এই শ্লোকসমূহত মহাভাৰতৰ যুদ্ধৰ পিছৰ ঘটনাৱলী, বিশেষকৈ অশ্বত্থামাৰ কৃতকর্ম আৰু তাৰ পৰিণাম বৰ্ণনা কৰা হৈছে। অসমীয়াত ইয়াৰ অৰ্থ আৰু ব্যাখ্যা তলত দিয়া হ’ল:
শ্লোক ৭২:
নিগদতি সুত শুনিয়ো শৌনক
প্ৰমুখ্যে ঋষি যতেক।
আৱে পৰীক্ষিত নৃপতিৰ জন্ম
তোহ্মাত কহো প্রত্যেক।।
যৈসানি ভাৰতে সমৰ কৰিলা
মৰিল বীৰ সমস্ত।
অষ্টাদশ সিটো অক্ষৌহিণী সেনা
অন্যে অন্যে গৈল অস্ত।।
অৰ্থ:
সূত মুনিয়ে ক’লে, “হে শৌনক আদি ঋষিসকল, শুনক। এতিয়া পৰীক্ষিত ৰজাৰ জন্মৰ কথা কওঁ। যেতিয়া ভাৰতত যুদ্ধ হৈছিল, সকলো বীৰ মৰিছিল। অষ্টাদশ অক্ষৌহিণী সেনা পৰস্পৰে ধ্বংস হৈছিল।”
ব্যাখ্যা:
সূত মুনিয়ে কুৰুক্ষেত্ৰ যুদ্ধৰ পিছৰ পৰিস্থিতি আৰু পৰীক্ষিত ৰজাৰ জন্মৰ কথা কৈছে।
শ্লোক ৭৩:
অযুত প্রমত্ত হস্তীৰ বিক্রম
বৃকোদৰ মহাবীৰ।
ভাঙ্গিল গদাৰ দুষ্মহ প্রহাৰে
উৰু কুৰু নৃপতিৰ।।
কৌৰৱ ৰাজাৰ প্রীতি সাধো বুলি
অশ্বত্থামা মহামানী।
পাঞ্চালীৰ পঞ্চ পুত্ৰৰ শিৰক
কাটিয়া যোগাইলা আনি।।
অৰ্থ:
“বৃকোদৰ (ভীম) মহাবীৰে অযুত প্ৰমত্ত হস্তীৰ দৰে বিক্ৰম দেখুৱাই গদাৰ প্ৰহাৰেৰে কুৰু নৃপতিৰ উৰু ভাঙিলে। কৌৰৱ ৰজাৰ প্ৰীতি সাধিবলৈ অশ্বত্থামাই পাঞ্চালীৰ পাঁচ পুত্ৰৰ শিৰ কাটি আনি দিলে।”
ব্যাখ্যা:
ভীমে দুৰ্য্যোধনৰ উৰু ভাঙিলে, আৰু অশ্বত্থামাই পাঞ্চালীৰ পাঁচ পুত্ৰক হত্যা কৰিলে।
শ্লোক ৭৪:
বংশ ছেদ দেখি দুখে দুৰ্য্যোধনে
দ্রৌণিক পাৰিলা গালি।
কদর্থি মাৰিবে মোক ভীমে বুলি
মৰিলা মাথা আস্ফালি।।
শুনিয়া দ্রৌপদী পুত্র পাঞ্চ গুটি
কাটিলা দ্রৌণী নিদ্রাত।
শোকে নুহি থিৰ হিয়া দুইছিৰ
ভৈলা যেন বজ্রপাত।।
অৰ্থ:
“বংশ ছেদ দেখি দুখত দুৰ্য্যোধনে দ্ৰোণপুত্ৰক গালি পাৰিলে। ভীমে মোক কদৰ্থি মাৰিব বুলি মাথা আছাৰি মৰিল। দ্ৰৌপদীয়ে পাঁচ পুত্ৰক কাটা শুনি শোকত অস্থিৰ হৈ হিয়া দুছিৰ হৈ পৰিল, যেন বজ্ৰপাত হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
দুৰ্য্যোধনৰ মৃত্যু আৰু দ্ৰৌপদীৰ পুত্ৰহত্যাৰ বাবে তেওঁৰ শোকৰ বৰ্ণনা।
শ্লোক ৭৫:
কৰিলা বিলাপ ভূমিত পৰিয়া
মুষ্টি হৃদয়ত হানি।
ধৰি ধনঞ্জয় প্রবোধিলা তাঙ্ক
শোকে গদগদ বাণী।।
দুৰ্জ্জন দ্বিজৰ মাথাক কাটিয়া
যাৱে আনি নেদো তোক।
নুগুছৱে তাৱে মহাসতী তোৰ
দুম্মহ পুত্রৰ শোক।।
অৰ্থ:
“দ্ৰৌপদীয়ে ভূমিত পৰি বিলাপ কৰিলে, হৃদয়ত মুষ্টিৰে আঘাত কৰিলে। ধনঞ্জয়ে (অৰ্জুনে) তেওঁক ধৰি শান্ত কৰিলে, শোকত গদগদ বাণী ক’লে। দুৰ্জ্জন দ্বিজৰ মাথা কাটি আনি নিদিলোঁ মানে তোমাৰ মহাসতীৰ পুত্ৰশোক নুগুচে।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে দ্ৰৌপদীক শান্ত কৰিলে আৰু অশ্বত্থামাৰ শাস্তিৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিলে।
শ্লোক ৭৬:
এহি বুলি ক্রোধে কৃষ্ণ ধনঞ্জয়
একে ৰথে গৈলা খেদি।
পলাই প্রাণ ৰাখি ৰথে অশ্বত্থামা
তাসম্বাক লগ নেদি।।
সঙ্কটত বাজি যাইবাক নপাৰি
প্রহাৰিলা ব্ৰহ্ম শৰ।
দশো দিশে ছানি জ্বলিল অগনি
যেন মহা প্রলয়ৰ।।
অৰ্থ:
“এয়াই কৈ ক্ৰোধত কৃষ্ণ আৰু ধনঞ্জয়ে একে ৰথে খেদি গ’ল। অশ্বত্থামাই প্ৰাণ ৰাখি ৰথেৰে পলাই গ’ল, তেওঁলোকক লগ নিদিলে। সঙ্কটত পৰি যাব নোৱাৰি তেওঁ ব্ৰহ্মশৰ প্ৰহাৰ কৰিলে। দশো দিশে জুই জ্বলিল, যেন মহাপ্ৰলয়ৰ জুই।”
ব্যাখ্যা:
অশ্বত্থামাই ব্ৰহ্মশৰ প্ৰহাৰ কৰিলে, যাৰ ফলত প্ৰলয়কাৰী জুই জ্বলিল।
শ্লোক ৭৭:
দেখি ধনঞ্জয় পায়া মহাভয়
সখিক বুলিল বাণী।
হে কৃষ্ণ কৃষ্ণ প্রভু ভগৱন্ত
কিবা বহ্নি আসৈ ছানি।।
সঙ্কট সময়ে বাৰে বাৰে ৰাখা।
ভকতৰ ভয়হাৰী।
তোহ্মাৰ চৰণ বিনে নাহি গতি
সম্প্রতি মোৰ মুৰাৰি।।
অৰ্থ:
“দেখি ধনঞ্জয়ে মহাভয় পাই সখিক (কৃষ্ণক) ক’লে, ‘হে কৃষ্ণ, প্ৰভু ভগৱন্ত, এই জুই কিয় আহিছে? সঙ্কট সময়ত বাৰে বাৰে ৰাখা। ভক্তৰ ভয়হাৰী, তোমাৰ চৰণ বিনে মোৰ গতি নাই, হে মুৰাৰি।’”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে কৃষ্ণক সঙ্কটত ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিলে।
শ্লোক ৭৮:
হেন বা বুলিবা আমিও মানুষ
কিসক কৰা গোচৰ।
জানিলো তুমিসি পৰম পুৰুষ
জগতৰে মহেশ্বৰ।।
নিজ ব্ৰহ্মৰূপে ভৈলাহা বেকত
মনত কৰি যুগুতি।
মহাসুখে এক শৰণ ভকতে
লভোক ভজি মুকুতি।।
অৰ্থ:
“হেন বা বুলিবা, ‘ময়ো মানুষ, কিয় গোচৰ কৰা?’ মই জানিলোঁ যে তুমি পৰম পুৰুষ, জগতৰ মহেশ্বৰ। তুমি নিজ ব্ৰহ্মৰূপে প্ৰকাশ হৈছা, মনত যুগুতি কৰি। মহাসুখে এক শৰণ ভক্তই মুক্তি লাভ কৰক।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে কৃষ্ণক পৰম পুৰুষ বুলি স্বীকাৰ কৰিলে।
শ্লোক ৭৯:
হেনয় ভকত বান্ধৱ মাধৱ
তোহ্মাৰ তেজিয়া সেৱ।
হুয়া অন্ধমতি কোননো সম্প্রতি
ভজিবেক আন দেৱ।।
জানিয়া চৰণে পশিলো শৰণে।।
তোহ্মাৰ মই কিঙ্কৰ।
আকাশক ছানি আসৈ কিবা বহ্নি
কহিয়ো মোত সত্বৰ।।
অৰ্থ:
“হেন ভক্ত বান্ধৱ মাধৱ, তোমাৰ সেৱা এৰি অন্ধমতি হৈ কোনে আন দেৱতা ভজিব? জানি তোমাৰ চৰণত শৰণ ললোঁ, মই তোমাৰ দাস। আকাশ ছানি এই জুই কিয় আহিছে, সত্বৰে কওক।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে কৃষ্ণক শৰণ লৈ জুইৰ কাৰণ জানিবলৈ অনুৰোধ কৰিলে।
শ্লোক ৮০:
মাধৱে বোলন্ত শুনা প্রাণসখি
নাহি আন অদভুত।
প্রাণৰ কাতৰ হুয়া ব্রহ্মশৰ
প্রহাৰিলা দ্রোণসুত।।
দশো দিশ দেখা দহিয়া আসয়।।
সেহি মহা বহ্নিবৰ।
ব্রহ্মাস্ত্ৰক ব্রহ্ম শায়কে সংহাৰ
কৰিয়ো সখি সত্বৰ।।
অৰ্থ:
“মাধৱে ক’লে, ‘হে প্ৰাণসখি, শুনা। ইয়াত আন অদ্ভুত নাই। প্ৰাণৰ কাতৰ হৈ দ্ৰোণপুত্ৰই ব্ৰহ্মশৰ প্ৰহাৰ কৰিছে। দশো দিশ দহি আহিছে, সেই মহা জুই। ব্ৰহ্মাস্ত্ৰক ব্ৰহ্মশৰেৰে সংহাৰ কৰা, সখি, সত্বৰে।’”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই অৰ্জুনক ব্ৰহ্মাস্ত্ৰ সংহাৰ কৰিবলৈ আদেশ দিলে।
শ্লোক ৮১:
শুনি সব্যসাচী আচান্ত ভৈলন্ত
উল্লাসিত আতি জীৱ।
মাধৱ বন্ধুক প্রদক্ষিণ কৰি
ধৰিলা ধনু গাণ্ডীৱ।।
মহাবলে ৰাগি ব্রহ্মাস্ত্ৰক লাগি
ক্ষেপিলন্ত বজ্রবাণ।
ব্রহ্মাণ্ডো লৰিল পৰিল বজ্ৰত
বজ্ৰৰ যেন সন্ধান।।
অৰ্থ:
“শুনি সব্যসাচী (অৰ্জুন) শান্ত হ’ল, জীৱ উল্লাসিত হ’ল। মাধৱ বন্ধুক প্ৰদক্ষিণ কৰি গাণ্ডীৱ ধনু ধৰিলে। মহাবলেৰে ব্ৰহ্মাস্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধে বজ্ৰবাণ ক্ষেপিলে। ব্ৰহ্মাণ্ড লৰিল, বজ্ৰত পৰিল, যেন বজ্ৰৰ সন্ধান হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে ব্ৰহ্মাস্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধে বজ্ৰবাণ প্ৰহাৰ কৰিলে।
শ্লোক ৮২:
দুয়ো ব্রহ্মবাণ ভৈল একথান
যেন সূৰ্য্য বহ্নি দুই।
তিনিয়ো জগত জুৰি পুৰি যায়
যেন প্রलয়ৰ জুই।।
মাধৱে বোলন্ত দেখিয়োক সখি
মিলিল ক্ষয় প্রজাৰ।
কৃষ্ণৰ বচনে অস্ত্ৰক তেখনে।।
কৰিলা বীৰে সংহাৰ।।
অৰ্থ:
“দুয়ো ব্ৰহ্মবাণ একেলগ হ’ল, যেন সূৰ্য্য আৰু জুই। তিনিও জগত জুৰি পুৰি যায়, যেন প্ৰলয়ৰ জুই। মাধৱে ক’লে, ‘হে সখি, চোৱা, প্ৰজাৰ ক্ষয় হ’ল।’ কৃষ্ণৰ বচনত বীৰে তৎক্ষণাত অস্ত্ৰ সংহাৰ কৰিলে।”
ব্যাখ্যা:
দুয়ো অস্ত্ৰৰ সংঘৰ্ষত প্ৰলয়কাৰী জুই জ্বলিল, কিন্তু কৃষ্ণৰ আদেশত অৰ্জুনে অস্ত্ৰ সংহাৰ কৰিলে।
শ্লোক ৮৩:
দ্রৌণিক দেখিয়া খেদিয়া ধৰিলা
যেন হৰিণক বাঘে।
আলগায় আনি ৰথত পেহ্লাইলা।।
বিপক্ষক মহাৰাগে।।
চাৰি হাত ভৰি একঠাই কৰি।।
বান্ধিলন্ত টানি টানি।
নকাটি দ্বিজক লৈ যান্ত টানিয়া
কোপিলন্ত চক্রপাণি।।
অৰ্থ:
“দ্ৰোণপুত্ৰক দেখি খেদি ধৰিলে, যেন বাঘে হৰিণক ধৰে। আলগাই আনি ৰথত পেলালে, বিপক্ষৰ প্ৰতি মহাৰাগে। চাৰি হাত-ভৰি একেলগ কৰি বান্ধিলে, টানি টানি। দ্বিজক নকাটি টানি লৈ গ’ল, চক্ৰপাণি (কৃষ্ণ) ক্ৰোধিত হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে অশ্বত্থামাক বান্ধি লৈ গ’ল, কিন্তু কৃষ্ণই তেওঁক হত্যা নকৰাকৈ ৰখাত অসন্তুষ্ট হ’ল।
শ্লোক ৮৪:
কেনে অঙ্গীকাৰ কৰা নষ্ট ভ্রষ্ট
হুয়া তুমি মহাবীৰ।
ইটো পুত্রবধী অধম দ্বিজক
কিসক নকাটা শিৰ।।
ক্রোধে আৰকত আখি অৰ্জুনৰ
নেদিলা একো সিদ্ধান্ত।
দ্রৌপদীৰ আগে দুৰ্জ্জন দ্বিজক
ধোকোচাই পেহ্লাইলন্ত।।
অৰ্থ:
“কিয় অঙ্গীকাৰ কৰা নষ্ট-ভ্ৰষ্ট হৈছা, হে মহাবীৰ? এই পুত্ৰবধী অধম দ্বিজক কিয় শিৰ নকাটা?” ক্ৰোধত অৰ্জুনৰ চকু ৰঙা হ’ল, কোনো সিদ্ধান্ত নিদিলে। দ্ৰৌপদীৰ আগত দুৰ্জ্জন দ্বিজক ধোকোচাই পেলালে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই অৰ্জুনক অশ্বত্থামাক হত্যা নকৰাকৈ ৰখাত অসন্তুষ্ট হ’ল।
শ্লোক ৮৫:
লাজে অশ্বত্থামা মাথা নোতোলন্ত
পশু যেন আছে পৰি।
দেখে অন্ধকাৰ বান্ধৰ চোটত
ভাঙ্গি যায় হাত ভৰি।।
মৃতক পুত্রক সুমৰি কান্দন্তে
আছন্ত দ্রুপদ জীউ।
গৌতমী পুত্ৰৰ অৱস্থা দেখিয়া
অন্তৰীক্ষ ভৈলা জীউ।।
অৰ্থ:
“লাজত অশ্বত্থামাই মাথা নুঠালে, পশুৰ দৰে পৰি ৰ’ল। বান্ধৰ চোটত অন্ধকাৰ দেখিলে, হাত-ভৰি ভাঙি যায়। মৃত পুত্ৰক সুমৰি কান্দি কান্দি দ্ৰুপদ ৰজা আছিল। গৌতমী পুত্ৰৰ অৱস্থা দেখি তেওঁৰ প্ৰাণ অন্তৰীক্ষলৈ গ’ল।”
ব্যাখ্যা:
অশ্বত্থামাই অপৰাধৰ বাবে লাজত মূৰ নুঠালে। দ্ৰুপদ ৰজাই পুত্ৰশোকত কান্দিলে, আৰু গৌতমী পুত্ৰৰ অৱস্থা দেখি তেওঁৰ প্ৰাণ উৰি গ’ল।
শ্লোক ৮৬:
হাহাকাৰ কৰি গুৰুৰ পুত্ৰক
প্রণামিলা পাৱ চুই।
মেলা মেলা বান্ধ ইহান দুখেসে
অধিকে উধাই জুই।।
মই যেন মৰো পুৰি পুত্রশোকে
অগনি হিয়া দহয়।
আহান অৱস্থা শুনি সেহিমতে
গৌতমী তেজিবে জীৱ।।
অৰ্থ:
“হাহাকাৰ কৰি গুৰুৰ পুত্ৰক পাৱত চুই প্ৰণাম কৰিলে। ‘মেলা মেলা বান্ধ, ইয়াৰ দুখত জুই অধিক জ্বলিছে। মই যেন পুত্ৰশোকত পুৰি মৰোঁ, হৃদয়ত জুই দহিছে।’ আহান অৱস্থা শুনি গৌতমীয়ে জীৱ ত্যাগ কৰিবলৈ সাজু হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
দ্ৰৌপদীয়ে অশ্বত্থামাক ক্ষমা কৰিলে, কিন্তু তেওঁৰ দুখত গৌতমীয়ে জীৱ ত্যাগ কৰিবলৈ সাজু হ’ল।
শ্লোক ৮৭:
দ্রৌপদীৰ হেন সদয় হৃদয়
দেখিয়া যত মহন্ত।
সাধু সাধু সতী ধন্য ধন্য মতি
বুলি সৱে প্রশংসন্ত।।
পুত্রবধী দ্বিজ আহাঙ্কো ক্ষমিলা
নমিলাহা তুমি মাৱ।
তোহ্মাৰ সমান শান্তী নেদেখিবো
কৰিলা হেন আৰাৱ।।
অৰ্থ:
“দ্ৰৌপদীৰ এনে সদয় হৃদয় দেখি সকলো মহন্তই ‘সাধু সাধু সতী, ধন্য ধন্য মতি’ বুলি প্ৰশংসা কৰিলে। পুত্ৰবধী দ্বিজকো ক্ষমা কৰিলা, তুমি মাতৃৰ দৰে নমিলা। তোমাৰ সমান শান্তী নেদেখিবো, তুমি এনে আৱাৱ কৰিলা।”
ব্যাখ্যা:
দ্ৰৌপদীৰ ক্ষমাশীলতা আৰু মহানুভৱতাৰ প্ৰশংসা কৰা হ’ল। তেওঁৰ দৰে শান্তী আৰু ক্ষমাশীলতাৰ উদাহৰণ আৰু নাই।
সাৰাংশ:
অশ্বত্থামাই অপৰাধৰ বাবে লাজত মূৰ নুঠালে। দ্ৰুপদ ৰজাই পুত্ৰশোকত কান্দিলে, আৰু গৌতমীয়ে জীৱ ত্যাগ কৰিবলৈ সাজু হ’ল। দ্ৰৌপদীয়ে অশ্বত্থামাক ক্ষমা কৰিলে, যাৰ বাবে সকলোৱে তেওঁক প্ৰশংসা কৰিলে। তেওঁৰ দৰে শান্তী আৰু ক্ষমাশীলতাৰ উদাহৰণ আৰু নাই।
।।ছৱি।।
এই শ্লোকসমূহত কৃষ্ণকথাৰ মহিমা আৰু তাৰ প্ৰয়োজনীয়তা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। কৃষ্ণকথা শুনা আৰু কৃষ্ণনাম লোৱাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। অসমীয়াত ইয়াৰ অৰ্থ আৰু ব্যাখ্যা তলত দিয়া হ’ল:
শ্লোক ৮৮:
শুনা সামাজিক জন যথা জগন্নাথ কথা
তথা পুণ্য তীর্থৰ নিৱাস।
সেহিসে নির্গুণ স্থান তৈতে সিজে যজ্ঞ দান
হৰি হোন্ত তথাতে প্রকাশ।।
জানি শুনা কৃষ্ণকথা জন্মক নকৰা বৃথা
সমস্ত শাস্ত্ৰৰ ইসে সাৰ।
কৃষ্ণকথা পৰিহৰি ফুৰৈ আন কৰ্ম্ম কৰি
সিটো চিন্তৈ আপোনাৰ মাৰ।।
অৰ্থ:
“হে সামাজিক জন, শুনক। য’ত জগন্নাথৰ কথা হয়, সেই ঠাই পুণ্য তীর্থৰ নিবাস। সেই ঠাই নিৰ্গুণ স্থান, তাত যজ্ঞ-দান সিজে, হৰি তাত প্ৰকাশ পায়। জানি শুনি কৃষ্ণকথা শুনা, জন্মক বৃথা নকৰিবা। সমস্ত শাস্ত্ৰৰ ইয়েই সাৰ। কৃষ্ণকথা এৰি আন কৰ্ম্ম কৰা লোকসকলে আপোনাৰ মৃত্যু চিন্তা কৰে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণকথা শুনিলে জন্ম সাৰ্থক হয়। কৃষ্ণকথা এৰি আন কৰ্ম্ম কৰা লোকসকলে আপোনাৰ মৃত্যু চিন্তা কৰে।
শ্লোক ৮৯:
যাৰ নাম মাত্রে তড়ি হেনয় বান্ধৱ হৰি
কৰি আছা হিয়াত নিৱাস।
তাঙ্ক কৰি অনাদৰ অধম অবোধ নৰ
কৰৈ আন কৰ্ম্মত বিশ্বাস।।
সনিয়াত মাৰৈ গাণ্ঠি পিন্ধৈ গলে কাচ কান্ঠি
কাছতে আছন্ত হেমহাৰ।
হাতৰ অমৃত তেজি মৰৈ যেন বিষ ভুঞ্জি
ভৈল সেহি পটন্তৰ তাৰ।।
অৰ্থ:
“যাৰ নাম মাত্ৰে তৰি, এনে বান্ধৱ হৰি হৃদয়ত নিবাস কৰিছে। তেওঁক অনাদৰ কৰি অধম অবোধ নৰে আন কৰ্ম্মত বিশ্বাস কৰে। সোণৰ গাঁঠি মাৰি গলত কাচৰ কণ্ঠি পিন্ধে, কাছতে হেমহাৰ আছে। হাতৰ অমৃত ত্যাগি যেন বিষ ভুঞ্জি মৰে, সেয়াই তাৰ পটন্তৰ।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণক অনাদৰ কৰি আন কৰ্ম্মত বিশ্বাস কৰা লোকসকলে আপোনাৰ মৃত্যু চিন্তা কৰে।
শ্লোক ৯০:
সাধৈ মহা সৰ্ব্বসিদ্ধি ভকতৰ নৱনিধি
মাধৱৰ অৰুণ চৰণ।
শৰণ লৈয়োক তাত নিতে হোৱৈ আয়ুপাত
যদ্যপিও নেদেখা মৰণ।।
এৰা আন সৱে ধান্ধা নামক গলত বান্ধা
মৰণ সম্বল হৰিনাম।
নমৰা বিষয় ভোলে কৃষ্ণৰ কিঙ্কৰে বোলে
ঘুষিয়ো সদায়ে ৰাম ৰাম।।
অৰ্থ:
“মাধৱৰ অৰুণ চৰণ ভক্তৰ নৱনিধি, সকলো সিদ্ধি সাধে। তাত শৰণ লোৱা, নিত্যে আয়ুপাত হয় যদিও মৰণ নেদেখা। আন সকলো ধান্ধা এৰি নামক গলত বান্ধা, মৰণৰ সম্বল হৰিনাম। বিষয় ভোল নমৰা, কৃষ্ণৰ দাসে কয়, সদায় ৰাম ৰাম ঘোষা।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণৰ চৰণত শৰণ লোৱা আৰু হৰিনাম লোৱাৰ গুৰুত্ব বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
শ্লোক ৯১:
নিগদতি সূত শুনিয়োক ঋষি যত।
ক্রোধে ভীমসেন আসি সেহি সময়ত।।
দশন চোবায় কোপে কম্পায়া শৰীৰ।
ঝাণ্টে বোলে কাটা দুষ্ট ব্রাহ্মণৰ শিৰ।।
অৰ্থ:
সূত মুনিয়ে ক’লে, “হে ঋষিসকল, শুনক। সেই সময়ত ক্রোধত ভীমসেন আহি দাঁত কামুৰি শৰীৰ কঁপাই ক’লে, ‘ঝাণ্টে দুষ্ট ব্রাহ্মণৰ শিৰ কাটা।’”
ব্যাখ্যা:
ভীমে অশ্বত্থামাৰ শাস্তি বিচাৰিলে।
শ্লোক ৯২:
দ্রৌপদী বোলন্ত ৰাখা ৰাখা আন প্রাণ।
কাটা কাটা বুলি ভীমে পাইলা সন্নিধান।।
দেখি কৃষ্ণে বেকত কৰিলা চাৰি হাত।
ভাঙ্গন্ত কন্দল দুয়ো এৰা উতপাত।।
অৰ্থ:
“দ্ৰৌপদীয়ে ক’লে, ‘ৰাখা ৰাখা আন প্ৰাণ।’ ভীমে ‘কাটা কাটা’ বুলি ওচৰ পালে। কৃষ্ণই চাৰি হাত মেলি দুয়োৰে কন্দল ভাঙিলে, উতপাত এৰিলে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই ভীম আৰু অশ্বত্থামাৰ মাজত হোৱা বিবাদ মিটমাট কৰিলে।
শ্লোক ৯৩:
দুয়ো হাতে দুইকো নিবৰ্ত্তাইলা যদুৰায়।
বুলিলা বচন পাচে অৰ্জ্জুনক চাই।।
দ্রৌপদীৰ বচন কিমতে পৰে ৰক্ষা।
কোন বুদ্ধি ৰাখিবা ভীমৰ মহা কক্ষা।।
অৰ্থ:
“যদুৰায়ে (কৃষ্ণই) দুয়ো হাতে দুয়োক নিবৃত্ত কৰিলে। পিছত অৰ্জুনক চাই ক’লে, ‘দ্ৰৌপদীৰ বচন কেনেকৈ ৰক্ষা পৰিব? ভীমৰ মহা ক্ৰোধ কেনেকৈ ৰাখিবা?’”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই অৰ্জুনক দ্ৰৌপদীৰ বচন ৰক্ষা কৰিবলৈ উপদেশ দিলে।
শ্লোক ৯৪:
বুলিলা আপুনি শিৰ কাটিবো পূৰ্ব্বতে।
তিনি কথা আৱে ৰক্ষা পৰে কেনমতে।।
মিলিল সঙ্কট সখি শুনিয়ো উপায়।
যুধিষ্ঠিৰ ৰাজাৰ বুজিয়ো অভিপ্রায়।।
অৰ্থ:
“অৰ্জুনে ক’লে, ‘মই আগতেই শিৰ কাটিম। এতিয়া তিনিটা কথা কেনেকৈ ৰক্ষা পৰিব?’ সখি, সঙ্কট মিলিল, উপায় শুনা। যুধিষ্ঠিৰ ৰজাৰ অভিপ্ৰায় বুজা।’”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে তিনিটা কথা ৰক্ষা কৰিবলৈ উপায় বিচাৰিলে।
শ্লোক ৯৫:
মনে গুণি ধনঞ্জয় পাইলা উপদেশ।
চূড়ামণি সহিতে কাটিলা তাৰ কেশ।।
বান্ধ কাটি দেশৰ খেদাইলা ঢঙ্কা মাৰি।
অৰ্জ্জুনক সাধুৰ্ব্বাদ বুলিলা মুৰাৰি।।
অৰ্থ:
“মনে মনে গুণি ধনঞ্জয়ে উপদেশ পালে। চূড়ামণি সহিতে তেওঁৰ কেশ কাটিলে। বান্ধ কাটি দেশৰ পৰা খেদাই দিলে, ঢঙ্কা মাৰি। মুৰাৰিয়ে (কৃষ্ণই) অৰ্জুনক সাধুবাদ দিলে।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনে অশ্বত্থামাৰ চূড়ামণি কাটি তেওঁক দেশৰ পৰা খেদাই দিলে।
শ্লোক ৯৬:
মুণ্ড মুণ্ডি সৰ্ব্বস্বক কৰিলা আগ্রহ।
নিকালিয়া দেশৰ ভাঙ্গিলা তাৰ গহ।।
দুষ্ট ব্রাহ্মণৰ দণ্ড এহিসে বিহিত।
জানিলা ধৰ্মৰ তত্ত্ব ভৈলা কৃতকৃত্য।।
অৰ্থ:
“মুণ্ড মুণ্ডি কৰি সৰ্বস্বক আগ্রহ কৰিলে। দেশৰ পৰা নিকালি তাৰ গৃহ ভাঙিলে। দুষ্ট ব্রাহ্মণৰ দণ্ড এয়েই বিহিত। ধৰ্মৰ তত্ত্ব জানি কৃতকৃত্য হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
অশ্বত্থামাৰ শাস্তি বিহিত হ’ল।
শ্লোক ৯৭:
সাধু সাধু বুলি প্রশংসিলা যুধিষ্ঠিৰ।
সাফলিলা প্রতিজ্ঞা অৰ্জ্জুন মহাবীৰ।।
এহিমতে অৰ্জ্জুনক প্রশংসি তহিত।
যুদ্ধ জিনি পাঞ্চো ভাই ভৈলা কৃতকৃত্য।।
অৰ্থ:
“যুধিষ্ঠিৰে ‘সাধু সাধু’ বুলি প্ৰশংসা কৰিলে। অৰ্জুন মহাবীৰে প্ৰতিজ্ঞা সাফল কৰিলে। এনেদৰে অৰ্জুনক প্ৰশংসা কৰি তহিত যুদ্ধ জিনি পাঁচো ভাই কৃতকৃত্য হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
অৰ্জুনৰ কৃতিত্বৰ প্ৰশংসা কৰা হ’ল।
শ্লোক ৯৮:
পৰম আনন্দ আতি ভৈলন্ত তহিত।
গোৱিন্দে পূৰিলা পাণ্ডৱৰ মনোনীত।।
মৃতকৰ কৰি পাচে পিণ্ড জলাঞ্জলি।
থাকিলা হস্তিনাপুৰে পাঞ্চো মহাবলী।।
অৰ্থ:
“তহিত পৰম আনন্দ হ’ল। গোৱিন্দে (কৃষ্ণই) পাণ্ডৱসকলৰ মনোবাঞ্ছা পূৰণ কৰিলে। মৃতকৰ পিণ্ড-জলাঞ্জলি কৰি পাঁচো মহাবলী হস্তিনাপুৰত থাকিল।”
ব্যাখ্যা:
পাণ্ডৱসকলে যুদ্ধৰ পিছত হস্তিনাপুৰত থাকিল।
শ্লোক ৯৯:
পাচৰ বৃত্তান্ত শুনিয়োক সৱে ঋষি।
ভাৰত যুদ্ধক সাঙ্গ কৰিয়া হৰিষি।।
দ্বাৰকাক যাইবে লাগি চিন্তি চক্রপাণি।
যুধিষ্ঠিৰ নৃপতিত লৈলন্ত মেলানি।।
অৰ্থ:
“হে ঋষিসকল, পিছৰ বৃত্তান্ত শুনক। ভাৰত যুদ্ধ সমাপ্ত কৰি হৰিষেৰে চক্ৰপাণি (কৃষ্ণই) দ্বাৰকালৈ যাবলৈ চিন্তা কৰি যুধিষ্ঠিৰ ৰজাৰ পৰা মেলানি ল’লে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই দ্বাৰকালৈ যাবলৈ সাজু হ’ল।
শ্লোক ১০০:
দ্রৌপদী সুভদ্রা কুন্তী সৱাকো সম্বোধি।
চড়িলা ৰথত ভীম অর্জ্জুনত সুধি।।
কৃষ্ণৰ বিয়োগ দুখ নসহয় মনে।
পঞ্চো ভাই সঙ্গে যান্ত সজল নয়নে।।
অৰ্থ:
“দ্ৰৌপদী, সুভদ্রা, কুন্তী সকলোকে সম্বোধন কৰি ভীম আৰু অৰ্জুনক সুধি ৰথত উঠিল। কৃষ্ণৰ বিয়োগৰ দুখ মনত সহ্য নহ’ল। পাঁচো ভাই সজল নয়নেৰে সঙ্গে গ’ল।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণৰ বিয়োগত পাণ্ডৱসকল দুখিত হ’ল।
শ্লোক ১০১:
দ্রৌণিক এৰিলা লাঞ্জকাটা যেন বাঘ।
দুৰ্জ্জন দ্বিজৰ আতি উঠি গৈলা ৰাগ।।
পাঞ্চো ভাইক লাগি পাঞ্চগোট ব্ৰহ্মবাণ।
অৰণ্যৰ পৰা বীৰে কৰিলা সন্ধান।।
অৰ্থ:
“দ্ৰোণপুত্ৰ (অশ্বত্থামা) লাঞ্জকাটা বাঘৰ দৰে এৰিলে। দুৰ্জ্জন দ্বিজৰ ৰাগ উঠিল। পাঁচো ভাইৰ বাবে পাঁচগোট ব্ৰহ্মবাণ অৰণ্যৰ পৰা বীৰে সন্ধান কৰিলে।”
ব্যাখ্যা:
অশ্বত্থামাই পাণ্ডৱসকলৰ বাবে ব্ৰহ্মবাণ সন্ধান কৰিলে।
শ্লোক ১০২:
উত্তৰাৰ গর্ভে আছে পাণ্ডুৰ সন্ততি।
হানিলা গোটেক ব্রহ্মঅস্ত্র তাঙ্ক প্রতি।।
অপাণ্ডৱা পৃথিৱী কৰিবো আজি বুলি।
আকস্মিতে পাঞ্চোভাই দেখৈ মাথা তুলি।।
অৰ্থ:
“উত্তৰাৰ গৰ্ভত পাণ্ডুৰ সন্ততি আছে। তেওঁলৈ এগোট ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ হানিলে। ‘অপাণ্ডৱা পৃথিৱী কৰিম’ বুলি আকস্মিকতে পাঁচো ভাই মূৰ তুলি দেখিলে।”
ব্যাখ্যা:
অশ্বত্থামাই উত্তৰাৰ গৰ্ভত থকা পাণ্ডৱৰ সন্ততিক লক্ষ্য কৰি ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ হানিলে।
শ্লোক ১০৩:
অগ্নি সম লোহা পাঞ্চগোটা খেদি আসে।
ধৰিলন্ত ধনুর্ব্বাণ পাঞ্চো মহাত্রাসে।।
দেখি ক্ষেপিলন্ত চক্ৰ কৃষ্ণে আতি ৰাগি।
ভষ্ম ভৈলা ব্রহ্মাস্ত্র চক্ৰৰ তেজ লাগি।।
অৰ্থ:
“অগ্নিৰ দৰে লোৰ পাঁচগোট অস্ত্ৰ খেদি আহিছে। পাঁচো ভাই মহা ত্ৰাসে ধনু-বাণ ধৰিলে। দেখি কৃষ্ণই ৰাগেৰে চক্ৰ ক্ষেপিলে। ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ চক্ৰৰ তেজত ভষ্ম হ’ল।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই চক্ৰ প্ৰহাৰ কৰি ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ নষ্ট কৰিলে।
শ্লোক ১০৪:
উত্তৰা দেখন্ত অস্ত্র আসৈ লোহাময়।
গর্ভৰ বিনাশ হেতু ভৈলা মহাভয়।।
দিলন্ত লৱৰ আতি বিহ্লল স্বভাৱে।
ত্রাহি কৃষ্ণ কৃষ্ণ বুলি পৰিলন্ত পাৱে।।
অৰ্থ:
“উত্তৰাই লোৰ অস্ত্ৰ আহি থকা দেখি গৰ্ভৰ বিনাশৰ ভয়ত মহাভয় হ’ল। বিহ্বল হৈ লৱৰ দিলে, ‘কৃষ্ণ কৃষ্ণ’ বুলি কৃষ্ণৰ পাৱত পৰিল।”
ব্যাখ্যা:
উত্তৰাই কৃষ্ণক ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিলে।
শ্লোক ১০৫:
খেদি আসে কিবা অস্ৰ্ৰগোট মোক প্রতি।
কৰা পৰিত্ৰাণ বন্ধু মাধৱ সম্প্রতি।।
হেৰা আসি পাইলে মোক দুৰন্ত মৰণে।
অভয় চৰণে প্রভু পশিলো শৰণে।।
অৰ্থ:
“কিবা অস্ত্ৰ মোৰ ফালে খেদি আহিছে। হে বন্ধু মাধৱ, মোক ৰক্ষা কৰা। হেৰা, দুৰন্ত মৃত্যু মোক পাইছে। হে প্ৰভু, তোমাৰ অভয় চৰণত শৰণ ললোঁ।”
ব্যাখ্যা:
উত্তৰাই কৃষ্ণক ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিলে।
শ্লোক ১০৬:
অগতিৰ গতি মোক কৰা পৰিত্ৰাণ।
তুমি বিনে ৰাখন্তা নেদেখো নাথ আন।।
নাহি চিন্তা মৰো মই এহি শৰে ফুটি।
কৰিয়োক ৰক্ষা মাত্ৰ মোৰ গৰ্ভগুটি।।
অৰ্থ:
“হে অগতিৰ গতি, মোক ৰক্ষা কৰা। তোমাৰ বাহিৰে আন ৰক্ষক নেদেখোঁ। মই এই শৰত ফুটি মৰোঁ, মাথোঁ মোৰ গৰ্ভগুটি ৰক্ষা কৰা।”
ব্যাখ্যা:
উত্তৰাই কৃষ্ণক গৰ্ভৰ সন্ততি ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিলে।
শ্লোক ১০৭:
এহি বুলি কান্দন্ত কৃষ্ণৰ পাৱ চুই।
গৰ্ভত লাগিল আসি ব্রহ্মাস্ত্ৰৰ জুই।।
দেখি আথেবেথে তাক নাথ হৃষীকেশ।
গদা ধৰি উদৰত ভৈলন্ত প্রৱেশ।।
অৰ্থ:
“এয়াই কৈ কান্দি কৃষ্ণৰ পাৱত চুই থাকোঁতে গৰ্ভত ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰৰ জুই লাগিল। দেখি হৃষীকেশে (কৃষ্ণই) আথেবেথে গদা ধৰি উদৰত প্ৰৱেশ কৰিলে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই গদা ধৰি উত্তৰাৰ গৰ্ভত প্ৰৱেশ কৰিলে।
শ্লোক ১০৮:
ভাঙ্গিলন্ত ব্রহ্মাস্ত্ৰক গদায়ে কোবাই।
জীয়াইলন্ত শিশুক অমৃত দৃষ্টি চাই।।
পূর্ণ দশমাস শিশু লভিলা চেতন।
মহাপুৰুষক তৈতে ভৈলা দৰশন।।
অৰ্থ:
“গদাৰে কোবাই ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ ভাঙিলে। অমৃত দৃষ্টিৰে শিশুক জীয়াই তুলিলে। পূৰ্ণ দশমাসৰ শিশুৱে চেতনা লাভ কৰিলে। মহাপুৰুষক তাতে দৰ্শন দিলে।”
ব্যাখ্যা:
কৃষ্ণই ব্ৰহ্মঅস্ত্ৰ নষ্ট কৰি শিশুক জীয়াই তুলিলে।
শ্লোক ১০৯:
অঙ্গুষ্ঠ প্রমাণ তনু মহা সুকুমাৰ।
শ্যাম তনু পীতবস্ত্ৰে আতি জাতিষ্কাৰ।।
তড়িত জড়িত যেন নৱ ঘনখণ্ড।
মকৰকুণ্ডল কান্তি প্রকাশিত গণ্ড।।
অৰ্থ:
“তেওঁৰ শৰীৰ অতি সুকুমাৰ আৰু অঙ্গুষ্ঠৰ সমান সুন্দৰ। শ্যামবৰ্ণ শৰীৰ আৰু পীতবস্ত্ৰে তেওঁক অতি আকৰ্ষণীয় কৰি তুলিছে। তেওঁৰ গালৰ কান্তি বিদ্যুৎৰ দৰে জিলিকি উঠা নতুন মেঘৰ দৰে। মকৰকুণ্ডলৰ কান্তিয়ে তেওঁৰ গালক অধিক উজ্জ্বল কৰি তুলিছে।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত ভগৱান কৃষ্ণৰ শৰীৰৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু তেওঁৰ প্ৰাকৃতিক আকৰ্ষণ বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ শ্যামবৰ্ণ শৰীৰ আৰু পীতবস্ত্ৰে তেওঁক অপূৰ্ব ৰূপ দান কৰিছে। তেওঁৰ গালৰ উজ্জ্বলতা আৰু মকৰকুণ্ডলৰ কান্তিয়ে তেওঁৰ ৰূপক অধিক মহিমামণ্ডিত কৰিছে।
শ্লোক ১১০:
কণ্ঠত কৌস্তুভ মণি যেন নৱ সূৰ্য্য।
আজানুলম্বিত মহা চাৰু চাৰি ভুজ।।
শঙ্খ চক্র গদা পদ্ম আছৈ চাৰি হাতে।
ৰত্নৰ কিৰীটি চিকিমিকি কৰে মাথে।।
অৰ্থ:
“তেওঁৰ কণ্ঠত কৌস্তুভ মণি নতুন সূৰ্য্যৰ দৰে জিলিকি আছে। তেওঁৰ চাৰিটা সুন্দৰ হাত আজানুলম্বিত। চাৰিওটা হাতত শঙ্খ, চক্ৰ, গদা আৰু পদ্ম আছে। তেওঁৰ মূৰত ৰত্নৰ কিৰীটি চিকিমিকি কৰি আছে।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত কৃষ্ণৰ ঐশ্বৰ্য্য আৰু তেওঁৰ চাৰি হাতৰ সজ্জা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। কৌস্তুভ মণি, শঙ্খ, চক্ৰ, গদা, পদ্ম আদিয়ে তেওঁৰ ঐশ্বৰ্য্য আৰু মহিমা প্ৰকাশ কৰিছে। ৰত্নৰ কিৰীটিৰে তেওঁৰ মূৰৰ সৌন্দৰ্য্য অধিক বৃদ্ধি কৰিছে।
শ্লোক ১১১:
তৰুণ অৰুণ চাৰু পঙ্কজ লোচন।
প্রকাশে উন্নত নাসা প্রসন্ন বদন।।
কুন্দকড়ি দশন ঈষত তাতে হাস।
কৰৈ ৰত্নময় হাৰ হিয়াত প্রকাশ।।
অৰ্থ:
“তেওঁৰ চকু তৰুণ অৰুণৰ দৰে আৰু পদ্মফুলৰ দৰে সুন্দৰ। উন্নত নাসিকা আৰু প্রসন্ন বদনে তেওঁৰ ৰূপক অধিক আকৰ্ষণীয় কৰিছে। কুন্দফুলৰ দৰে দাঁত আৰু ঈষৎ হাঁহিয়ে তেওঁৰ মুখমণ্ডলক উজ্জ্বল কৰিছে। ৰত্নময় হাৰে তেওঁৰ হৃদয়ত প্ৰকাশ পাইছে।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত কৃষ্ণৰ মুখমণ্ডলৰ সৌন্দৰ্য্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ চকু, নাসিকা, হাঁহি আৰু ৰত্নময় হাৰে তেওঁৰ ৰূপক অপূৰ্ব কৰি তুলিছে।
শ্লোক ১১২:
কেয়ূৰ কঙ্কণ তাতে ৰিণিঝিনি ধ্বনি।
কটিত কনক কাঞ্চি ঝলকে কিঙ্কিণী।।
লোটে পাট পীত ভুনি পাৱত প্ৰভুৰ।
চৰণ পঙ্কজে ৰঞ্জে ৰত্নৰ নূপুৰ।।
অৰ্থ:
“তেওঁৰ কেয়ূৰ আৰু কঙ্কণৰ ৰিণিঝিনি ধ্বনি শুনা যায়। কটিত কনক কাঞ্চি আৰু কিঙ্কিণী ঝলকি উঠিছে। পীতবস্ত্ৰ আৰু চৰণকমলত ৰত্নৰ নূপুৰে শোভা পাইছে।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত কৃষ্ণৰ অলংকাৰ আৰু সাজ-পোছাকৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে। কেয়ূৰ, কঙ্কণ, কাঞ্চি, কিঙ্কিণী আদিয়ে তেওঁৰ সৌন্দৰ্য্যক অধিক বৃদ্ধি কৰিছে।
শ্লোক ১১৩:
কোটি এক শশী সম শৰীৰ প্রকাশে।
ফুৰন্তে আছন্ত গদা ধৰি চাৰি পাশে।।
গদায়ে অস্ত্ৰৰ তেজ নিবাৰন্তে আছে।
দেখৈ ঈশ্বৰক শিশু আপোনাৰ কাছে।।
অৰ্থ:
“তেওঁৰ শৰীৰ কোটি চন্দ্ৰৰ দৰে প্ৰকাশমান। তেওঁ গদা ধৰি চাৰিওফালে ঘূৰি আছে। গদাৰ তেজেৰে তেওঁ অস্ত্ৰৰ প্ৰভাৱ নিবাৰণ কৰিছে। শিশুৰূপী ঈশ্বৰক তেওঁ আপোনাৰ ওচৰত দেখিছে।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত কৃষ্ণৰ ঐশ্বৰ্য্য আৰু তেওঁৰ গদাৰ মহিমা বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ শৰীৰ কোটি চন্দ্ৰৰ দৰে উজ্জ্বল, আৰু গদাৰ তেজেৰে তেওঁ অশুভ শক্তিক নাশ কৰিছে।
শ্লোক ১১৪:
দেখন্তে অমৃত সিঞ্চৈ যেন শৰীৰত।
কোন ইটো বুলি শিশু গুণন্ত মনত।।
আছিলন্ত কতোক্ষণ চাই নেত্রভৰি।
ভৈল অন্তৰ্দ্ধান পাচে তৈতে শ্রীহৰি।।
অৰ্থ:
“তেওঁক দেখিলে শৰীৰত অমৃত সিঞ্চন হোৱা যেন লাগে। শিশুৱে মনত ভাবে, ‘এইজন কোন?’ কিছু সময় চাই থকাৰ পিছত শ্রীহৰি অন্তৰ্দ্ধান হৈ গ’ল।”
ব্যাখ্যা:
এই শ্লোকত কৃষ্ণৰ দৰ্শনৰ প্ৰভাৱ আৰু তেওঁৰ অন্তৰ্দ্ধানৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ দৰ্শনে শৰীৰত অমৃতৰ সিঞ্চন কৰে, আৰু কিছু সময়ৰ পিছত তেওঁ অন্তৰ্দ্ধান হৈ যায়
সাৰাংশ:
কৃষ্ণকথা শুনিলে জন্ম সাৰ্থক হয়। কৃষ্ণক অনাদৰ কৰি আন কৰ্ম্মত বিশ্বাস কৰা লোকসকলে আপোনাৰ মৃত্যু চিন্তা কৰে। কৃষ্ণৰ চৰণত শৰণ লোৱা আৰু হৰিনাম লোৱাৰ গুৰুত্ব বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
