AHSEC Class 12 Political Science Question Paper 2025 (with Answers)

by

AHSEC Class 12 Political Science Question Paper 2025 (with Answers)

Full Marks: 80
Time: 3 hours

PART-A (ক-অংশ) – Contemporary World Politics (সমসাময়িক বিশ্ব ৰাজনীতি)

  1. Answer any six of the following questions: (1×6=6)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো ছটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) India is a member state of ASEAN. (Write Yes/No)
(ভাৰত আছিয়ানৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰ। (হয়/নহয় লিখা))

  • উত্তৰঃ নহয়। (No.)

(b) Who can exercise the ‘veto’ power in the Security Council?
(নিৰাপত্তা পৰিষদত ‘ভেট’ ক্ষমতা কোনে প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে?)

  • উত্তৰঃ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ পাঁচখন স্থায়ী সদস্য ৰাষ্ট্ৰই (চীন, ফ্ৰান্স, ৰাছিয়া, যুক্তৰাজ্য আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ) ভেট’ ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে।
  • English: The five permanent member states of the Security Council (China, France, Russia, the United Kingdom, and the United States) can exercise the ‘veto’ power.

(c) Which State is the successor of the Soviet Union?
(ছোভিয়ট ইউনিয়নৰ উত্তৰাধিকাৰী ৰাষ্ট্ৰ কোনখন?)

  • উত্তৰঃ ৰাছিয়া।
  • English: Russia.

(d) Which country is regarded as the third alternative centre of world power?
(তৃতীয় বিকল্প শক্তিৰ কেন্দ্ৰস্থল বুলি কোনখন দেশক কোৱা হয়?)

  • উত্তৰঃ চীনক।
  • English: China.

(e) Write the full form of SAFTA.
(SAFTA ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো লিখা।)

  • উত্তৰঃ দক্ষিণ এছিয়া মুক্ত বাণিজ্য অঞ্চল।
  • English: South Asian Free Trade Area.

(f) Which day is celebrated as United Nations’ day?
(কোন তাৰিখে ৰাষ্ট্ৰসংঘ দিৱস উদযাপন কৰা হয়?)

  • উত্তৰঃ ২৪ অক্টোবৰ।
  • English: 24th October.

(g) Technology is an important phenomenon of globalisation. (Write ‘Yes’ or ‘No’)
(প্ৰযুক্তিবিদ্যা বিশ্বায়নৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক। (‘হয়’ অথবা ‘নহয়’ লিখা))

  • উত্তৰঃ হয়।
  • English: Yes.

(h) What is Greenhouse gas?
(গ্ৰীনহাউচ গেছ কি?)

  • উত্তৰঃ বায়ুমণ্ডলত থকা কিছুমান গেছ, যেনে- কাৰ্বন ডাই অক্সাইড, মিথেন আদিয়ে পৃথিৱীৰ পৰা বিকিৰিত হোৱা তাপ শোষণ কৰি গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিত সহায় কৰে। এই গেছবোৰক গ্ৰীনহাউচ গেছ বোলা হয়।
  • English: Greenhouse gases are gases in the atmosphere, such as carbon dioxide and methane, that trap heat radiating from the Earth, contributing to global warming.

(i) In which year India successfully tested its first nuclear bomb?
(কোন বছৰত ভাৰতে প্ৰথম পাৰমাণৱিক পৰীক্ষা সফলতাৰে সম্পন্ন কৰিছিল?)

  • উত্তৰঃ ১৯৭৪ চনত।
  • English: In 1974.

(j) What is the full form of WTO?
(WTO ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো কি?)

  • উত্তৰঃ বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা।
  • English: World Trade Organization.
  1. Answer any five of the following questions: (2×5=10)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো পাঁচটা প্রশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) Write the theory of UN which defines the indigenous people.
(খিলঞ্জীয়া জনসাধাৰণ সম্পৰ্কে ৰাষ্ট্ৰসংঘই দিয়া সংজ্ঞাটো লিখা।)

  • উত্তৰঃ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে, খিলঞ্জীয়া লোকসকল হ’ল এনে এক জনগোষ্ঠী যিসকল এখন দেশত বহু পুৰণি কালৰ পৰা বসবাস কৰি আহিছে, কিন্তু তেওঁলোকৰ নিজা সংস্কৃতি, পৰম্পৰা আৰু জীৱনশৈলী আন জনগোষ্ঠীৰ পৰা পৃথক। তেওঁলোকে নিজকে এক পৃথক সামাজিক গোট হিচাপে গণ্য কৰে।
  • English: According to the UN, indigenous people are those who have historically inhabited a country but have distinct cultures, traditions, and lifestyles different from other groups. They identify themselves as a separate social group.

(b) Mention any two countries in South of India who are the members of SAARC.
(ভাৰতৰ দক্ষিণ দিশত থকা চাৰ্কৰ যিকোনো দুখন সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ নাম লিখা।)

  • উত্তৰঃ শ্ৰীলংকা আৰু মালদ্বীপ।
  • English: Sri Lanka and Maldives.

(c) Write two causes of disintegration of Soviet Union.
(ছোভিয়ট ইউনিয়ন খণ্ডিতকৰণৰ দুটা কাৰণ লিখা।)

  • উত্তৰঃ
  1. অৰ্থনৈতিক স্থবিৰতা: ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ অৰ্থনীতি বহু বছৰ ধৰি স্থবিৰ হৈ আছিল, যাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ মাজত অসন্তুষ্টি বাঢ়িছিল।
  2. ৰাজনৈতিক আৰু গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ: ৰাষ্ট্ৰপতি মিখাইল গৰ্বাচেভৰ ‘গ্লাছনষ্ট’ (উন্মুক্ততা) আৰু ‘পেৰেষ্ট্ৰইকা’ (পুনৰ্গঠন) নীতিয়ে গণতান্ত্ৰিক আকাংক্ষা বৃদ্ধি কৰিছিল, যাৰ ফলত বিভিন্ন গণৰাজ্যই স্বাধীনতা বিচাৰিছিল।
  • English:
  1. Economic Stagnation: The Soviet economy had been stagnant for many years, leading to widespread public dissatisfaction.
  2. Political and Democratic Reforms: President Mikhail Gorbachev’s policies of ‘Glasnost’ (openness) and ‘Perestroika’ (restructuring) fuelled democratic aspirations, leading various republics to seek independence.

(d) What is meant by South Asia?
(দক্ষিণ এছিয়া কি?)

  • উত্তৰঃ দক্ষিণ এছিয়া বুলিলে সাধাৰণতে ভাৰত, পাকিস্তান, বাংলাদেশ, নেপাল, ভূটান, শ্ৰীলংকা আৰু মালদ্বীপক সামৰি লোৱা ভৌগোলিক অঞ্চলটোক বুজোৱা হয়। এই দেশসমূহৰ মাজত ভাষিক, সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক ক্ষেত্ৰত বহুতো মিল আছে।
  • English: South Asia generally refers to the geographical region comprising India, Pakistan, Bangladesh, Nepal, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives. These countries share many linguistic, cultural, and social similarities.

(e) Mention two causes for the failure of stable democracy in Pakistan.
(সুস্থিৰ গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত পাকিস্তানৰ ব্যৰ্থতাৰ দুটা কাৰণ উল্লেখ কৰা।)

  • উত্তৰঃ
  1. সেনাবাহিনীৰ প্ৰভাৱ: পাকিস্তানৰ ৰাজনীতিত সেনাবাহিনীৰ শক্তিশালী হস্তক্ষেপ আৰু বাৰে বাৰে সামৰিক অভ্যুত্থানে গণতন্ত্ৰক দুৰ্বল কৰি ৰাখিছে।
  2. ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা: দুৰ্বল ৰাজনৈতিক দল, দুৰ্নীতি আৰু ৰাজনৈতিক নেতাৰ মাজত একতাৰ অভাৱে সুস্থিৰ গণতান্ত্ৰিক চৰকাৰ গঠনত বাধা দিছে।
  • English:
  1. Military Influence: The strong interference of the military in Pakistani politics and repeated military coups have weakened democracy.
  2. Political Instability: Weak political parties, corruption, and a lack of unity among political leaders have hindered the formation of a stable democratic government.

(f) Write the permanent member nations of Security Council.
(নিৰাপত্তা পৰিষদত স্থায়ী সদস্য ৰাষ্ট্ৰ কেইখনৰ নাম লিখা।)

  • উত্তৰঃ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ স্থায়ী সদস্য ৰাষ্ট্ৰকেইখন হ’ল – আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, ৰাছিয়া, চীন, ফ্ৰান্স আৰু যুক্তৰাজ্য (ব্ৰিটেইন)।
  • English: The permanent member nations of the Security Council are the United States, Russia, China, France, and the United Kingdom.
  1. Answer any three of the following questions: (4×3=12)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো তিনিটা প্রশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) Write two arguments in favour of and two arguments against Globalisation.
(বিশ্বায়নৰ দুটা ইতিবাচক আৰু দুটা নেতিবাচক যুক্তি লিখা।)

  • উত্তৰঃ
    • ইতিবাচক যুক্তি:
  1. অৰ্থনৈতিক বিকাশ: বিশ্বায়নে মুক্ত বজাৰ আৰু বাণিজ্যৰ সুবিধা দি দেশবোৰৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশত সহায় কৰে।
  2. প্ৰযুক্তিৰ প্ৰসাৰ: ইয়াৰ ফলত প্ৰযুক্তি আৰু জ্ঞানৰ আদান-প্ৰদান সহজ হয়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি উন্নয়ন সম্ভৱ হয়।
    • নেতিবাচক যুক্তি:
  1. অসমতা বৃদ্ধি: বিশ্বায়নে ধনী আৰু দুখীয়াৰ মাজত অৰ্থনৈতিক ব্যৱধান বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।
  2. সাংস্কৃতিক বিলুপ্তি: শক্তিশালী দেশবোৰৰ সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱত সৰু বা স্থানীয় সংস্কৃতিবোৰ বিলুপ্ত হোৱাৰ আশংকা থাকে।
  • English:
    • Arguments in Favour:
  1. Economic Growth: Globalisation facilitates free markets and trade, aiding the economic growth of countries.
  2. Spread of Technology: It simplifies the exchange of technology and knowledge, enabling global development.
    • Arguments Against:
  1. Increased Inequality: Globalisation can widen the economic gap between the rich and the poor.
  2. Cultural Erosion: There is a risk of smaller or local cultures eroding under the influence of dominant cultures.

(b) What is the necessity of International Organisation in the world? Explain its role.
(বিশ্বত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠনৰ প্ৰয়োজন কিয়? ইয়াৰ ভূমিকা ব্যাখ্যা কৰা।)

  • উত্তৰঃ
    • প্ৰয়োজনীয়তা: বিশ্বত শান্তি আৰু নিৰাপত্তা বজাই ৰখা, দেশসমূহৰ মাজত বন্ধুত্বপূর্ণ সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলা, আৰু অৰ্থনৈতিক, সামাজিক তথা মানৱীয় সমস্যা সমাধানৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠনৰ প্ৰয়োজন।
    • ভূমিকা: ই যুদ্ধ আৰু সংঘাত ৰোধ কৰাত সহায় কৰে, স্বাস্থ্য, শিক্ষা, পৰিৱেশ আদি বিষয়ত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰে, আৰু বিশ্বজুৰি মানৱ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে কাম কৰে।
  • English:
    • Necessity: International organisations are necessary to maintain global peace and security, foster friendly relations among nations, and solve economic, social, and humanitarian problems.
    • Role: They help prevent wars and conflicts, promote international cooperation on issues like health, education, and the environment, and work to protect human rights worldwide.

(c) Identify the causes of conflict between India and China and suggest your solutions.
(ভাৰত আৰু চীনৰ মাজৰ বিৰোধৰ বিষয়সমূহ চিহ্নিত কৰা আৰু তোমাৰ পৰামৰ্শ আগবঢ়োৱা।)

  • উত্তৰঃ
    • বিৰোধৰ বিষয়:
  1. সীমা বিবাদ: অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু আক্সাই চীন অঞ্চলক লৈ দুয়োখন দেশৰ মাজত দীৰ্ঘদিনীয়া সীমা বিবাদ আছে।
  2. তিব্বত সমস্যা: ভাৰতে দালাই লামাক আশ্ৰয় দিয়া বিষয়টোক চীনে নিজৰ আভ্যন্তৰীণ বিষয়ত হস্তক্ষেপ বুলি গণ্য কৰে।
    • পৰামৰ্শ:
  1. কূটনৈতিক আলোচনা: দুয়োখন দেশে নিয়মীয়া কূটনৈতিক আলোচনাৰ জৰিয়তে সমস্যা সমাধানৰ চেষ্টা কৰিব লাগে।
  2. বিশ্বাস গঢ়ি তোলা: সীমা অঞ্চলত সামৰিক উত্তেজনা হ্ৰাস কৰা আৰু পাৰস্পৰিক বিশ্বাস গঢ়ি তোলাৰ বাবে পদক্ষেপ ল’ব লাগে।
  • English:
    • Causes of Conflict:
  1. Border Disputes: There are long-standing border disputes over Arunachal Pradesh and the Aksai Chin region.
  2. Tibet Issue: China considers India’s granting of asylum to the Dalai Lama as interference in its internal affairs.
    • Solutions:
  1. Diplomatic Dialogue: Both countries should attempt to resolve issues through regular diplomatic talks.
  2. Confidence Building: Steps should be taken to de-escalate military tensions in border areas and build mutual trust.
  3. Answer any two of the following questions: (6×2=12)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো দুটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) What is the stands of India for environmental issues?
(পৰিৱেশ সংক্ৰান্তীয় বিষয়ত ভাৰতৰ ভূমিকা কেনেকুৱা?)

  • উত্তৰঃ পৰিৱেশ সংক্ৰান্তীয় বিষয়ত ভাৰতে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ইতিবাচক ভূমিকা পালন কৰি আহিছে। ভাৰতে কিয়’ট’ প্ৰট’কল আৰু পেৰিছ জলবায়ু চুক্তিৰ দৰে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰিছে। দেশে বহনক্ষম উন্নয়নৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছে আৰু নবীকৰণযোগ্য শক্তি, বিশেষকৈ সৌৰ শক্তিৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধিৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মিত্ৰজোঁট (International Solar Alliance) গঠনত নেতৃত্ব দিছে। ভাৰতে উন্নয়নশীল দেশ হিচাপে নিজৰ উন্নয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ মাজত এক ভাৰসাম্য ৰক্ষাৰ চেষ্টা কৰি আহিছে।
  • English: India has played a significant and positive role in environmental issues. It is a signatory to international agreements like the Kyoto Protocol and the Paris Climate Accord. The country emphasizes sustainable development and has taken a leading role in promoting renewable energy, especially solar power, by forming the International Solar Alliance. As a developing nation, India strives to balance its developmental needs with environmental protection.

(b) What is Shock Therapy? Is this the best way for transition from socialism to capitalism?
(শ্বক থেৰাপী কি? সাম্যবাদৰ পৰা ধনতন্ত্ৰবাদলৈ পৰিৱৰ্তন কৰাত এইটো এটা ভাল পথ আছিল নেকি?)

  • উত্তৰঃ
    • শ্বক থেৰাপী (Shock Therapy): ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ পতনৰ পিছত ৰাছিয়া আৰু পূব ইউৰোপৰ দেশসমূহত সাম্যবাদী অৰ্থনীতিৰ পৰা দ্ৰুতগতিত ধনতান্ত্ৰিক বা পুঁজিবাদী অৰ্থনীতিলৈ ৰূপান্তৰিত হোৱাৰ যি আৰ্হি বিশ্ব বেংক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধিয়ে পৰামৰ্শ দিছিল, তাকেই ‘শ্বক থেৰাপী’ বোলা হয়। ইয়াৰ অধীনত চৰকাৰী উদ্যোগসমূহ ব্যক্তিগতকৰণ কৰা, মুক্ত বাণিজ্য নীতি গ্ৰহণ কৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত আছিল।
    • মূল্যায়ন: এইটো এটা ভাল পথ নাছিল। কাৰণ ইয়াৰ ফলত সেই দেশবোৰৰ অৰ্থনীতি সম্পূৰ্ণৰূপে ধ্বংস হৈছিল। উদ্যোগসমূহ কম মূল্যত বিক্ৰী কৰা হৈছিল, মুদ্ৰাৰ মূল্য হ্ৰাস পাইছিল, আৰু দৰিদ্ৰতা আৰু সামাজিক অসমতা চৰম পৰ্যায় পাইছিল।
  • English:
    • Shock Therapy: It was a model of rapid transition from a communist to a capitalist economy, advised by the World Bank and IMF for Russia and Eastern European countries after the collapse of the Soviet Union. It involved privatising state-owned industries and adopting free-trade policies.
    • Evaluation: It was not a good path. It led to the complete collapse of their economies. Industries were sold at low prices, currency values plummeted, and poverty and social inequality reached extreme levels.

(c) What is human security? Discuss briefly.
(মানৱ নিৰাপত্তা কি? চমুকৈ আলোচনা কৰা।)

  • উত্তৰঃ মানৱ নিৰাপত্তা হৈছে ৰাষ্ট্ৰৰ নিৰাপত্তাৰ পৰম্পৰাগত ধাৰণাৰ পৰিৱৰ্তে ব্যক্তিৰ নিৰাপত্তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া এক ধাৰণা। ই কেৱল সামৰিক ভাবুকিৰ পৰা সুৰক্ষাকে নুবুজায়, বৰঞ্চ দৰিদ্ৰতা, ক্ষুধা, ৰোগ, নিবনুৱা, মানৱ অধিকাৰ উলংঘন আৰু পৰিৱেশৰ ভাবুকিৰ পৰা ব্যক্তিক সুৰক্ষা দিয়াকো বুজায়। ইয়াৰ মূল লক্ষ্য হ’ল “ভয়ৰ পৰা মুক্তি” (Freedom from Fear) আৰু “অভাৱৰ পৰা মুক্তি” (Freedom from Want) নিশ্চিত কৰা।
  • English: Human security is a concept that focuses on the security of individuals rather than the traditional notion of state security. It encompasses not just protection from military threats but also from poverty, hunger, disease, unemployment, human rights violations, and environmental threats. Its main goals are to ensure “Freedom from Fear” and “Freedom from Want.”

AHSEC Class 12 Political Science Paper 2025

PART-B (খ-অংশ) – (স্বাধীনোত্তৰ ভাৰতৰ ৰাজনীতি)

  1. Answer any six of the following questions: (1×6=6)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো ছটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) In which year Bharatiya Janata Party was formed?
(ভাৰতীয় জনতা দল কোন চনত গঠন কৰা হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ ১৯৮০ চনত।
  • English: In 1980.

(b) Which Party won the 1977 General Election?
(1977 চনৰ নিৰ্বাচনত কোনটো দলে জয়লাভ কৰিছিল?)

  • উত্তৰঃ জনতা পাৰ্টি।
  • English: The Janata Party.

(c) Which princely state conducted election on the basis of Universal Adult Franchise for the first time?
(কোনখন দেশীয় ৰাজ্যৰ প্ৰথমবাৰৰ বাবে প্ৰাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰ নীতিৰ আধাৰত নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ মণিপুৰ (১৯৪৮ চনত)।
  • English: Manipur (in 1948).

(d) Who was the Prime Minister of India after Pt. Jawarharlal Nehru?
(জৱহৰলাল নেহেৰুৰ পিছত ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী কোন আছিল?)

  • উত্তৰঃ লাল বাহাদুৰ শাস্ত্ৰী।
  • English: Lal Bahadur Shastri.

(e) From which year the first Five Year Plan was started?
(কোন চনৰ পৰা প্ৰথম পঞ্চবাৰ্ষিক পৰিকল্পনা আৰম্ভ হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ ১৯৫১ চনৰ পৰা।
  • English: From 1951.

(f) What is the full form of EVM?
(EVM ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো লিখা।)

  • উত্তৰঃ ইলেক্ট্ৰনিক ভোটিং মেচিন।
  • English: Electronic Voting Machine.

(g) Who was the chief architect of India’s foreign policy?
(ভাৰতৰ বৈদেশিক নীতিৰ মুখ্য স্থপতিবিদ বুলি কাক কোৱা হয়?)

  • উত্তৰঃ জৱাহৰলাল নেহৰু।
  • English: Jawaharlal Nehru.

(h) When was Sikkim merged with India?
(চিকিম কেতিয়া ভাৰতৰ লগত চামিল হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ ১৯৭৫ চনত।
  • English: In 1975.
  1. Answer any five of the following questions: (2×5=10)
    (তলৰ প্ৰশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো পাঁচটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) Explain the concept of ‘whip’.
(‘হুইপ’ ধাৰণাটো ব্যাখ্যা কৰা।)

  • উত্তৰঃ ‘হুইপ’ হৈছে কোনো ৰাজনৈতিক দলৰ এজন জ্যেষ্ঠ নেতা যিয়ে সংসদ বা বিধানসভাত দলীয় অনুশাসন বজাই ৰখাৰ দায়িত্বত থাকে। তেওঁ নিশ্চিত কৰে যে দলৰ সদস্যসকলে দলৰ নিৰ্দেশ অনুসৰি ভোটদান কৰে। ‘হুইপ’ শব্দটোৱে তেওঁ জাৰি কৰা নিৰ্দেশনাকো বুজায়।
  • English: A ‘whip’ is a senior leader of a political party responsible for maintaining party discipline in a parliament or legislature. They ensure that party members vote according to the party’s instructions. The term ‘whip’ also refers to the directive issued by them.

(b) Write a short note on: White Revolution.
(চমু টোকা লিখা: শ্বেত বিপ্লৱ।)

  • উত্তৰঃ ভাৰতত গাখীৰৰ উৎপাদন বৃদ্ধিৰ বাবে ১৯৭০ চনত আৰম্ভ কৰা এক কাৰ্যসূচীকে শ্বেত বিপ্লৱ বা ‘অপাৰেচন ফ্লাড’ বুলি জনা যায়। ড° ভাৰ্গিজ কুৰিয়েনক এই বিপ্লৱৰ পিতৃ পুৰুষ বুলি কোৱা হয়। ইয়াৰ ফলত ভাৰত বিশ্বৰ সৰ্বাধিক গাখীৰ উৎপাদক দেশ হিচাপে পৰিগণিত হয়।
  • English: The White Revolution, or ‘Operation Flood’, was a program launched in 1970 to increase milk production in India. Dr. Verghese Kurien is known as the father of this revolution. It made India the world’s largest milk producer.

(c) On which date draft of the Indian Constitution was signed and it came into force?
(কোন তাৰিখে ভাৰতৰ সংবিধানৰ খচৰাত স্বাক্ষৰ হৈছিল আৰু ই কেতিয়াৰ পৰা কাৰ্যকৰি হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ সংবিধানৰ খচৰাত ১৯৪৯ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰত স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল। ই ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰ্যকৰী হৈছিল।
  • English: The draft of the Constitution was signed on 26th November 1949. It came into force on 26th January 1950.

(d) Mention two objectives of Nehru’s foreign policy.
(নেহেৰুৰ বৈদেশিক নীতিৰ দুটা উদ্দেশ্য উল্লেখ কৰা।)

  • উত্তৰঃ
  1. গোষ্ঠী-নিৰপেক্ষতা: কোনো সামৰিক গোষ্ঠী (আমেৰিকা বা ছোভিয়েট)ত যোগদান নকৰি এক স্বতন্ত্ৰ বৈদেশিক নীতি গ্ৰহণ কৰা।
  2. শান্তিপূৰ্ণ সহ-অৱস্থান: বিশ্বৰ সকলো দেশৰ লগত, বিশেষকৈ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ লগত শান্তিপূৰ্ণ সম্পৰ্ক বজাই ৰখা।
  • English:
  1. Non-Alignment: Adopting an independent foreign policy without joining any military bloc (American or Soviet).
  2. Peaceful Co-existence: Maintaining peaceful relations with all countries of the world, especially neighbouring nations.

(e) Write a note on NDA.
(NDA ৰ ওপৰত এটি টোকা লিখা।)

  • উত্তৰঃ NDA ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপ হ’ল National Democratic Alliance (ৰাষ্ট্ৰীয় গণতান্ত্ৰিক মিত্ৰজোঁট)। ই ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিৰ (BJP) নেতৃত্বত গঠিত এক সোঁপন্থী ৰাজনৈতিক মিত্ৰজোঁট। ১৯৯৮ চনত এই মিত্ৰজোঁট গঠন কৰা হৈছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰা কেইবাবাৰো কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ গঠন কৰিছে।
  • English: NDA stands for National Democratic Alliance. It is a right-wing political coalition led by the Bharatiya Janata Party (BJP). This alliance was formed in 1998 and has formed the central government several times since then.

(f) Why was State Reorganisation Commission set up?
(ৰাজ্য পুনৰ গঠন আয়োগ কিয় গঠন কৰা হৈছিল?)

  • উত্তৰঃ স্বাধীনতাৰ পিছত ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত ভাষাৰ ভিত্তিত ৰাজ্য গঠনৰ দাবী তীব্ৰ হৈ উঠিছিল। এই দাবীসমূহৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ৰাজ্যসমূহৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ আৰু পুনৰ্গঠনৰ বাবে পৰামৰ্শ দিবলৈ ১৯৫৩ চনত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ৰাজ্য পুনৰ্গঠন আয়োগ গঠন কৰিছিল।
  • English: After independence, there were strong demands from various parts of India for the formation of states on the basis of language. To address these demands and recommend the reorganisation and redrawing of state boundaries, the central government set up the State Reorganisation Commission in 1953.
  1. Answer any three from the following questions: (4×3=12)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো তিনিটা প্রশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) How did the fourth General Elections in 1967 change the dynamics of Indian politics?
(ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ গতিশীলতাক 1967 চনৰ চতুৰ্থ সাধাৰণ নিৰ্বাচনে কিদৰে পৰিৱৰ্তন কৰিছিল?)

  • উত্তৰঃ ১৯৬৭ চনৰ চতুৰ্থ সাধাৰণ নিৰ্বাচনে ভাৰতীয় ৰাজনীতিত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱৰ্তন আনিছিল। এই নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ দলে লোকসভাত কোনোমতে সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ কৰিছিল যদিও কেইবাখনো ৰাজ্যত পৰাস্ত হৈছিল। ইয়াৰ ফলত কংগ্ৰেছৰ একচ্ছত্ৰী আধিপত্যৰ অন্ত পৰে আৰু ভাৰতীয় ৰাজনীতিত মিত্ৰজোঁট চৰকাৰৰ যুগ আৰম্ভ হয়। ইয়াক “ৰাজনৈতিক ভূমিকম্প” বুলিও অভিহিত কৰা হয়।
  • English: The fourth General Elections in 1967 brought a significant change in Indian politics. In this election, the Congress party barely managed to secure a majority in the Lok Sabha and lost in several states. This ended the one-party dominance of Congress and marked the beginning of the era of coalition politics in India. It is also described as a “political earthquake.”

(b) Write four features of India’s coalition government.
(ভাৰতৰ সংযুক্ত মৰ্চা চৰকাৰৰ চাৰিটা বৈশিষ্ট্য লিখা।)

  • উত্তৰঃ
  1. একাধিক দলৰ অংশগ্ৰহণ: সংযুক্ত মৰ্চা চৰকাৰ কেইবাটাও ৰাজনৈতিক দলে মিলি গঠন কৰে।
  2. উমৈহতীয়া কাৰ্যসূচী: চৰকাৰখন এক উমৈহতীয়া ন্যূনতম কাৰ্যসূচীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি চলে।
  3. অস্থিৰতা: এই চৰকাৰবোৰ প্ৰায়ে অস্থিৰ হয় কাৰণ মিত্ৰজোঁটৰ অংশীদাৰসকলে সমৰ্থন উঠাই ল’লে চৰকাৰৰ পতন ঘটে।
  4. সমন্বয়ৰ প্ৰয়োজন: চৰকাৰ চলোৱাৰ বাবে অংশীদাৰ দলসমূহৰ মাজত অহৰহ সমন্বয় আৰু আলোচনাৰ প্ৰয়োজন হয়।
  • English:
  1. Multi-party Participation: A coalition government is formed by several political parties.
  2. Common Programme: The government runs based on a Common Minimum Programme.
  3. Instability: These governments are often unstable as the withdrawal of support by any coalition partner can lead to the government’s fall.
  4. Need for Coordination: Constant coordination and negotiation among partner parties are required to run the government.

(c) How the problem of Regionalism can be solved?
(আঞ্চলিকতাবাদৰ সমস্যাটো কিদৰে সমাধান কৰিব পাৰি?)

  • উত্তৰঃ
  1. ক্ষমতাৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণ: ৰাজ্য আৰু স্থানীয় চৰকাৰসমূহক অধিক ক্ষমতা আৰু স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰি আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰ পূৰণ কৰিব পাৰি।
  2. সুষম অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন: দেশৰ সকলো অঞ্চলৰ সম-বিকাশ নিশ্চিত কৰিব লাগে যাতে কোনো অঞ্চলে অৱহেলিত অনুভৱ নকৰে।
  3. সাংস্কৃতিক সুৰক্ষা: বিভিন্ন অঞ্চলৰ ভাষা, সংস্কৃতি আৰু পৰিচয়ক সন্মান জনোৱা আৰু সুৰক্ষা প্ৰদান কৰা।
  4. আলোচনা: কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যৰ মাজত আলোচনাৰ জৰিয়তে সমস্যা সমাধানৰ চেষ্টা কৰা।
  • English:
  1. Decentralisation of Power: Regional aspirations can be met by granting more power and autonomy to state and local governments.
  2. Balanced Economic Development: Ensuring equitable development across all regions of the country so that no region feels neglected.
  3. Cultural Protection: Respecting and protecting the language, culture, and identity of different regions.
  4. Dialogue: Attempting to resolve issues through dialogue between the centre and the states.
  5. Answer any two from the following questions: (6×2=12)
    (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো দুটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:)

(a) When was the Bharatiya Jansangha formed? Discuss its ideologies.
(ভাৰতীয় জনসংঘ কেতিয়া গঠিত হৈছিল? ইয়াৰ আদৰ্শৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।)

  • উত্তৰঃ
    • গঠন: ১৯৫১ চনত শ্যামা প্ৰসাদ মুখাৰ্জীৰ নেতৃত্বত ভাৰতীয় জনসংঘ গঠিত হৈছিল।
    • আদৰ্শ:
  1. এক দেশ, এক সংস্কৃতি, এক ৰাষ্ট্ৰ: ই “এক দেশ, এক সংস্কৃতি, এক ৰাষ্ট্ৰ”ৰ আদৰ্শত বিশ্বাসী আছিল আৰু ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল।
  2. অখণ্ড ভাৰত: ভাৰত আৰু পাকিস্তানক একত্ৰিত কৰি ‘অখণ্ড ভাৰত’ গঠনৰ পোষকতা কৰিছিল।
  3. হিন্দী ভাষা: হিন্দীক চৰকাৰী ভাষা হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ সমৰ্থন কৰিছিল।
  4. আণৱিক শক্তি: ভাৰতক এক শক্তিশালী ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ আণৱিক পৰীক্ষাৰ সমৰ্থন কৰিছিল।
  • English:
    • Formation: The Bharatiya Jansangha was formed in 1951 under the leadership of Syama Prasad Mukherjee.
    • Ideologies:
  1. One Country, One Culture, One Nation: It believed in the ideology of “One Country, One Culture, One Nation” and emphasized Indian culture and tradition.
  2. Akhand Bharat: It advocated for the reunification of India and Pakistan to form ‘Akhand Bharat’.
  3. Hindi Language: It supported making Hindi the official language.
  4. Nuclear Power: It supported nuclear tests to make India a strong nation.

(b) What are the main considerations of the merger of Princely State with United India? Who played historical role in it?
(ভাৰত সংযুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সৈতে ৰজাশাসিত ৰাজ্যসমূহক চামিলকৰণৰ বিবেচনাসমূহ কি কি? এই কাৰ্যত কোনে ঐতিহাসিক ভূমিকা লৈছিল?)

  • উত্তৰঃ
    • বিবেচনাসমূহ: স্বাধীনতাৰ সময়ত ব্ৰিটিছ ভাৰতক দুটা ভাগত ভগোৱা হৈছিল – ব্ৰিটিছ শাসিত প্ৰদেশ আৰু ৰজাশাসিত ৰাজ্য। ৰজাশাসিত ৰাজ্যসমূহক ভাৰত বা পাকিস্তানত যোগদান কৰা বা স্বাধীন হৈ থকাৰ বিকল্প দিয়া হৈছিল। ভাৰতৰ একতা আৰু অখণ্ডতা ৰক্ষাৰ বাবে এই ৰাজ্যসমূহক ভাৰতৰ লগত চামিল কৰাটো অতি জৰুৰী আছিল।
    • ঐতিহাসিক ভূমিকা: এই গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্যত ভাৰতৰ প্ৰথম উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু গৃহমন্ত্ৰী চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলে ঐতিহাসিক ভূমিকা পালন কৰিছিল। তেওঁৰ কূটনৈতিক কৌশল আৰু দৃঢ় পদক্ষেপৰ বাবেই অধিকাংশ ৰজাশাসিত ৰাজ্যই ভাৰতত যোগদান কৰিছিল।
  • English:
    • Considerations: At the time of independence, British India was divided into two parts – British-ruled provinces and princely states. The princely states were given the option to join India or Pakistan or remain independent. The merger of these states with India was crucial for the unity and integrity of the country.
    • Historical Role: India’s first Deputy Prime Minister and Home Minister, Sardar Vallabhbhai Patel, played a historical role in this crucial task. Due to his diplomatic skills and firm actions, most of the princely states joined India.

(c) What is Foreign Policy? Explain briefly.
(বৈদেশিক নীতি কি? চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।)

  • উত্তৰঃ বৈদেশিক নীতি হৈছে এখন দেশে আন দেশৰ লগত সম্পৰ্ক স্থাপন আৰু নিজৰ ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাৰ্থ পূৰণৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা নীতি, সিদ্ধান্ত আৰু কাৰ্যপন্থাৰ সমষ্টি। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে দেশৰ নিৰাপত্তা, অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰা। বৈদেশিক নীতি কূটনৈতিক আলোচনা, মিত্ৰতা, বাণিজ্য চুক্তি, সামৰিক পদক্ষেপ আদিৰ জৰিয়তে কাৰ্যকৰী কৰা হয়।
  • English: Foreign policy is the set of principles, decisions, and actions a country adopts to manage its relationships with other countries and achieve its national interests. Its objectives are to enhance national security, economic development, and international influence. Foreign policy is implemented through diplomatic negotiations, alliances, trade agreements, military actions, etc.

Leave a Comment