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ভক্তসকলে কৃষ্ণৰ আগত নানা ভাৱে ভক্তি প্ৰকাশ কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২২০:
হেন পৰিচ্ছদে বসি আছা ভগৱন্ত।
দেখি ব্ৰহ্মা প্ৰেমে আতি বিহ্বল ভৈলন্ত।
আনন্দৰ ভৰে তান হৃদয় দ্ৰৱিল।
সৰ্ব্বাঙ্গে পুলক নেত্ৰে লোতক ঝড়িল।।২২০।।অৰ্থ:
এনেকুৱা পৰিচ্ছদেৰে ভগৱন্ত বহি আছে। দেখি ব্ৰহ্মা প্ৰেমত বিহ্বল হ’ল। আনন্দৰ ভৰে তেওঁৰ হৃদয় দ্ৰৱিত হ’ল। সৰ্ব্বাঙ্গত পুলকিত হ’ল, চকুৰ পানী বৈ গ’ল।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ ৰূপ দেখি প্ৰেমত বিহ্বল হোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২২১:
ৰাম কৃষ্ণ বুলি দণ্ডৱতে পৰিলন্ত।
উঠা বিধি বুলি হৰি ধৰি তুলিলন্ত।।
পৰমহংসৰ পন্থে চিন্তন্ত সদায়।
হেন পাদপদ্ম বিধি প্ৰেমে আছা চাই।।২২১।।অৰ্থ:
ৰাম কৃষ্ণ বুলি দণ্ডৱতে পৰিল। উঠা বিধি বুলি হৰিয়ে ধৰি তুলিলে। পৰমহংসৰ পন্থে সদায় চিন্তা কৰে। এনেকুৱা পাদপদ্ম বিধিয়ে প্ৰেমেৰে চাই আছে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ পাদপদ্মত প্ৰেমেৰে চাই থকাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২২২:
পাচে কৃষ্ণে বিধাতাৰ হাতত ধৰিয়া।
বুলিবে লাগিলা বাক্য ঈষত হাসিয়া।।
ভগৱন্ত বদতি শুনিয়ো সৃষ্টিকৰ।
আহ্মাক সন্তোষ তুমি কৰাইলা বিস্তৰ।।২২২।।অৰ্থ:
পিছত কৃষ্ণই বিধাতাৰ হাত ধৰি ঈষৎ হাঁহি বুলিলে, “হে সৃষ্টিকৰ্তা, শুনা। তুমি মোক বহুত সন্তোষ কৰাইছা।”
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই ব্ৰহ্মাক সন্তোষ কৰাইছা বুলি কৈছে।
শ্লোক ২২৩:
লৈয়ো অভিমত বৰ যেহেন যুৱাই।
মোক দেখিলাত সৱে দুখ দূৰ যায়।।
মোৰ কৃপাতেসে সৱে কাৰ্য্য হৈবে সিদ্ধি।
জানি অভিমান তুমি এৰিবাহা বিধি।।২২৩।।অৰ্থ:
তোমাৰ অভিমত বৰ লোৱা। মোক দেখিলে সকলোৰে দুখ দূৰ হয়। মোৰ কৃপাতেই সকলো কাৰ্য্য সিদ্ধ হ’ব। জানি অভিমান তুমি এৰিবা।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই ব্ৰহ্মাক অভিমান এৰিবলৈ উপদেশ দিছে।
শ্লোক ২২৪:
কৰিলা তপস্যা যিবা দেখিলাহা মোক।
সমস্তে মোহোৰ কৃপা আক জানিয়োক।।
ব্ৰহ্মায়ে বোলন্ত মোৰ হৃদয়ৰ কথা।
অন্তৰ্য্যামী প্ৰভু তুমি জানাহা সৰ্ব্বথা।।২২৪।।অৰ্থ:
যি তপস্যা কৰিলা, যি মোক দেখিলা, সকলো মোৰ কৃপা। ইয়াক জানিবা। ব্ৰহ্মাই ক’লে, “মোৰ হৃদয়ৰ কথা অন্তৰ্য্যামী প্ৰভু, তুমি সকলো জানা।”
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণক অন্তৰ্য্যামী বুলি স্বীকাৰ কৰিছে।
শ্লোক ২২৫:
তথাপিতো নাথ মঞি এহি বৰ পাঞো।
তযু স্থূল সূক্ষ্ম ৰূপ জানিবাক চাঞো।।
যিমতে জগত স্ৰজা পালাহা সংহাৰা।
যিসৱ শক্তিয়ে নানা অৱতাৰ ধৰা।।২২৫।।অৰ্থ:
তথাপিও হে নাথ, মই এই বৰ বিচাৰো। তোমাৰ স্থূল আৰু সূক্ষ্ম ৰূপ জানিবলৈ বিচাৰো। যিমতে জগত স্ৰজা, পালা, সংহাৰ কৰা, যি শক্তিয়ে নানা অৱতাৰ ধৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ স্থূল আৰু সূক্ষ্ম ৰূপ জানিবলৈ বিচাৰিছে।
শ্লোক ২২৬:
সিসৱ জ্ঞানক মোক দিয়োক মাধৱ।
জগত স্ৰজিৱো তেৱে কৰিয়া উৎসৱ।।
আৰ মোক এহি কৃপা কৰা ভগৱান।
জগত স্ৰজন্তে যেন নোহে অভিমান।।২২৬।।অৰ্থ:
হে মাধৱ, সেই জ্ঞান মোক দিয়া। জগত স্ৰজি উৎসৱ কৰিম। আৰু মোক এই কৃপা কৰা, হে ভগৱান, জগত স্ৰজোতে যেন অভিমান নহয়।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ পৰা জ্ঞান আৰু কৃপা বিচাৰিছে।
শ্লোক ২২৭:
ব্ৰহ্মাৰ প্ৰাৰ্থনা শুনি কৃষ্ণ নিগদতি।
চতুঃশ্লোকে ভাগৱত লোৱা প্ৰজাপতি।।
জগতৰ পূৰ্ব্বে মঞি মাত্ৰ থাকো জান।
কাৰ্য্য কাৰণৰ কিছু নাছিলেক আন।।২২৭।।অৰ্থ:
ব্ৰহ্মাৰ প্ৰাৰ্থনা শুনি কৃষ্ণই ক’লে, “হে প্ৰজাপতি, চতুঃশ্লোকে ভাগৱত লোৱা। জগতৰ পূৰ্ব্বে মাথোঁ মই আছিলো। কাৰ্য্য-কাৰণৰ আন একো নাছিল।”
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই ব্ৰহ্মাক ভাগৱত গ্ৰন্থৰ জ্ঞান দিয়াৰ কথা কৈছে।
শ্লোক ২২৮:
মোক মাত্ৰ দেখিয়োক সৃষ্টিৰ মধ্যত।
দেখা শুনা মানে সৱে মঞি বিচাৰত।।
মই মাত্ৰ অৱশেষে থাকোহো অন্তত।
কুণ্ডল ভাঙ্গিলে যেন সোণা স্বৰূপত।।২২৮।।অৰ্থ:
সৃষ্টিৰ মাজত মাথোঁ মোক দেখিবা। দেখা, শুনা, মানে সকলো মোৰ বিচাৰত। মই মাথোঁ অৱশেষত থাকো। কুণ্ডল ভাঙিলে যেন সোণা স্বৰূপত থাকে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই তেওঁৰ সৰ্বব্যাপী স্বৰূপৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২২৯:
অবস্তুক দেখাৱয় বস্তুক আৱৰি।
এহিসে মোহোৰ মায়া জানা নিষ্ঠ কৰি।।
নথাকিতো দেখি যেন চন্দ্ৰমা দুতয়।
থাকিতো ৰাহুক যেন কেহো নেদেখয়।।২২৯।।অৰ্থ:
অবস্তুক দেখুৱায় বস্তুক আৱৰি। এয়ে মোৰ মায়া, নিষ্ঠা কৰি জানিবা। নথকাতো যেন দুটা চন্দ্ৰমা দেখি। থাকিও ৰাহুক যেন কোনো নেদেখে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই মায়াৰ স্বৰূপ বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৩০:
এহিমতে মায়া আঁৰ কৰি ঈশ্বৰক।
আশাৰ বিষয় তাক দেখাৱৈ জীৱক।।
যেন মহা পঞ্চভূতে কৰিয়া নিবাস।
স্থাৱৰ জঙ্গম সদা কৰয় প্ৰকাশ।।২৩০।।অৰ্থ:
এনেদৰে মায়াই ঈশ্বৰক আঁৰ কৰি জীৱক আশাৰ বিষয় দেখুৱায়। যেনেকৈ মহা পঞ্চভূতে নিবাস কৰি স্থাৱৰ-জঙ্গমক প্ৰকাশ কৰে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত মায়াৰ দ্বাৰা ঈশ্বৰক আঁৰ কৰি জীৱক মোহিত কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৩১:
ময়ো সেহিমতে আছো জগতকে ব্যাপি।
তাৰ দোষ গুণে মোক নোছোৱে তথাপি।।
হেন মোক বিচাৰিবে সাধুৰ সঙ্গত।
জ্ঞান-বিজ্ঞান তেৱে হৈবেক বেকত।।২৩১।।অৰ্থ:
ময়ো সেইদৰে জগতক ব্যাপি আছো। তাৰ দোষ-গুণে মোক নোস্পৰ্শ কৰে। এনেকুৱা মোক সাধুৰ সঙ্গত বিচাৰিবা। জ্ঞান-বিজ্ঞান তেতিয়া বেকত হ’ব।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই তেওঁৰ সৰ্বব্যাপী স্বৰূপ আৰু সাধু সঙ্গৰ গুৰুত্বৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৩২:
শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন মোৰ ৰহস্য ভকতি।
আকেসে কৰিবা মাত্ৰ বিৱক্ষা সম্প্ৰতি।।
যিটো তনু তযু আগে কৰিছো বেকত।
এহি মোৰ নিজৰূপ কৈলো স্বৰূপত।।২৩২।।অৰ্থ:
শ্ৰৱণ-কীৰ্ত্তন মোৰ ৰহস্য ভক্তি। ইয়াকেই সম্প্ৰতি কৰিবা। যি তনু তোমাৰ আগত বেকত কৰিছো, এয়ে মোৰ নিজৰূপ, স্বৰূপত কৈছো।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই শ্ৰৱণ-কীৰ্ত্তনৰ গুৰুত্ব আৰু তেওঁৰ নিজৰূপৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৩৩:
সৃষ্টি স্থিতি আদি মোৰ লীলা অনুপাম।
ব্ৰহ্মণ্য শৰণ্য আদি গুণ আৰো নাম।।
তযু আগে চাৰি শ্লোকে কৈলো ভাগৱত।
মোৰ আশীৰ্ব্বাদে সৱে হৌক কণ্ঠাগত।।২৩৩।।অৰ্থ:
সৃষ্টি, স্থিতি আদি মোৰ লীলা অনুপাম। ব্ৰহ্মণ্য, শৰণ্য আদি গুণ আৰু নাম। তোমাৰ আগত চাৰি শ্লোকে ভাগৱত কৈছো। মোৰ আশীৰ্বাদে সকলো কণ্ঠাগত হ’ব।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই তেওঁৰ লীলা, গুণ, নাম আৰু ভাগৱতৰ মাহাত্ম্যৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৩৪:
সাৱধান মনে মোৰ ধৰা এহি মত।
শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন কৰা লোকত বেকত।।
কৰিয়ো প্ৰচাৰ এহি ভাগৱত গ্ৰন্থ।
লোকত বিদিত হৌক মোৰ ভক্তিপন্থ।।২৩৪।।অৰ্থ:
সাৱধান মনে মোৰ এই মত ধৰা। শ্ৰৱণ-কীৰ্ত্তন কৰি লোকত বেকত কৰা। এই ভাগৱত গ্ৰন্থ প্ৰচাৰ কৰা। লোকত মোৰ ভক্তিপন্থ বিদিত হ’ব।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই ভাগৱত গ্ৰন্থ প্ৰচাৰ কৰি ভক্তিপন্থ বিস্তাৰ কৰিবলৈ উপদেশ দিছে।
শ্লোক ২৩৫:
কৰায়ো ভকতি মোৰ আজ্ঞা শিৰে ধৰি।
অনায়াসে যাইবে তেৱে সংসাৰক তড়ি।।
মোৰ বাক্য ধৰা মাত্ৰ কৰি একচিত্ত।
প্ৰজা স্ৰজন্তেয়ো তেৱে নুহিবা মোহিত।।২৩৫।।অৰ্থ:
মোৰ আজ্ঞা শিৰে ধৰি ভক্তি কৰা। অনায়াসে সংসাৰ তৰিবা। মোৰ বাক্য ধৰি একচিত্ত হোৱা। প্ৰজা স্ৰজিও মোহিত নহ’বা।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণই ভক্তি আৰু একাগ্ৰতাৰ গুৰুত্বৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৩৬:
এহি কথা ৰাজাত কহন্ত মুনি শুকে।
ব্ৰহ্মাক আদেশ কৃষ্ণে কৰিলা উৎসুকে।।
প্ৰেমভাৱে বিধি ৰহি আছা সিটো স্থান।
লোক সমে কৃষ্ণে তৈতে ভৈলা অন্তৰ্দ্ধান।।২৩৬।।অৰ্থ:
এহি কথা ৰজাক শুক মুনিয়ে ক’লে। ব্ৰহ্মাক আদেশ কৃষ্ণই উৎসুকভাৱে কৰিলে। প্ৰেমভাৱে বিধি সেই স্থানত ৰ’ল। লোকৰ সৈতে কৃষ্ণই তাতে অন্তৰ্দ্ধান হ’ল।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত কৃষ্ণৰ আদেশ আৰু অন্তৰ্দ্ধানৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৩৭:
কৃষ্ণক নেদেখি ব্ৰহ্মা ভৈলা প্ৰেমে আউল।
কৃষ্ণ কৃষ্ণ বুলি গেড়িয়ান্ত যেন বাউল।
এখনে আছিলা দেখা দিয়া মোৰ স্বামী।
কৈক গৈলা ঐ বন্ধু হেৰা মৰো আমি।।২৩৭।।অৰ্থ:
কৃষ্ণক নেদেখি ব্ৰহ্মা প্ৰেমত আউল হ’ল। কৃষ্ণ কৃষ্ণ বুলি বাউলৰ দৰে গেড়িয়ালে। এখনে আছিলা, দেখা দিয়া মোৰ স্বামী। ক’লৈ গ’লা হে বন্ধু, হেৰা মৰোঁ মই।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণক নেদেখি প্ৰেমত বিহ্বল হোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৩৮:
আউৰ নেদেখিবো সিটো চন্দ্ৰমা বদন।
হৰি হৰুৱাইলো মোৰ ধিকতো জীৱন।।
হে কৃষ্ণ স্বামী মোক দিয়ো দৰিশন।
এহি বুলি শোকে ব্ৰহ্মা কৰন্ত ক্ৰন্দন।।২৩৮।।অৰ্থ:
আৰু নেদেখিম সেই চন্দ্ৰমা বদন। হৰি হেৰুৱালো মোৰ ধিক জীৱন। হে কৃষ্ণ স্বামী, মোক দৰ্শন দিয়া। এনেকৈ শোকে ব্ৰহ্মাই ক্ৰন্দন কৰিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণক নেদেখি শোক কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৩৯:
পাচে কতো বেলি ধৈৰ্য্য কৰিলন্ত মন।
অদৃশ্য মূৰ্ত্তিক ধৰি কৰিলা বন্দন।
কৃষ্ণ আজ্ঞা শিৰে ধৰি কৰিয়া যতন।
অনন্তৰে স্ৰজিলন্ত নানা প্ৰজাগণ।।২৩৯।।অৰ্থ:
পিছত কিছু সময় ধৈৰ্য্য ধৰি মন স্থিৰ কৰিলে। অদৃশ্য মূৰ্ত্তিক ধৰি বন্দনা কৰিলে। কৃষ্ণৰ আজ্ঞা শিৰে ধৰি যত্ন কৰি পিছত নানা প্ৰজা স্ৰজিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্ৰহ্মাই কৃষ্ণৰ আজ্ঞা পালন কৰি প্ৰজা স্ৰজন কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৪০:
পদ্ম কলপত পায়া মহাভাগৱত।
কৰিলা বেকত আৰু ভকতি লোকত।।
এহিমতে আনন্দতে সিটো কল্প গৈলা।
বৰাহ কলপ আসি উপসন্ন ভৈলা।।২৪০।।অৰ্থ:
পদ্ম কলপত মহাভাগৱত পাই লোকত ভক্তি বেকত কৰিলে। এনেদৰে আনন্দত সেই কল্প গ’ল। বৰাহ কলপ আহি উপস্থিত হ’ল।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত মহাভাগৱতৰ প্ৰচাৰ আৰু কল্পৰ সমাপ্তিৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৪১:
লোকক কৃপায়ে আসি নাৰদ মহন্ত।
প্ৰশ্ন কৰি ভাগৱত ব্যক্ত কৰিলন্ত।।
দশোটা লক্ষণ কহে মহাভাগৱত।
হৰিষে লভিলা মুনি ব্ৰহ্মাৰ মুখত।।২৪১।।অৰ্থ:
লোকক কৃপা কৰি নাৰদ মহন্ত আহি প্ৰশ্ন কৰি ভাগৱত ব্যক্ত কৰিলে। মহাভাগৱতৰ দশোটা লক্ষণ কৈ মুনিয়ে ব্ৰহ্মাৰ মুখত হৰিষে লভিলে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত নাৰদে ভাগৱতৰ দশোটা লক্ষণ বৰ্ণনা কৰাৰ কথা কোৱা হৈছে।
শ্লোক ২৪২:
পৰম কৃপালু মুনি ভাগৱত পাই।
হৰিগুণ গাই আসিলন্ত পিতৃ ঠাই।।
বীণা ধ্বনি শুনি ব্যাস আনন্দিত ভৈলা।
নাৰদ আসিল দেখি আগবাঢ়ি গৈলা।।২৪২।।অৰ্থ:
পৰম কৃপালু মুনিয়ে ভাগৱত পাই হৰিগুণ গাই পিতৃৰ ঠাইলৈ আহিল। বীণাৰ ধ্বনি শুনি ব্যাস আনন্দিত হ’ল। নাৰদক দেখি আগবাঢ়ি গ’ল।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত নাৰদে ভাগৱত লৈ পিতৃৰ ঠাইলৈ উভতি অহাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ২৪৩:
প্ৰণামি আনন্দে নিজস্থানক আনিলা।
আসনে বৈসাই ৰঙ্গে ষড়ৰ্ঘে পূজিলা।।
তুষ্ট হুয়া আগে ঋষি কুশল পুছিলা।
পৰম কৃপায়ে পাচে ভাগৱত কৈলা।।২৪৩।।অৰ্থ:
প্ৰণাম কৰি আনন্দেৰে নিজস্থানলৈ আনিলে। আসনত বহুৱাই ৰঙ্গেৰে ষড়ৰ্ঘে পূজা কৰিলে। তুষ্ট হৈ ঋষিয়ে আগত কুশল সুধিলে। পৰম কৃপায়ে পিছত ভাগৱত ক’লে।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্যাসে নাৰদক পূজা কৰি ভাগৱতৰ কথা ক’বলৈ ধৰিছে।
শ্লোক ২৪৪:
নাৰদৰ বাক্য পিতৃ মনত ধৰিলা।
বাহ্ৰ স্কন্থ ভাগৱত প্ৰেমে নিবন্ধিলা।।
মোক পঢ়াৱন্ত মঞি কহিবো তোহ্মাত।
মহাপুৰুষ তুমি কিঙ্কৰ সাক্ষাত।।২৪৪।।অৰ্থ:
নাৰদৰ বাক্য পিতৃয়ে মনত ধৰিলে। বাৰ স্কন্ধ ভাগৱত প্ৰেমেৰে নিবন্ধিলে। মোক পঢ়াইছিল, মই তোমাক ক’ম। হে মহাপুৰুষ, তুমি কিঙ্কৰ সাক্ষাত।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত ব্যাসে ভাগৱত গ্ৰন্থ ৰচনা কৰাৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৪৫:
এহি বুলি শুকে ভাগৱত কৈবে লৈলা।
আঠ নৱ দুই অধ্যায়ৰ কথা গৈলা।।
নমো নমো কৃষ্ণ তযু অভয় চৰণে।
কায় মনে বাক্যে মঞি পশিলো শৰণে।।২৪৫।।অৰ্থ:
এনেকৈ শুক মুনিয়ে ভাগৱত ক’বলৈ ধৰিলে। আঠ, নৱ, দুই অধ্যায়ৰ কথা গ’ল। নমো নমো কৃষ্ণ, তোমাৰ অভয় চৰণত কায়-মন-বাক্যে শৰণ ললো।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত শুক মুনিয়ে ভাগৱত ক’বলৈ ধৰি কৃষ্ণৰ চৰণত শৰণ লোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰিছে।
শ্লোক ২৪৬:
তোহ্মাৰ মায়ায়ে আমি নিজ কৰ্ম্ম গতি।
ভ্ৰমোহো যাৱত ইটো সংসাৰ সম্প্ৰতি।।
জন্মে জন্মে তাৱে তযু নিজ ভকতৰ।
মিলোক প্ৰসঙ্গ প্ৰভু দিয়া এহি বৰ।।২৪৬।।অৰ্থ:
তোমাৰ মায়াই মোক নিজ কৰ্ম্ম গতি দিছে। এই সংসাৰত ভ্ৰমি আছো। জন্মে জন্মে তোমাৰ নিজ ভক্তৰ সঙ্গ মিলোক, হে প্ৰভু, এই বৰ দিয়া।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত শুক মুনিয়ে কৃষ্ণৰ পৰা ভক্ত সঙ্গৰ বৰ বিচাৰিছে।
শ্লোক ২৪৭:
ব্ৰহ্মা হৰ পুৰন্দৰ আদি দেৱগণে।
যিটো পদৰজ চিন্তি নপাৱে যতনে।।
হেন তযু পদে অখণ্ডিত ৰতি হৌক।
শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন ৰসে কদাপি নেড়োক।।২৪৭।।অৰ্থ:
ব্ৰহ্মা, হৰ, পুৰন্দৰ আদি দেৱগণে যি পদৰজ চিন্তি নাপায়, সেই তোমাৰ পদত অখণ্ডিত ৰতি হ’ব। শ্ৰৱণ-কীৰ্ত্তন ৰসে কেতিয়াও নেৰিব।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত শুক মুনিয়ে কৃষ্ণৰ পদত অখণ্ডিত ৰতিৰ বৰ বিচাৰিছে।
শ্লোক ২৪৮:
শুনা সভাসদ পদ দ্বিতীয় স্কন্ধৰ।
একচিত্তে চৰণ চিন্তিয়ো গোৱিন্দৰ।।
আন ধৰ্ম্ম এড়ি লোৱা হৰি গুণনাম।
কৃষ্ণৰ কিঙ্কৰে কহে বোলা ৰাম ৰাম।।২৪৮।।অৰ্থ:
হে সভাসদ, দ্বিতীয় স্কন্ধৰ পদ শুনা। একচিত্তে গোৱিন্দৰ চৰণ চিন্তা কৰা। আন ধৰ্ম্ম এৰি হৰি গুণনাম লোৱা। কৃষ্ণৰ কিঙ্কৰে কয়, বোলা ৰাম ৰাম।
ব্যাখ্যা:
ইয়াত শুক মুনিয়ে ভক্তসকলক হৰি গুণনাম ল’বলৈ উপদেশ দিছে।
