দ্বাদশ শ্ৰেণী ৰাজনীতি বিজ্ঞান, আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰ, Class 12 Political Science Assamese Medium, Part 2 Chapter 8 Regional Aspirations, AHSEC notes, জম্মু আৰু কাশ্মীৰ, ৩৭০ নং অনুচ্ছেদ, পঞ্জাব চুক্তি, অসম আন্দোলন, অসম চুক্তি, অপাৰেচন ব্লুষ্টাৰ, AHSEC Class 12 question answer.
অধ্যায় ৮: আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰ
{ অধ্যায়টোৰ সাৰাংশ }
ভাৰতীয় দৃষ্টিভংগী:
স্বাধীনতাৰ পিছত ভাৰতে বিভিন্ন আঞ্চলিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিচয়ক স্বীকৃতি দি এক গণতান্ত্ৰিক দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰিছে। ইউৰোপীয় দেশসমূহৰ দৰে ভাৰতে বিভিন্নতাক দেশৰ প্ৰতি ভাবুকি হিচাপে গণ্য নকৰি, ইয়াক গণতান্ত্ৰিক আলোচনা আৰু বুজাবুজিৰ মাজেৰে সমাধান কৰাৰ পথ বাছি লৈছে। ১৯৮০-ৰ দশকত বহুতো আঞ্চলিক আন্দোলনৰ উত্থান হৈছিল, যিবোৰৰ সৈতে চৰকাৰে আলোচনা আৰু চুক্তিৰ জৰিয়তে মোকাবিলা কৰিছিল।
জম্মু আৰু কাশ্মীৰ:
জম্মু আৰু কাশ্মীৰৰ সমস্যাটোৰ তিনিটা মূল দিশ আছে: জম্মু, কাশ্মীৰ উপত্যকা আৰু লাডাখ। ১৯৪৭ চনত ৰজা হৰি সিঙে ভাৰতৰ লগত চামিলকৰণ চুক্তিত (Instrument of Accession) স্বাক্ষৰ কৰে, যাৰ বিনিময়ত ভাৰতীয় সংবিধানে ৩৭০ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত ৰাজ্যখনক বিশেষ স্বায়ত্তশাসনৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰে।
- সমস্যা: পাকিস্তানৰ দাবী, কাশ্মীৰী পৰিচয় আৰু স্বায়ত্তশাসনৰ আকাংক্ষা, আৰু ৰাজ্যখনৰ ভিতৰতে থকা বিভিন্ন অঞ্চলৰ মাজৰ সংঘাত ইয়াৰ মূল সমস্যা।
- ৰাজনীতি (১৯৪৮-ৰ পিছত): শ্বেখ আব্দুল্লাৰ নেতৃত্বত নেচনেল কনফাৰেন্সে স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী কৰে। কিন্তু কেন্দ্ৰৰ সৈতে তেওঁৰ সংঘাতৰ ফলত তেওঁক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। ১৯৮৯ চনৰ পৰা ৰাজ্যখনত বিচ্ছিন্নতাবাদী আন্দোলন আৰু সন্ত্ৰাসবাদে গা কৰি উঠে, য’ত পাকিস্তানৰ হস্তক্ষেপৰ অভিযোগ আছে। বৰ্তমান, ২০১৯ চনত ৩৭০ নং অনুচ্ছেদ বাতিল কৰি জম্মু-কাশ্মীৰ আৰু লাডাখক দুখন পৃথক কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চললৈ ৰূপান্তৰ কৰা হৈছে।
পঞ্জাব:
১৯৮০-ৰ দশকত পঞ্জাবত এক গুৰুতৰ সংকটৰ সৃষ্টি হৈছিল। আকালি দলে ১৯৭৩ চনত “আনন্দপুৰ চাহিব প্ৰস্তাৱ”ৰ জৰিয়তে পঞ্জাবৰ বাবে অধিক ৰাজনৈতিক স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী জনায়।
- চৰমপন্থীৰ উত্থান: পিছলৈ এই আন্দোলন চৰমপন্থীসকলৰ হাতলৈ যায় আৰু তেওঁলোকে “খালিস্তান” নামৰ এক পৃথক শিখ ৰাষ্ট্ৰৰ দাবীৰে সন্ত্ৰাসবাদী কাৰ্যকলাপ আৰম্ভ কৰে।
- অপাৰেচন ব্লুষ্টাৰ (১৯৮৪): চৰমপন্থীসকলক অমৃতসৰৰ স্বৰ্ণ মন্দিৰৰ পৰা উলিয়াবলৈ ভাৰতীয় সেনাই চলোৱা এই অভিযানে শিখসকলৰ মনত গভীৰ আঘাত হানে।
- ইন্দিৰা গান্ধীৰ হত্যা আৰু শিখ-বিৰোধী দাঙ্গা: ইয়াৰ প্ৰতিশোধ হিচাপে প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীক তেওঁৰ দুজন শিখ দেহৰক্ষীয়ে হত্যা কৰে, যাৰ ফলত দিল্লী আৰু উত্তৰ ভাৰতৰ আন ঠাইত শিখ-বিৰোধী দাঙ্গা সংঘটিত হয়।
- শান্তি স্থাপন: ১৯৮৫ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী ৰাজীৱ গান্ধী আৰু আকালি নেতা হৰচান্দ সিং লঙ্গোৱালৰ মাজত হোৱা “পঞ্জাব চুক্তি”ৰ পিছত লাহে লাহে ৰাজ্যখনলৈ শান্তি ঘূৰি আহে।
উত্তৰ-পূব:
উত্তৰ-পূব ভাৰত সাতখন ৰাজ্যৰে গঠিত, যাক “সাতভনী” বুলি কোৱা হয়। এই অঞ্চলটোৰ মূল সমস্যাসমূহ হ’ল— স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী, বিচ্ছিন্নতাবাদী আন্দোলন, আৰু বহিৰাগতৰ সমস্যা।
- স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী: অসমীয়া ভাষা জাপি দিয়াৰ বিৰুদ্ধে বিভিন্ন জনজাতীয় গোটে পৃথক ৰাজ্যৰ দাবী জনায়, যাৰ ফলত অসমৰ পৰা নাগালেণ্ড, মেঘালয়, মিজোৰাম আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ সৃষ্টি হয়।
- বিচ্ছিন্নতাবাদী আন্দোলন: মিজোৰাম আৰু নাগালেণ্ডত ভাৰতৰ পৰা পৃথক হোৱাৰ বাবে সশস্ত্ৰ বিদ্ৰোহ হৈছিল। পিছলৈ, মিজোৰামত ১৯৮৬ চনত হোৱা শান্তি চুক্তিৰ জৰিয়তে আৰু নাগালেণ্ডত আলোচনাৰ জৰিয়তে এই সমস্যা সমাধানৰ চেষ্টা কৰা হৈছে।
- বহিৰাগতৰ বিৰুদ্ধে আন্দোলন: বাংলাদেশৰ পৰা হোৱা অনুপ্ৰৱেশৰ বিৰুদ্ধে অসমত সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থাৰ (AASU) নেতৃত্বত এক বৃহৎ আন্দোলন (১৯৭৯-১৯৮৫) গঢ় লৈ উঠে। ১৯৮৫ চনত হোৱা “অসম চুক্তি”ৰ জৰিয়তে এই আন্দোলনৰ সামৰণি পৰে।
ছিক্কিমৰ অন্তৰ্ভুক্তি:
স্বাধীনতাৰ সময়ত ছিক্কিম ভাৰতৰ এক সংৰক্ষিত ৰাজ্য আছিল। ১৯৭৫ চনত ছিক্কিম বিধানসভাই ভাৰতৰ লগত সম্পূৰ্ণ চামিলকৰণৰ বাবে প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰে আৰু এক গণভোটৰ জৰিয়তে জনসাধাৰণে ইয়াক সমৰ্থন জনায়। ফলস্বৰূপে, ছিক্কিম ভাৰতৰ ২২-তম ৰাজ্য হিচাপে পৰিগণিত হয়।
অনুশীলনীৰ প্ৰশ্নোত্তৰ
১। তলত উল্লেখ কৰাবোৰ মিলোৱা:
(ক) ধৰ্মীয় সামাজিক পৰিচয়ে ৰাজ্য গঠনৰ প্ৰতি পথ দেখুৱায়। — (iii) পঞ্জাৱ
(খ) কেন্দ্ৰৰ সৈতে ভাষিক পৰিচয় আৰু সংঘাট। — (iv) তামিলনাডু
(গ) আঞ্চলিক ভাৰসাম্যহীনতা ৰাজ্য গঠনৰ দাবী। — (ii) ঝাৰখণ্ড, ছত্তীশগড়
(ঘ) জনজাতিৰ পৰিচয়ৰ বাবে বিচ্ছিন্নতাবাদীৰ দাবী। — (i) নাগালেণ্ড, মিজোৰাম
২। উত্তৰ পূবৰ জনসাধাৰণৰ আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰ বিভিন্ন পথেৰে প্ৰকাশ হৈছে।
- বহিৰাগতৰ বিৰোধী আন্দোলন: অসম (অসম আন্দোলন)
- বৃহৎ স্বশাসনৰ আন্দোলন: মেঘালয়, অৰুণাচল প্ৰদেশ
- পৃথকভাৱে ৰাষ্ট্ৰীয় অৱস্থান: নাগালেণ্ড, মিজোৰাম
৩। পঞ্জাৱ চুক্তিৰ প্ৰধান ব্যৱস্থাসমূহ কি আছিল?
উত্তৰ: ১৯৮৫ চনত স্বাক্ষৰিত পঞ্জাৱ চুক্তিৰ প্ৰধান ব্যৱস্থাসমূহ আছিল:
- চণ্ডীগড়ক পঞ্জাবলৈ হস্তান্তৰ কৰা হ’ব।
- পঞ্জাব আৰু হাৰিয়ানাৰ মাজৰ সীমা বিবাদ সমাধান কৰিবলৈ এক পৃথক আয়োগ গঠন কৰা হ’ব।
- ৰবি-বিয়াস নদীৰ পানীৰ ভাগ-বতৰা সম্পৰ্কে বিচাৰ কৰিবলৈ এক ট্ৰাইবুনেল গঠন কৰা হ’ব।
- সন্ত্ৰাসবাদৰ ফলত ক্ষতিগ্ৰস্ত লোকসকলক ক্ষতিপূৰণ দিয়া হ’ব।
৪। আনন্দপুৰ চাহিব প্ৰস্তাৱ কিয় বিতৰ্কমূলক হৈছিল?
উত্তৰ: আনন্দপুৰ চাহিব প্ৰস্তাৱ বিতৰ্কমূলক হৈছিল কাৰণ:
- ইয়াৰ কিছুমান ব্যাখ্যাই ইয়াক এক পৃথক শিখ ৰাষ্ট্ৰ বা “খালিস্তান”ৰ দাবী হিচাপে গণ্য কৰিছিল।
- প্ৰস্তাৱটোৱে শিখসকলৰ “বলবালা” (dominance) ৰ কথা কৈছিল, যিটোৱে আন সম্প্ৰদায়ৰ মাজত শংকাৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
- যদিও ই কেন্দ্ৰ-ৰাজ্য সম্পৰ্কৰ পুনৰ নিৰ্ধাৰণৰ কথা কৈছিল, ইয়াৰ ভাষাই এক বিচ্ছিন্নতাবাদী আকাংক্ষাৰ ইংগিত দিছিল বুলি বহুতে ভাবিছিল।
৫। জম্মু আৰু কাশ্মীৰ ৰাজ্যৰ আভ্যন্তৰীণ বিভাজনৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ: জম্মু আৰু কাশ্মীৰ ৰাজ্যখন তিনিটা প্ৰধান ভৌগোলিক আৰু সামাজিক অঞ্চলত বিভক্ত:
- জম্মু: ই এক সমতল আৰু পাহাৰীয়া অঞ্চল। ইয়াত হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মৰ লোক বাস কৰে আৰু তেওঁলোকে ডোগৰী, পঞ্জাবী আদি বিভিন্ন ভাষা কয়।
- কাশ্মীৰ: ই মূলতঃ কাশ্মীৰ উপত্যকা। ইয়াৰ বেছিভাগ লোকেই কাশ্মীৰী ভাষী আৰু মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ।
- লাডাখ: ই এক উচ্চ পাৰ্বত্য আৰু কম জনবসতিপূৰ্ণ অঞ্চল। ইয়াৰ জনসংখ্যা বৌদ্ধ আৰু মুছলমান ধৰ্মাৱলম্বী লোকৰ মাজত প্ৰায় সমানে বিভক্ত।
এই ভিন্নতাই ৰাজ্যখনত বিভিন্ন ধৰণৰ আঞ্চলিক আকাংক্ষাৰ জন্ম দিছে।
৬। কাশ্মীৰৰ বাবে আঞ্চলিক স্বশাসনৰ সমস্যাৰ ক্ষেত্ৰত সৃষ্টি হোৱা বিভিন্ন ব্যৱস্থা কি?
উত্তৰ: কাশ্মীৰৰ বাবে আঞ্চলিক স্বশাসনৰ সমস্যা সমাধানৰ বাবে বিভিন্ন ব্যৱস্থাৰ কথা কোৱা হয়:
- ৩৭০ নং অনুচ্ছেদ বাহাল ৰখা: বহুতো কাশ্মীৰীয়ে ভাবে যে ৩৭০ নং অনুচ্ছেদৰ অধীনত দিয়া স্বায়ত্তশাসন পৰ্যাপ্ত নহয় আৰু ইয়াক সম্পূৰ্ণৰূপে কাৰ্যকৰী কৰিব লাগে।
- বৃহত্তৰ স্বায়ত্তশাসন: কিছুমান গোটে ভাৰতীয় সংঘৰ ভিতৰতে থাকি অধিক ক্ষমতা আৰু স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী কৰে।
- পাকিস্তানৰ সৈতে চামিলকৰণ: কিছুমান বিচ্ছিন্নতাবাদী গোটে কাশ্মীৰক পাকিস্তানৰ সৈতে চামিল কৰিব বিচাৰে।
- স্বাধীন কাশ্মীৰ: আন কিছুমান গোটে ভাৰত আৰু পাকিস্তান উভয়ৰে পৰা পৃথক হৈ এক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ গঠন কৰিব বিচাৰে।
এইবোৰৰ ভিতৰত, ভাৰতীয় সংবিধানৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত গণতান্ত্ৰিক আলোচনাৰ জৰিয়তে অধিক স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰাটোৱেই আটাইতকৈ যুক্তিসংগত ব্যৱস্থা যেন লাগে।
৭। অসম চুক্তি আছিল সাংস্কৃতিক গৌৰৱ আৰু অৰ্থনৈতিক অনগ্ৰসৰতাৰ সংমিশ্ৰণ। ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ: অসম চুক্তিৰ আঁৰত দুটা মূল কাৰক আছিল:
- সাংস্কৃতিক গৌৰৱ: অসমৰ জনসাধাৰণে আশংকা কৰিছিল যে বাংলাদেশৰ পৰা হোৱা ব্যাপক অনুপ্ৰৱেশে তেওঁলোকৰ ভাষা, সংস্কৃতি আৰু পৰিচয়ক বিপদাপন্ন কৰিব আৰু তেওঁলোকক নিজৰ ৰাজ্যতে সংখ্যালঘু কৰি তুলিব। সেয়েহে, তেওঁলোকে নিজৰ সাংস্কৃতিক অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছিল।
- অৰ্থনৈতিক অনগ্ৰসৰতা: তেল, চাহ আদি প্ৰাকৃতিক সম্পদত চহকী হোৱা সত্ত্বেও অসমত দৰিদ্ৰতা আৰু নিবনুৱা সমস্যা ব্যাপক আছিল। আন্দোলনকাৰীসকলে অনুভৱ কৰিছিল যে ৰাজ্যখনৰ সম্পদ বাহিৰলৈ লৈ যোৱা হৈছে আৰু ইয়াৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশত গুৰুত্ব দিয়া হোৱা নাই।
সেয়েহে, অসম আন্দোলন আৰু অসম চুক্তি এই সাংস্কৃতিক আৰু অৰ্থনৈতিক উদ্বেগৰ এক সংমিশ্ৰণ আছিল।
৮। সকলো আঞ্চলিক আন্দোলনে বিচ্ছিন্নতাবাদী দাবীলৈ ঢাপলি মেলাৰ প্ৰয়োজন নাই। এই অধ্যায়ৰ পৰা উদাহৰণসহ ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ: এইটো সঁচা যে সকলো আঞ্চলিক আন্দোলনে বিচ্ছিন্নতাবাদী দাবী নকৰে। বহুতো আন্দোলনে ভাৰতীয় সংঘৰ ভিতৰতে থাকি নিজৰ সমস্যা সমাধান কৰিব বিচাৰে।
- উদাহৰণ ১ (দ্ৰাবিড় আন্দোলন): তামিলনাডুৰ দ্ৰাবিড় আন্দোলনে প্ৰথমতে এক পৃথক দ্ৰাবিড় ৰাষ্ট্ৰৰ কথা কৈছিল যদিও পিছলৈ তেওঁলোকে এই দাবী ত্যাগ কৰি ভাৰতীয় সংবিধানৰ পৰিসৰৰ ভিতৰতে নিজৰ ভাষিক আৰু সাংস্কৃতিক অধিকাৰৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰিছিল।
- উদাহৰণ ২ (ঝাৰখণ্ড/ছত্তীশগড়): ঝাৰখণ্ড আৰু ছত্তীশগড়ৰ আন্দোলনেও পৃথক ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী কৰা নাছিল, বৰঞ্চ তেওঁলোকে নিজৰ অঞ্চলৰ অৰ্থনৈতিক অনগ্ৰসৰতা দূৰ কৰিবলৈ ভাৰতৰ ভিতৰতে পৃথক ৰাজ্যৰ দাবী জনাইছিল।
এই উদাহৰণবোৰে দেখুৱায় যে আঞ্চলিক আকাংক্ষা মানেই বিচ্ছিন্নতাবাদ নহয়।
৯। ভাৰতৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা অহা আঞ্চলিক দাবীবোৰে বৈচিত্ৰ্যৰ সৈতে ঐক্যৰ নীতিৰ দৃষ্টান্ত দাঙি ধৰে। তুমি একমতনে? যুক্তি দৰ্শোৱা।
উত্তৰ: হয়, মই একমত। ভাৰতৰ আঞ্চলিক দাবীবোৰে বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্যৰ নীতিকে প্ৰতিফলিত কৰে।
- বৈচিত্ৰ্যক স্বীকৃতি: যেতিয়া বিভিন্ন অঞ্চলে নিজৰ ভাষা, সংস্কৃতি বা অৰ্থনৈতিক বিকাশৰ বাবে দাবী জনায়, তেতিয়া ই ভাৰতৰ বিশাল বৈচিত্ৰ্যক প্ৰকাশ কৰে।
- গণতান্ত্ৰিক সমাধান: ভাৰতে এই দাবীবোৰ দমন নকৰি গণতান্ত্ৰিকভাৱে, আলোচনা আৰু সাংবিধানিক ব্যৱস্থাৰ মাজেৰে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। ভাষাৰ ভিত্তিত ৰাজ্য গঠন, স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ গঠন আদি ইয়াৰ উদাহৰণ।
- ঐক্য শক্তিশালী কৰা: যেতিয়া আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰক সন্মান জনোৱা হয়, তেতিয়া সেই অঞ্চলৰ লোকসকলৰ ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি আস্থা বৃদ্ধি পায়, যিয়ে জাতীয় ঐক্যক দুৰ্বল কৰাৰ পৰিৱৰ্তে শক্তিশালীহে কৰে।
১০। এই পাঠটি পঢ়া আৰু তলত উল্লেখিত প্ৰশ্নৰ উত্তৰ কৰা—
(ক) কবি বা গীতিকাৰে কি ঐক্যৰ কথা কৈছে?
উত্তৰ: গীতিকাৰে উত্তৰ-পূবৰ বিভিন্ন জনগোষ্ঠী, যেনে— অসমীয়া, কাৰ্বি, মিচিং আদিৰ মাজত থকা ভাতৃত্ববোধ আৰু ঐক্যৰ কথা কৈছে।
(খ) উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল পূৰ্বকালীন অসমৰ পৰা কিয় পৃথক হৈছিল?
উত্তৰ: পূৰ্বকালীন অসমৰ পৰা বিভিন্ন জনজাতীয় গোটবোৰ পৃথক হৈছিল কাৰণ তেওঁলোকে অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁলোকৰ ওপৰত অসমীয়া ভাষা আৰু সংস্কৃতি জাপি দিয়া হৈছে আৰু তেওঁলোকৰ নিজা পৰিচয় আৰু স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত নহয়। সেয়েহে, তেওঁলোকে নিজৰ বাবে পৃথক ৰাজ্য বা স্বায়ত্তশাসনৰ দাবী জনাইছিল।
(গ) তুমি ভাবানে যে ঐক্যৰ একেটা বিষয় ভাৰতবৰ্ষৰ সকলো প্ৰদেশতে প্ৰযোজ্য? কিয়?
উত্তৰ: হয়, ঐক্যৰ এই বিষয়টো ভাৰতৰ সকলো প্ৰদেশতে প্ৰযোজ্য। কাৰণ ভাৰত এখন বিশাল আৰু বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ দেশ। ইয়াত বিভিন্ন ভাষা, সংস্কৃতি, আৰু ধৰ্মৰ লোক বাস কৰে। যদি এই সকলো ভিন্নতাক সন্মান জনাই একত্ৰিত কৰি ৰখা নহয়, তেন্তে দেশৰ ঐক্য আৰু অখণ্ডতা বিপদাপন্ন হ’ব পাৰে। সেয়েহে, “বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ঐক্য” ভাৰতৰ বাবে এক অপৰিহাৰ্য নীতি।
পূৰ্ববৰ্ষৰ AHSEC পৰীক্ষাৰ প্ৰশ্নোত্তৰ (২০১৫-২০২৪)
চমু প্ৰশ্ন (Short Questions)
- ২০১৫: ভাৰতীয় সংবিধানৰ কোনটো অনুচ্ছেদে জম্মু আৰু কাশ্মীৰক বিশেষ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰিছিল? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: ৩৭০ নং অনুচ্ছেদে। - ২০১৬: আনন্দপুৰ চাহিব প্ৰস্তাৱ কোন চনত গ্ৰহণ কৰা হৈছিল? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: ১৯৭৩ চনত। - ২০১৭: অসম চুক্তিৰ এটা ব্যৱস্থা উল্লেখ কৰা। (২ নম্বৰ)
উত্তৰ: অসম চুক্তিৰ এটা ব্যৱস্থা হ’ল যে ১৯৭১ চনৰ ২৫ মাৰ্চৰ পিছত অসমত প্ৰৱেশ কৰা সকলো বিদেশী নাগৰিকক চিনাক্ত কৰি বহিষ্কাৰ কৰা হ’ব। - ২০১৮: দ্ৰাবিড় আন্দোলনৰ নেতা কোন আছিল? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: ই.ভি. ৰামাস্বামী নাইকাৰ (‘পেৰিয়াৰ’)। - ২০১৯: ‘অপাৰেচন ব্লুষ্টাৰ’ কি? (২ নম্বৰ)
উত্তৰ: ১৯৮৪ চনত অমৃতসৰৰ স্বৰ্ণ মন্দিৰত আশ্ৰয় লোৱা সন্ত্ৰাসবাদীসকলক উলিয়াবলৈ ভাৰতীয় সেনাই চলোৱা সামৰিক অভিযানকে ‘অপাৰেচন ব্লুষ্টাৰ’ বুলি কোৱা হয়। - ২০২০: ১৯৮৫ চনৰ অসম চুক্তি কাৰ কাৰ মাজত স্বাক্ষৰিত হৈছিল? (২ নম্বৰ)
উত্তৰ: ভাৰত চৰকাৰ আৰু সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা (AASU)ৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনকাৰীসকলৰ মাজত। - ২০২২: ছিক্কিম কেতিয়া ভাৰতৰ এখন পূৰ্ণাংগ ৰাজ্য হৈছিল? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: ১৯৭৫ চনত। - ২০২৩: MNF ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো কি? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: মিজো নেচনেল ফ্ৰণ্ট (Mizo National Front)। - ২০২৪: শ্বেখ আব্দুল্লা কোন আছিল? (১ নম্বৰ)
উত্তৰ: শ্বেখ আব্দুল্লা জম্মু আৰু কাশ্মীৰৰ এজন জনপ্ৰিয় নেতা আৰু নেচনেল কনফাৰেন্স দলৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল।
দীঘল প্ৰশ্ন (Long Questions)
- প্ৰশ্ন: অসম আন্দোলনৰ কাৰণ আৰু ফলাফল আলোচনা কৰা। (৪/৬ নম্বৰ)
উত্তৰ:
কাৰণ:- অবৈধ অনুপ্ৰৱেশ: বাংলাদেশৰ পৰা হোৱা ব্যাপক অনুপ্ৰৱেশৰ ফলত অসমৰ জনগাঁথনি সলনি হোৱাৰ আশংকাই আছিল আন্দোলনৰ মূল কাৰণ।
- সাংস্কৃতিক সংকট: আন্দোলনকাৰীসকলে আশংকা কৰিছিল যে অনুপ্ৰৱেশে অসমীয়া ভাষা আৰু সংস্কৃতিক বিপদাপন্ন কৰিব।
- অৰ্থনৈতিক শোষণ: ৰাজ্যখনৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ উচিত মূল্য নোপোৱা আৰু অৰ্থনৈতিক অনগ্ৰসৰতাও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰণ আছিল।
- ত্রুটিপূৰ্ণ ভোটাৰ তালিকা: ভোটাৰ তালিকাত লাখ লাখ বিদেশীৰ নাম অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাৰ অভিযোগ উঠিছিল।
ফলাফল: - অসম চুক্তি (১৯৮৫): ছবছৰীয়া আন্দোলনৰ অন্তত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ আৰু আন্দোলনকাৰীৰ মাজত অসম চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।
- আঞ্চলিক দলৰ উত্থান: আন্দোলনৰ নেতাসকলে “অসম গণ পৰিষদ” (AGP) নামৰ এক নতুন আঞ্চলিক দল গঠন কৰে আৰু ১৯৮৫ চনৰ নিৰ্বাচনত জয়ী হৈ চৰকাৰ গঠন কৰে।
- শান্তি স্থাপন: চুক্তিয়ে ৰাজ্যখনলৈ শান্তি ঘূৰাই আনিছিল যদিও অনুপ্ৰৱেশৰ সমস্যাটো সম্পূৰ্ণৰূপে সমাধান নহ’ল।
- প্ৰশ্ন: ভাৰতত আঞ্চলিকতাবাদৰ উত্থানৰ কাৰণসমূহ কি কি? (৪/৬ নম্বৰ)
উত্তৰ: ভাৰতত আঞ্চলিকতাবাদৰ উত্থানৰ মূল কাৰণসমূহ হ’ল:- ভাষিক আৰু সাংস্কৃতিক ভিন্নতা: ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ নিজা ভাষা আৰু সংস্কৃতি আছে। যেতিয়া কোনো এটা অঞ্চলৰ লোকে অনুভৱ কৰে যে তেওঁলোকৰ ভাষা-সংস্কৃতিক অৱহেলা কৰা হৈছে, তেতিয়া আঞ্চলিকতাবাদৰ জন্ম হয়।
- অৰ্থনৈতিক অসমতা: কিছুমান অঞ্চল আন অঞ্চলতকৈ অৰ্থনৈতিকভাৱে অধিক উন্নত। পিছপৰা অঞ্চলৰ লোকসকলে অনুভৱ কৰে যে তেওঁলোকক অৰ্থনৈতিক বিকাশত অৱহেলা কৰা হৈছে, যিয়ে আঞ্চলিক দাবীৰ জন্ম দিয়ে।
- ৰাজনৈতিক কাৰক: কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ দ্বাৰা ৰাজ্য চৰকাৰক অৱহেলা কৰা বা ৰাজ্যৰ ৰাজনীতিত অত্যধিক হস্তক্ষেপ কৰিলেও আঞ্চলিক অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি হয়।
- ভৌগোলিক কাৰক: কিছুমান অঞ্চল, যেনে উত্তৰ-পূব, ভৌগোলিকভাৱে দেশৰ বাকী অংশৰ পৰা বিচ্ছিন্ন, যিয়ে এক পৃথক পৰিচয়ৰ ভাব জগাই তোলে।
অতিৰিক্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ
১। ‘খালিস্তান’ কি?
উত্তৰ: ‘খালিস্তান’ হ’ল পঞ্জাবৰ কিছুমান শিখ চৰমপন্থী গোটে দাবী কৰা এক পৃথক আৰু সাৰ্বভৌম শিখ ৰাষ্ট্ৰ।
২। দ্ৰাবিড় আন্দোলনৰ মূল উদ্দেশ্য কি আছিল?
উত্তৰ: দ্ৰাবিড় আন্দোলনৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল ব্ৰাহ্মণসকলৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক আধিপত্যৰ বিৰোধিতা কৰা আৰু উত্তৰ ভাৰতৰ, বিশেষকৈ হিন্দী ভাষাৰ, প্ৰভাৱৰ পৰা দক্ষিণ ভাৰতীয় পৰিচয়ক ৰক্ষা কৰা।
৩। ১৯৮৪ চনৰ শিখ-বিৰোধী দাঙ্গা কিয় হৈছিল?
উত্তৰ: প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীৰ হত্যাৰ পিছত, যিটো তেওঁৰ দুজন শিখ দেহৰক্ষীয়ে কৰিছিল, দিল্লী আৰু উত্তৰ ভাৰতৰ আন কিছুমান ঠাইত শিখ সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলৰ ওপৰত এক পৰিকল্পিত হিংসাত্মক আক্ৰমণ সংঘটিত হৈছিল।
৪। ‘সাতভনী’ (Seven Sisters) বুলিলে কোনকেইখন ৰাজ্যক বুজোৱা হয়?
উত্তৰ: অৰুণাচল প্ৰদেশ, অসম, মণিপুৰ, মেঘালয়, মিজোৰাম, নাগালেণ্ড, আৰু ত্ৰিপুৰা।
৫। মিজো শান্তি চুক্তি কেতিয়া আৰু কাৰ কাৰ মাজত হৈছিল?
উত্তৰ: ১৯৮৬ চনত ভাৰত চৰকাৰ (ৰাজীৱ গান্ধী) আৰু মিজো নেচনেল ফ্ৰণ্টৰ নেতা লালডেংগাৰ মাজত এই চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছিল।
৬। অসম আন্দোলনৰ নেতৃত্ব কোনে দিছিল?
উত্তৰ: সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা (AASU) আৰু সদৌ অসম গণ সংগ্ৰাম পৰিষদে (AAGSP)।
৭। কাশ্মীৰ সমস্যাৰ লগত জড়িত ৩৭০ নং অনুচ্ছেদৰ মূল তাৎপৰ্য কি আছিল?
উত্তৰ: এই অনুচ্ছেদে জম্মু আৰু কাশ্মীৰক ভাৰতৰ আন ৰাজ্যতকৈ অধিক স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ অধীনত ৰাজ্যখনৰ নিজা সংবিধান আছিল আৰু ভাৰতীয় সংসদৰ বহুতো আইন ৰাজ্যখনৰ সন্মতি অবিহনে প্ৰযোজ্য নহৈছিল।
৮। ‘পেৰিয়াৰ’ নামেৰে কাক জনা যায়?
উত্তৰ: ই.ভি. ৰামাস্বামী নাইকাৰক।
৯। উত্তৰ-পূবৰ ৰাজনৈতিক পুনৰ্গঠন কেতিয়া সম্পূৰ্ণ হৈছিল?
উত্তৰ: ১৯৭২ চনত মেঘালয়, মণিপুৰ আৰু ত্ৰিপুৰাক পূৰ্ণাংগ ৰাজ্যৰ মৰ্যাদা দিয়াৰ পিছত উত্তৰ-পূবৰ ৰাজনৈতিক পুনৰ্গঠন বহু পৰিমাণে সম্পূৰ্ণ হৈছিল।
১০। ভাৰতে আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰৰ প্ৰতি কেনে দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰিছে?
উত্তৰ: ভাৰতে আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰক দমন কৰাৰ পৰিৱৰ্তে এক গণতান্ত্ৰিক দৃষ্টিভংগী গ্ৰহণ কৰিছে, য’ত আলোচনা, বুজাবুজি আৰু সাংবিধানিক ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে সেইবোৰক ভাৰতীয় সংঘৰ ভিতৰতে স্থান দিয়াৰ চেষ্টা কৰা হয়।