AHSEC Class 12 Political Science Question Paper 2024 (with Answers)

AHSEC Class 12 Political Science Question Paper 2024 (with Answers)

Full Marks: 80
Time: 3 hours

PART-A (ক-অংশ) – Contemporary World Politics (সমসাময়িক বিশ্ব ৰাজনীতি)

1. Answer any six from the following questions : (1×6=6)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ যিকোনো ছটাৰ উত্তৰ লিখা )

(a) When India did economic reforms?
(ভাৰতে অৰ্থনৈতিক সংস্কাৰ কোন চনত কৰিছিল?)

• উত্তৰঃ ভাৰতে ১৯৯১ চনত অৰ্থনৈতিক সংস্কাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল।
• English: India adopted economic reforms in 1991.

(b) What is the name of the common currency of European Union?
(ইউৰোপীয় সংঘৰ সমূহীয়া মুদ্ৰাৰ নাম কি?)

• উত্তৰঃ ইউৰো (Euro)।
• English: The Euro.

(c) Write any one threat to human security.
(মানৱ নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি যিকোনো নতুন ভাবুকি এটা লিখা।)

• উত্তৰঃ সন্ত্ৰাসবাদ।
• English: Terrorism.

(d) What is the full form of SAARC?
(চাৰ্কৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো লিখা।)

• উত্তৰঃ South Asian Association for Regional Cooperation (দক্ষিণ এছিয় সহযোগিতা সংস্থা)।
• English: South Asian Association for Regional Cooperation.

(e) Which day is celebrated as the World Environment Day?
(বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱস কোন তাৰিখে উদযাপন কৰা হয়?)

• উত্তৰঃ ৫ জুন।
• English: 5th June.

(f) Which Earth Summit made environment an important issue in World Politics?
(কোনখন বসুন্ধৰা শীৰ্ষ সন্মিলনে পৰিৱেশৰ বিষয়টো বিশ্ব ৰাজনীতিত গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়ৰূপে চিহ্নিত কৰে?)

• উত্তৰঃ ১৯৯২ চনত ব্ৰাজিলৰ ৰিঅ’ ডি জেনেৰিঅ’ত অনুষ্ঠিত হোৱা বসুন্ধৰা শীৰ্ষ সন্মিলন।
• English: The Earth Summit held in Rio de Janeiro, Brazil, in 1992.

(g) When was ASEAN Regional Forum established?
(কোন চনত আছিয়ান আঞ্চলিক মঞ্চ গঠন কৰা হৈছিল?)

• উত্তৰঃ ১৯৯৪ চনত।
• English: In 1994.

(h) How many countries signed the UN Charter when it was formed?
(গঠনৰ সময়ত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ছনদত কিমানখন ৰাষ্ট্ৰই চহী কৰিছিল?)

• উত্তৰঃ ৫১ খন ৰাষ্ট্ৰই।
• English: 51 countries.

(i) When was the United Nations Organisation (U.N.O.) established?
(ৰাষ্ট্ৰসংঘ কেতিয়া প্রতিষ্ঠা হৈছিল?)

• উত্তৰঃ ১৯৪৫ চনৰ ২৪ অক্টোবৰত।
• English: On 24th October 1945.

(j) China adopted an ‘Open Door Policy’. Write yes or no.
(চীনে ‘মুক্ত দ্বাৰ নীতি’ গ্ৰহণ কৰিছিল। হয় অথবা নহয় লিখা।)

• উত্তৰঃ হয়।
• English: Yes.

2. Answer any five from the following questions : (2×5=10)
   (তলৰ প্ৰশ্নসমূহৰ যিকোনো পাঁচটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Who was the first Secretary-General of U.N.O.? Where is the Head-quarters of U.N.O.?
(ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ প্ৰথম সচিৱ প্ৰধান কোন আছিল? ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মুখ্য কাৰ্যালয় ক’ত অৱস্থিত?)

• উত্তৰঃ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ প্ৰথম সচিব প্ৰধান আছিল নৰৱেৰ ট্ৰিগভি লি। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মুখ্য কাৰ্যালয় আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ নিউয়ৰ্ক চহৰত অৱস্থিত।
• English: The first Secretary-General of the U.N.O. was Trygve Lie of Norway. The headquarters of the U.N.O. is located in New York City, USA.

(b) Write two differences between migrants and refugees.
(প্ৰব্ৰজনকাৰী আৰু শৰণাৰ্থীৰ মাজৰ দুটা পাৰ্থক্য লিখা।)

• উত্তৰঃ
  • স্বেচ্ছামূলক বনাম বাধ্যগত: প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলে সাধাৰণতে নিজৰ ইচ্ছামতে উন্নত জীৱন বা সুবিধাৰ বাবে এখন ঠাইৰ পৰা আন এখন ঠাইলৈ যায়। আনহাতে, শৰণাৰ্থীসকল যুদ্ধ, অত্যাচাৰ বা প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বাবে নিজৰ দেশ এৰি পলায়ন কৰিবলৈ বাধ্য হয়।
  • আইনী সুৰক্ষা: শৰণাৰ্থীসকলে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আইনৰ অধীনত বিশেষ সুৰক্ষা লাভ কৰে, কিন্তু প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলে সেই দেশৰ সাধাৰণ অনুপ্ৰৱেশ আইন মানি চলিব লাগে।
• English:
  • Voluntary vs. Forced: Migrants generally move voluntarily for better opportunities or a better life. In contrast, refugees are forced to flee their country due to war, persecution, or natural disasters.
  • Legal Protection: Refugees receive special protection under international law, whereas migrants are subject to the general immigration laws of the host country.

(c) Which two countries signed Farakka Treaty?
(কোন দুখন ৰাষ্ট্ৰই ফাৰাক্কা চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰিছিল?)

• উত্তৰঃ ভাৰত আৰু বাংলাদেশে।
• English: India and Bangladesh.

(d) What do you mean by environment awarness?
(পৰিৱেশ সজাগতা মানে কি?)

• উত্তৰঃ পৰিৱেশ সজাগতা মানে হ’ল প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ সমস্যাসমূহৰ বিষয়ে জ্ঞান আহৰণ কৰা আৰু সেইবোৰৰ সমাধানৰ বাবে ব্যক্তিগত আৰু সামূহিকভাৱে দায়বদ্ধতাৰে কাম কৰা। ই প্ৰদূষণ ৰোধ, সম্পদৰ সংৰক্ষণ আৰু বহনক্ষম জীৱনশৈলী গ্ৰহণ কৰাক সামৰি লয়।
• English: Environmental awareness means understanding the problems of the natural environment and taking responsible actions individually and collectively to solve them. It includes preventing pollution, conserving resources, and adopting a sustainable lifestyle.

(e) Name any two member-states of ASEAN.
(আছিয়ানৰ যিকোনো দুখন সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ নাম লিখা।)

• উত্তৰঃ থাইলেণ্ড আৰু ইণ্ডোনেছিয়া।
• English: Thailand and Indonesia.

(f) Write the name of two countries which emerged after Soviet disintegration.
(ছোভিয়েট ইউনিয়ন ভাঙোনৰ পিছত সৃষ্টি হোৱা দুখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ নাম লিখা।)

• উত্তৰঃ ইউক্ৰেইন আৰু কাজাখাস্তান।
• English: Ukraine and Kazakhstan.

3. Answer any three from the following questions : (4×3=12)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ যিকোনো তিনিটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Discuss the effects of globalisation in underdeveloped nations.
(অনুন্নত ৰাষ্ট্ৰসমূহত বিশ্বায়নৰ ফলাফল আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ অনুন্নত ৰাষ্ট্ৰসমূহত বিশ্বায়নৰ প্ৰভাৱ মিশ্ৰিত। ইয়াৰ ইতিবাচক দিশ হ’ল নতুন প্ৰযুক্তি, বিনিয়োগ আৰু বজাৰৰ সুবিধা, যিয়ে অৰ্থনৈতিক বিকাশত সহায় কৰিব পাৰে। কিন্তু ইয়াৰ নেতিবাচক দিশো আছে, যেনে – ই স্থানীয় উদ্যোগসমূহক প্ৰতিযোগিতাৰ মুখলৈ ঠেলি দিয়ে, অৰ্থনৈতিক অসমতা বৃদ্ধি কৰে, আৰু উন্নত দেশসমূহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা বঢ়ায়। তদুপৰি, ই স্থানীয় সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰতিও ভাবুকি সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
• English: The effects of globalisation on underdeveloped nations are mixed. Positive effects include access to new technology, investment, and markets, which can aid economic growth. However, there are negative effects, such as increased competition for local industries, rising economic inequality, and greater dependence on developed countries. Furthermore, it can also pose a threat to local cultures and traditions.

(b) What is meant by ‘Global Commons’? Suggest two steps for protection of Global Commons.
(বিশ্বৰ সামূহিক সম্পদ বুলিলে কি বুজা? বিশ্বজনীন উমৈহতীয়া ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে দুটা পৰামৰ্শ আগবঢ়োৱা।)

• উত্তৰঃ
  • Global Commons: ‘বিশ্বৰ সামূহিক সম্পদ’ বা ‘Global Commons’ বুলিলে সেইবোৰ সম্পদক বুজোৱা হয় যিবোৰ কোনো এখন ৰাষ্ট্ৰৰ সাৰ্বভৌম অধিকাৰৰ বাহিৰত। যেনে – পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডল, এণ্টাৰ্কটিকা, সাগৰৰ তলি, আৰু মহাকাশ।
  • সুৰক্ষাৰ পদক্ষেপ:

1. আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চুক্তি: পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ বাবে শক্তিশালী আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চুক্তি আৰু আইন প্ৰণয়ন কৰা, যেনে – এণ্টাৰ্কটিকা চুক্তি।
2. সহযোগিতামূলক ব্যৱস্থাপনা: এই সম্পদসমূহৰ বহনক্ষম ব্যৱহাৰ আৰু সংৰক্ষণৰ বাবে সকলো দেশে মিলি এক সহযোগিতামূলক ব্যৱস্থাপনা গঢ়ি তোলা।

• English:
  • Global Commons: ‘Global Commons’ refers to resources that are outside the sovereign jurisdiction of any single state. Examples include the Earth’s atmosphere, Antarctica, the ocean floor, and outer space.
  • Steps for protection:

1. International Agreements: Enacting strong international treaties and laws for environmental protection, such as the Antarctic Treaty.
2. Collaborative Management: Developing a collaborative management system among all nations for the sustainable use and conservation of these resources.

(c) What are the functions of Security Council?
(নিৰাপত্তা পৰিষদৰ কাৰ্যসমূহ কি কি?)

• উত্তৰঃ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ মূল কাৰ্যসমূহ হ’ল:

1. আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শান্তি আৰু নিৰাপত্তা বজাই ৰখা: বিশ্বত শান্তি আৰু নিৰাপত্তা নিশ্চিত কৰাটো ইয়াৰ প্ৰধান দায়িত্ব।
2. বিবাদৰ মীমাংসা: ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত হোৱা বিবাদৰ শান্তিপূৰ্ণ সমাধানৰ বাবে চেষ্টা চলোৱা।
3. শান্তিৰক্ষী বাহিনী প্ৰেৰণ: সংঘাতপূৰ্ণ অঞ্চলত শান্তি স্থাপনৰ বাবে শান্তিৰক্ষী বাহিনী নিয়োগ কৰা।
4. নিষেধাজ্ঞা আৰোপ: আগ্ৰাসী ৰাষ্ট্ৰৰ বিৰুদ্ধে অৰ্থনৈতিক বা সামৰিক নিষেধাজ্ঞা (sanctions) আৰোপ কৰা।

• English: The main functions of the Security Council are:

1. Maintaining International Peace and Security: Its primary responsibility is to ensure global peace and security.
2. Settlement of Disputes: To seek peaceful resolutions to disputes between nations.
3. Deployment of Peacekeeping Forces: To deploy peacekeeping forces in conflict zones to establish peace.
4. Imposing Sanctions: To impose economic or military sanctions against aggressor states.

(d) Explain the causes for the disintegration of Soviet Union.
(ছোভিয়েট ইউনিয়ন ভংগৰ কাৰণসমূহ ব্যাখ্যা কৰা।)

• উত্তৰঃ ছোভিয়েট ইউনিয়ন ভংগৰ মূল কাৰণসমূহ হ’ল:

1. অৰ্থনৈতিক দুৰ্বলতা: কেন্দ্ৰীয় পৰিকল্পিত অৰ্থনীতিৰ ব্যৰ্থতা আৰু সামৰিক খৰচৰ ফলত দেশখনৰ অৰ্থনীতি স্থবিৰ হৈ পৰিছিল।
2. ৰাজনৈতিক সংস্কাৰ: মিখাইল গৰ্বাচেভৰ ‘গ্লাছনষ্ট’ (উন্মুক্ততা) আৰু ‘পেৰেষ্ট্ৰইকা’ (পুনৰ্গঠন) নীতিয়ে গণতান্ত্ৰিক আকাংক্ষা বৃদ্ধি কৰিছিল।
3. জাতীয়তাবাদৰ উত্থান: বিভিন্ন গণৰাজ্য, যেনে – ৰাছিয়া, ইউক্ৰেইন, বাল্টিক ৰাষ্ট্ৰ আদিত জাতীয়তাবাদী আৱেগৰ উত্থান ঘটিছিল আৰু তেওঁলোকে স্বাধীনতা বিচাৰিছিল।
4. একদলীয় শাসনৰ বিৰুদ্ধে অসন্তুষ্টি: কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ একচ্ছত্ৰী আৰু অগণতান্ত্ৰিক শাসনৰ বিৰুদ্ধে জনসাধাৰণৰ মাজত তীব্ৰ অসন্তুষ্টি আছিল।

• English: The main causes for the disintegration of the Soviet Union were:

1. Economic Weakness: The failure of the centrally planned economy and heavy military spending led to economic stagnation.
2. Political Reforms: Mikhail Gorbachev’s policies of ‘Glasnost’ (openness) and ‘Perestroika’ (restructuring) fuelled democratic aspirations.
3. Rise of Nationalism: Nationalist sentiments grew in various republics like Russia, Ukraine, and the Baltic states, who sought independence.
4. Dissatisfaction with One-Party Rule: There was intense public dissatisfaction with the authoritarian and undemocratic rule of the Communist Party.
5. Answer any two from the following questions : (6×2=12)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ যিকোনো দুটাৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Discuss the importance and relevance of SAARC.
(চাৰ্কৰ গুৰুত্ব আৰু প্ৰাসংগিকতা আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ
  • গুৰুত্ব আৰু প্ৰাসংগিকতা: দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহৰ মাজত অৰ্থনৈতিক, সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে ১৯৮৫ চনত চাৰ্ক (SAARC) গঠন কৰা হৈছিল। ই সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত পাৰস্পৰিক বুজাবুজি আৰু সহযোগিতাৰ এক মঞ্চ প্ৰদান কৰে। দক্ষিণ এছিয়া মুক্ত বাণিজ্য অঞ্চল (SAFTA) গঠনৰ জৰিয়তে ই অঞ্চলটোৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশ ত্বৰান্বিত কৰাৰ চেষ্টা কৰিছে। দৰিদ্ৰতা, সন্ত্ৰাসবাদ, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আদি উমৈহতীয়া সমস্যাসমূহৰ সমাধানৰ বাবে ই এক সামূহিক মঞ্চ।
  • সীমাবদ্ধতা: যদিও ভাৰত-পাকিস্তানৰ সংঘাতৰ বাবে ইয়াৰ কাৰ্যকাৰিতা বহু পৰিমাণে বাধাগ্ৰস্ত হৈছে, তথাপি দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহৰ বাবে ই এক অপৰিহাৰ্য সংগঠন।
• English:
  • Importance and Relevance: SAARC was formed in 1985 to promote economic, social, and cultural cooperation among South Asian countries. It provides a platform for mutual understanding and cooperation among member states. Through the formation of the South Asian Free Trade Area (SAFTA), it aims to accelerate economic growth in the region. It serves as a collective forum to address common issues like poverty, terrorism, and climate change.
  • Limitations: Although its effectiveness has been significantly hampered by the India-Pakistan conflict, it remains an indispensable organisation for the countries of South Asia.

(b) What are the main pillars of ASEAN? Discuss elaborately.
(আছিয়ানৰ মূল স্তম্ভ কেইটা কি কি? বিশদভাৱে আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ ২০০৩ চনত আছিয়ানে তিনিটা মূল স্তম্ভৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এক ‘আছিয়ান সম্প্ৰদায়’ (ASEAN Community) গঢ়াৰ সিদ্ধান্ত লয়। এই স্তম্ভকেইটা হ’ল:

1. আছিয়ান নিৰাপত্তা সম্প্ৰদায় (ASEAN Security Community): ইয়াৰ উদ্দেশ্য হ’ল সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত বিবাদসমূহ শান্তিপূৰ্ণভাৱে সমাধান কৰা আৰু অঞ্চলটোত সামৰিক সংঘাত পৰিহাৰ কৰি শান্তি আৰু স্থিৰতা বজাই ৰখা।
2. আছিয়ান অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (ASEAN Economic Community): ইয়াৰ লক্ষ্য হ’ল সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ বাবে এক উমৈহতীয়া বজাৰ আৰু উৎপাদন কেন্দ্ৰ গঢ়ি তোলা, যাৰ জৰিয়তে অঞ্চলটোৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশ ত্বৰান্বিত কৰিব পাৰি।
3. আছিয়ান সামাজিক-সাংস্কৃতিক সম্প্ৰদায় (ASEAN Socio-Cultural Community): ইয়াৰ উদ্দেশ্য হ’ল সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত সামাজিক-সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদান আৰু সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰি এক উমৈহতীয়া পৰিচয় গঢ়ি তোলা।

• English: In 2003, ASEAN decided to build an ‘ASEAN Community’ based on three main pillars. These are:

1. ASEAN Security Community: Its objective is to resolve disputes among member states peacefully and maintain peace and stability in the region by avoiding military conflict.
2. ASEAN Economic Community: It aims to create a common market and production base for member states to accelerate economic growth in the region.
3. ASEAN Socio-Cultural Community: Its purpose is to foster a common identity by promoting socio-cultural exchange and cooperation among member nations.

(c) Discuss China’s role in World Politics.
(বিশ্ব ৰাজনীতিত চীনৰ ভূমিকা আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ বিশ্ব ৰাজনীতিত চীনৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।

1. অৰ্থনৈতিক মহাশক্তি: চীন বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম অৰ্থনীতি আৰু এক প্ৰধান বাণিজ্যিক শক্তি। ইয়াৰ ‘বেল্ট এণ্ড ৰোড ইনিচিয়েটিভ’ (BRI) ৰ জৰিয়তে ই বিশ্বজুৰি নিজৰ অৰ্থনৈতিক প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিছে।
2. সামৰিক শক্তি: চীনৰ এক বিশাল আৰু আধুনিক সেনাবাহিনী আছে আৰু ই সামৰিকভাৱে নিজকে শক্তিশালী কৰি তুলিছে।
3. কূটনৈতিক প্ৰভাৱ: চীন ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ স্থায়ী সদস্য, যাৰ বাবে ই বিশ্বৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্তত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
4. আঞ্চলিক আধিপত্য: দক্ষিণ চীন সাগৰ আৰু চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ ওপৰত ই নিজৰ আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আহিছে।
   সামগ্ৰিকভাৱে, চীনে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ একমাত্ৰ আধিপত্যক প্ৰত্যাহ্বান জনাই বিশ্বক দ্বি-মেৰু বা বহু-মেৰু বিশ্বৰ দিশে লৈ গৈছে।

• English: China’s role in world politics is highly significant.

1. Economic Superpower: China is the world’s second-largest economy and a major trading power. Through its ‘Belt and Road Initiative’ (BRI), it is expanding its economic influence globally.
2. Military Power: China has a large and modern military and is continuously strengthening its military capabilities.
3. Diplomatic Influence: As a permanent member of the UN Security Council, China can influence important global decisions.
4. Regional Dominance: It has been attempting to assert its dominance over the South China Sea and neighbouring countries.
   Overall, China is challenging the sole dominance of the United States, moving the world towards a bipolar or multipolar system.

AHSEC Class 12 Political Science Question Paper 2024

PART-B (Politics in India Since Independence) (স্বাধীনোত্তৰ ভাৰতৰ ৰাজনীতি)

5. Answer any six from the following questions : (1×6=6)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো ছটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Name a major project that was included in the First Five Year Plan.
(প্ৰথম পঞ্চবৰ্ষীয় পৰিকল্পনাৰ অন্তৰ্ভুক্ত এটা বৃহৎ পৰিকল্পনাৰ নাম লিখা।)

• উত্তৰঃ ভাখৰা-নাঙল প্ৰকল্প।
• English: The Bhakra-Nangal Project.

(b) In which year, era of coalition government started in centre?
(কোন চনৰ পৰা কেন্দ্ৰত মৰ্চা চৰকাৰৰ যুগ আৰম্ভ হৈছিল?)

• উত্তৰঃ ১৯৮৯ চনৰ পৰা।
• English: From 1989.

(c) At present which institution has replaced the Planning Commission of India?
(ভাৰতবৰ্ষত পৰিকল্পনা আয়োগৰ সলনি কোনটো প্ৰতিষ্ঠান গঢ়ি তোলা হৈছে?)

• উত্তৰঃ নীতি আয়োগ (NITI Aayog)।
• English: NITI Aayog.

(d) Which party led National Democratic Alliance?
(কোনটো দলে ৰাষ্ট্ৰীয় গণতান্ত্ৰিক মৰ্চাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে?)

• উত্তৰঃ ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি (BJP)।
• English: The Bharatiya Janata Party (BJP).

(e) Under which government Mandal Commission was appointed?
(কোনখন চৰকাৰৰ দিনত মণ্ডল আয়োগ গঠন কৰা হৈছিল?)

• উত্তৰঃ জনতা পাৰ্টি চৰকাৰৰ দিনত।
• English: Under the Janata Party government.

(f) In which year Nagaland state was created?
(কোন চনত নাগালেণ্ড ৰাজ্য সৃষ্টি হৈছিল?)

• উত্তৰঃ ১৯৬৩ চনত।
• English: In 1963.

(g) Simla Agreement was signed between India and …… (Fill in the blank)
(চিমলা চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছিল ভাৰত আৰু …… ৰ মাজত। (খালী ঠাই পূৰণ কৰা))

• উত্তৰঃ পাকিস্তান।
• English: Pakistan.

(h) In which year, internal emergency was declared for the first time in India?
(কোন চনত প্ৰথমবাৰৰ কাৰণে ভাৰতত আভ্যন্তৰীণ জৰুৰী অৱস্থা ঘোষণা কৰা হৈছিল?)

• উত্তৰঃ ১৯৭৫ চনত।
• English: In 1975.

6. Answer any five from the following questions : (2×5=10)
   (তলৰ প্ৰশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো পাঁচটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Write a short note on ‘Privy Purses’.
(প্ৰিভি পাৰ্চৰ ওপৰত এটি চমু টোকা লিখা।)

• উত্তৰঃ স্বাধীনতাৰ সময়ত যিবোৰ ৰজাশাসিত ৰাজ্যই ভাৰতৰ লগত চামিল হৈছিল, সেইবোৰৰ শাসকসকলক চৰকাৰে দিয়া এক বিশেষ ভাট্টা বা পেঞ্চনকেই ‘প্ৰিভি পাৰ্চ’ বোলা হৈছিল। ১৯৭১ চনত ইন্দিৰা গান্ধী চৰকাৰে সংবিধান সংশোধন কৰি এই ব্যৱস্থাটো বাতিল কৰে।
• English: At the time of independence, the rulers of the princely states that merged with India were given a special allowance or pension by the government, which was known as ‘Privy Purses’. In 1971, the Indira Gandhi government abolished this system through a constitutional amendment.

(b) Mention two causes for the rise of communalism.
(সাম্প্ৰদায়িকতা উদ্ভৱ হোৱা দুটা কাৰণ লিখা।)

• উত্তৰঃ
  • বিভাজন আৰু শাসন নীতি: ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ ‘ভাগ কৰা আৰু শাসন কৰা’ (Divide and Rule) নীতিয়ে হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত বিভেদৰ বীজ ৰোপণ কৰিছিল।
  • ৰাজনৈতিক স্বাৰ্থ: কিছুমান ৰাজনৈতিক দলে নিজৰ ভোটবেংক সুৰক্ষিত কৰিবলৈ ধৰ্মীয় আবেগক ব্যৱহাৰ কৰে, যিয়ে সাম্প্ৰদায়িকতাক উদ্গনি যোগায়।
• English:
  • Divide and Rule Policy: The ‘Divide and Rule’ policy of the British government sowed the seeds of division between Hindus and Muslims.
  • Political Interests: Some political parties use religious sentiments to secure their vote banks, which fuels communalism.

(c) What is ‘Grand Alliance’ in the context of Indian politics?
(ভাৰতীয় ৰাজনীতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ‘বিশাল মিত্ৰতা’ মানে কি?)

• উত্তৰঃ ১৯৭১ চনৰ নিৰ্বাচনত ইন্দিৰা গান্ধীৰ কংগ্ৰেছ (আৰ) দলক পৰাস্ত কৰিবলৈ সকলো প্ৰধান অ-কংগ্ৰেছী আৰু অ-কমিউনিষ্ট বিৰোধী দলে মিলি যি মিত্ৰজোঁট গঠন কৰিছিল, তাকেই ‘বিশাল মিত্ৰতা’ বা ‘Grand Alliance’ বোলা হয়।
• English: In the 1971 elections, all major non-Congress and non-communist opposition parties formed a coalition to defeat Indira Gandhi’s Congress (R) party. This coalition was known as the ‘Grand Alliance’.

(d) Write two features of New Economic Policy.
(নতুন অৰ্থনৈতিক নীতিৰ দুটা বৈশিষ্ট্য লিখা।)

• উত্তৰঃ
  • উদাৰীকৰণ (Liberalisation): অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপৰ ওপৰত থকা চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণ আৰু লাইচেন্স ব্যৱস্থা শিথিল কৰা।
  • ব্যক্তিগতকৰণ (Privatisation): চৰকাৰী খণ্ডৰ উদ্যোগসমূহক ব্যক্তিগত খণ্ডলৈ হস্তান্তৰ কৰা।
• English:
  • Liberalisation: Relaxing government controls and the licensing system on economic activities.
  • Privatisation: Transferring public sector enterprises to the private sector.

(e) When was the Election Commission of India formed? Who was the first Chief Election Commissioner?
(ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগ কেতিয়া গঠন কৰা হৈছিল? প্ৰথম মুখ্য নিৰ্বাচন আয়ুক্ত কোন আছিল?)

• উত্তৰঃ ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগ ১৯৫০ চনৰ ২৫ জানুৱাৰীত গঠন কৰা হৈছিল। প্ৰথম মুখ্য নিৰ্বাচন আয়ুক্ত আছিল সুকুমাৰ সেন।
• English: The Election Commission of India was formed on 25th January 1950. The first Chief Election Commissioner was Sukumar Sen.

(f) Mention two solutions of the problem of regionalism.
(আঞ্চলিকতাবাদৰ সমস্যা সমাধানৰ দুটা উপায় লিখা।)

• উত্তৰঃ
  • সুষম উন্নয়ন: দেশৰ সকলো অঞ্চলৰ মাজত সম-বিকাশ নিশ্চিত কৰি অৰ্থনৈতিক বৈষম্য দূৰ কৰা।
  • ক্ষমতাৰ বিকেন্দ্ৰীকৰণ: ৰাজ্যসমূহক অধিক স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰি তেওঁলোকৰ আঞ্চলিক আকাংক্ষাবোৰ পূৰণ কৰা।
• English:
  • Balanced Development: Eliminating economic disparities by ensuring equitable development across all regions of the country.
  • Decentralisation of Power: Fulfilling regional aspirations by granting more autonomy to the states.

7. Answer any three from the following questions : (4×3=12)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ যিকোনো তিনিটা প্রশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Discuss the role of opposition party in India.
(ভাৰতত বিৰোধী দলৰ ভূমিকা আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ ভাৰতৰ গণতন্ত্ৰত বিৰোধী দলৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।

1. চৰকাৰক নিয়ন্ত্ৰণ: বিৰোধী দলে চৰকাৰৰ নীতি আৰু কাৰ্যকলাপৰ গঠনমূলক সমালোচনা কৰি চৰকাৰক দায়বদ্ধ আৰু স্বৈৰাচাৰী হোৱাৰ পৰা বিৰত ৰাখে।
2. বিকল্প চৰকাৰ: বিৰোধী দলে জনসাধাৰণক এক বিকল্প চৰকাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে।
3. জনমত গঠন: বিৰোধী দলে বিভিন্ন বিষয়ত জনমত গঠন কৰাত সহায় কৰে।
4. অধিকাৰৰ সুৰক্ষা: ই নাগৰিকৰ অধিকাৰ আৰু স্বাধীনতা ৰক্ষাৰ বাবে মাত মাতে।

• English: The role of the opposition party in India’s democracy is very important.

1. Controlling the Government: The opposition constructively criticises the government’s policies and actions, keeping it accountable and preventing it from becoming autocratic.
2. Alternative Government: The opposition presents itself as an alternative government to the people.
3. Shaping Public Opinion: The opposition helps in shaping public opinion on various issues.
4. Protecting Rights: It raises its voice to protect the rights and freedoms of the citizens.

(b) Why did the leaders of Freedom Movement have given importance on the principle of secularism?
(ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ নেতাসকলে কিয় ধৰ্মনিৰপেক্ষতাৰ নীতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল?)

• উত্তৰঃ ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ নেতাসকলে ধৰ্মনিৰপেক্ষতাৰ নীতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল কাৰণ:

1. ৰাষ্ট্ৰীয় একতা: ভাৰত এখন বহু-ধৰ্মীয় দেশ। দেশৰ একতা আৰু অখণ্ডতা বজাই ৰাখিবলৈ সকলো ধৰ্মৰ লোকক একত্ৰিত কৰাটো জৰুৰী আছিল।
2. সাম্প্ৰদায়িকতাৰ বিৰোধিতা: ব্ৰিটিছৰ ‘বিভাজন আৰু শাসন’ নীতিৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা সাম্প্ৰদায়িক বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ধৰ্মনিৰপেক্ষতা অপৰিহাৰ্য আছিল।
3. গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধ: তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰিছিল যে এখন গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰত ধৰ্মৰ ভিত্তিত কোনো নাগৰিকৰ লগত বৈষম্য হ’ব নালাগে।

• English: The leaders of India’s freedom movement gave importance to the principle of secularism because:

1. National Unity: India is a multi-religious country. It was essential to unite people of all religions to maintain the country’s unity and integrity.
2. Opposing Communalism: Secularism was necessary to counter the communal divisions created by the British ‘Divide and Rule’ policy.
3. Democratic Values: They believed that in a democratic state, no citizen should be discriminated against based on religion.

(c) Discuss the causes of the defeat of Congress in 1977.
(১৯৭৭ চনত কংগ্ৰেছ পৰাজিত হোৱাৰ কাৰণসমূহ আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ ১৯৭৭ চনৰ নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছৰ পৰাজয়ৰ মূল কাৰণসমূহ হ’ল:

1. জৰুৰীকালীন অৱস্থা: ১৯৭৫ চনত ইন্দিৰা গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰা জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ সময়ত নাগৰিকৰ অধিকাৰ খৰ্ব কৰা আৰু বিৰোধী নেতাসকলক কাৰাবন্দী কৰাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ মাজত তীব্ৰ অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি হৈছিল।
2. বিৰোধীৰ একতা: কংগ্ৰেছৰ বিৰুদ্ধে সকলো প্ৰধান বিৰোধী দলে একত্ৰিত হৈ ‘জনতা পাৰ্টি’ গঠন কৰিছিল।
3. জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণৰ আন্দোলন: জয়প্ৰকাশ নাৰায়ণৰ ‘সম্পূৰ্ণ বিপ্লৱ’ আন্দোলনে কংগ্ৰেছ বিৰোধী এক শক্তিশালী জনমত গঠন কৰিছিল।

• English: The main causes for the defeat of Congress in the 1977 elections were:

1. The Emergency: The imposition of the Emergency in 1975 by Indira Gandhi, during which civil liberties were curtailed and opposition leaders were jailed, led to widespread public discontent.
2. Opposition Unity: All major opposition parties united to form the ‘Janata Party’ against the Congress.
3. JP Movement: Jayaprakash Narayan’s ‘Total Revolution’ movement created a strong anti-Congress public opinion.

(d) Explain briefly the dominance of Congress Party in the first three general elections.
(প্ৰথম তিনিটা সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ দলৰ আধিপত্য চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।)

• উত্তৰঃ প্ৰথম তিনিটা সাধাৰণ নিৰ্বাচনত (১৯৫২, ১৯৫৭, ১৯৬২) কংগ্ৰেছ দলৰ আধিপত্যৰ কাৰণ আছিল:

1. স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ উত্তৰাধিকাৰ: কংগ্ৰেছ দলটোৱে স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ নেতৃত্ব দিছিল, যাৰ বাবে ইয়াৰ এক বিশাল জনসমৰ্থন আছিল।
2. নেতৃত্ব: জৱাহৰলাল নেহৰুৰ দৰে carismatic নেতাৰ নেতৃত্বই দলটোক শক্তিশালী কৰিছিল।
3. সংগঠন: কংগ্ৰেছৰ এক শক্তিশালী আৰু দেশজোৰা সংগঠন আছিল।
4. বিৰোধীৰ দুৰ্বলতা: সেই সময়ত কোনো শক্তিশালী আৰু একত্ৰিত বিৰোধী দল নাছিল।

• English: The reasons for the dominance of the Congress Party in the first three general elections (1952, 1957, 1962) were:

1. Legacy of the Freedom Struggle: The Congress party led the freedom movement, which gave it immense public support.
2. Leadership: The leadership of charismatic leaders like Jawaharlal Nehru strengthened the party.
3. Organisation: Congress had a strong and nationwide organisation.
4. Weak Opposition: There was no strong and united opposition party at that time.

(e) What were the British Indian states? How did they differ from Princely states?
(বৃটিছ ভাৰতীয় প্ৰদেশ বুলিলে কি বুজা? দেশীয় ৰাজ্যসমূহৰ লগত ইয়াৰ পাৰ্থক্য কি আছিল?)

• উত্তৰঃ
  • বৃটিছ ভাৰতীয় প্ৰদেশ: যিবোৰ অঞ্চল ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনত আছিল, সেইবোৰক বৃটিছ ভাৰতীয় প্ৰদেশ বোলা হৈছিল। এই প্ৰদেশসমূহৰ শাসন এজন গৱৰ্ণৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হৈছিল।
  • পাৰ্থক্য: বৃটিছ ভাৰতীয় প্ৰদেশসমূহ ব্ৰিটিছৰ প্ৰত্যক্ষ নিয়ন্ত্ৰণত আছিল, আনহাতে দেশীয় ৰাজ্যসমূহ (Princely States) স্থানীয় শাসক বা ৰজাৰ দ্বাৰা শাসিত হৈছিল, যিসকলে ব্ৰিটিছ সাৰ্বভৌমত্ব স্বীকাৰ কৰিছিল। দেশীয় ৰাজ্যসমূহৰ আভ্যন্তৰীণ বিষয়ত কিছু স্বায়ত্তশাসন আছিল, কিন্তু তেওঁলোকৰ বৈদেশিক আৰু প্ৰতিৰক্ষা নীতি ব্ৰিটিছৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত হৈছিল।
• English:
  • British Indian Provinces: The regions that were under the direct rule of the British government were called British Indian Provinces. These provinces were administered by a Governor.
  • Difference: British Indian Provinces were under the direct control of the British, whereas the Princely States were ruled by local rulers or kings who accepted British sovereignty. The Princely States had some autonomy in their internal affairs, but their foreign and defence policies were controlled by the British.

8. Answer any two from the following questions : (6×2=12)
   (নিম্নলিখিত প্রশ্নসমূহৰ পৰা যিকোনো দুটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা 🙂

(a) Discuss the main controversies around planned development in the early years of India’s independence.
(ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ আৰম্ভণিৰ সময় চোৱাত পৰিকল্পিত বিকাশৰ সৈতে জড়িত মূল বিতৰ্কসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ স্বাধীনতাৰ পিছত ভাৰতৰ পৰিকল্পিত বিকাশক লৈ কেইবাটাও মূল বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছিল:

1. কৃষি বনাম উদ্যোগ: কিছুমান নেতাই (যেনে গান্ধীবাদী অৰ্থনীতিবিদ জে.চি. কুমাৰাপ্পা) গ্ৰাম্য উন্নয়ন আৰু কৃষিক্ষেত্ৰক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়াৰ পোষকতা কৰিছিল। আনহাতে, আন কিছুমানে (যেনে নেহৰু) দ্ৰুত ঔদ্যোগীকৰণক অগ্ৰাধিকাৰ দিছিল, কাৰণ তেওঁলোকে ইয়াক দৰিদ্ৰতা নিৰ্মূলৰ উপায় হিচাপে দেখিছিল।
2. ব্যক্তিগত খণ্ড বনাম ৰাজহুৱা খণ্ড: অৰ্থনীতিত চৰকাৰৰ ভূমিকা কি হ’ব, সেই বিষয়েও মতভেদ আছিল। সমাজবাদীসকলে ৰাজহুৱা খণ্ডৰ সম্প্ৰসাৰণ বিচাৰিছিল, আনহাতে আনসকলে ব্যক্তিগত খণ্ডক অধিক স্বাধীনতা দিয়াৰ পক্ষত আছিল। ভাৰতে অৱশেষত এক ‘মিশ্ৰিত অৰ্থনীতি’ (mixed economy) গ্ৰহণ কৰিছিল, য’ত দুয়োটা খণ্ডৰে সহ-অৱস্থান আছিল।
3. কেন্দ্ৰীভূত বনাম বিকেন্দ্ৰীভূত পৰিকল্পনা: পৰিকল্পনা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ দ্বাৰা হ’ব নে ৰাজ্যিক বা স্থানীয় পৰ্যায়ত অধিক ক্ষমতা দিয়া হ’ব, সেই বিষয়েও বিতৰ্ক হৈছিল।

• English: After independence, there were several main controversies surrounding planned development in India:

1. Agriculture vs. Industry: Some leaders (like Gandhian economist J.C. Kumarappa) advocated for prioritizing rural development and agriculture. In contrast, others (like Nehru) prioritized rapid industrialization, as they saw it as a means to eradicate poverty.
2. Private Sector vs. Public Sector: There was also a debate about the role of the government in the economy. Socialists wanted the expansion of the public sector, while others favoured more freedom for the private sector. India eventually adopted a ‘mixed economy’ model where both sectors co-existed.
3. Centralized vs. Decentralized Planning: There was also a debate on whether planning should be centralized by the central government or if more power should be given to the state or local levels.

(b) Discuss India’s relation with neighbouring countries.
(ওচৰ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰৰ লগত ভাৰতৰ সম্পৰ্ক আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ ভাৰতৰ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সৈতে সম্পৰ্ক জটিল আৰু মিশ্ৰিত।
  • পাকিস্তান: ভাৰত-পাকিস্তানৰ সম্পৰ্ক মূলতঃ সংঘাতপূৰ্ণ। কাশ্মীৰ সমস্যা, সন্ত্ৰাসবাদ আৰু সীমান্ত বিবাদক লৈ দুয়োখন দেশৰ মাজত কেইবাখনো যুদ্ধ হৈছে।
  • চীন: চীনৰ সৈতেও ভাৰতৰ সীমান্ত বিবাদ আছে আৰু সম্পৰ্কত উত্তেজনা বিৰাজ কৰে। অৱশ্যে, দুয়োখন দেশৰ মাজত গুৰুত্বপূৰ্ণ বাণিজ্যিক সম্পৰ্কও আছে।
  • বাংলাদেশ আৰু নেপাল: এই দেশসমূহৰ সৈতে ভাৰতৰ সম্পৰ্ক সাধাৰণতে বন্ধুত্বপূৰ্ণ, যদিও নদীৰ পানী বণ্টন আৰু অনুপ্ৰৱেশৰ দৰে কিছুমান বিষয়ত মতভেদ আছে।
  • শ্ৰীলংকা আৰু ভূটান: শ্ৰীলংকাৰ সৈতে তামিল সমস্যাটোক লৈ সম্পৰ্কত কিছু জটিলতা আহিছিল। ভূটানৰ সৈতে ভাৰতৰ সম্পৰ্ক অতি ঘনিষ্ঠ আৰু সহযোগিতামূলক।
    সামগ্ৰিকভাৱে, ভাৰতে ‘চুবুৰীয়া প্ৰথম’ (Neighbourhood First) নীতিৰ জৰিয়তে এই অঞ্চলত শান্তি আৰু সহযোগিতা বৃদ্ধিৰ বাবে চেষ্টা চলাই আহিছে।
• English: India’s relationship with its neighbouring countries is complex and mixed.
  • Pakistan: The India-Pakistan relationship is largely conflict-ridden. There have been several wars between the two countries over issues like the Kashmir problem, terrorism, and border disputes.
  • China: India also has a border dispute with China, and the relationship is often tense. However, there are also significant trade relations between the two countries.
  • Bangladesh and Nepal: India’s relationship with these countries is generally friendly, although there are disagreements on issues like river water sharing and infiltration.
  • Sri Lanka and Bhutan: The relationship with Sri Lanka faced some complexities over the Tamil issue. India’s relationship with Bhutan is very close and cooperative.
    Overall, India has been trying to promote peace and cooperation in the region through its ‘Neighbourhood First’ policy.

(c) Discuss the principles and challenges associated with the partition of country.
(দেশ বিভাজন প্ৰক্ৰিয়াত জড়িত নীতি আৰু জটিলতাসমূহ আলোচনা কৰা।)

• উত্তৰঃ
  • নীতি: ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ মূল নীতি আছিল ‘দ্বি-জাতি তত্ত্ব’ (Two-Nation Theory), যাৰ মতে হিন্দু আৰু মুছলমান দুটা পৃথক জাতি আৰু তেওঁলোকৰ বাবে পৃথক ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰয়োজন। এই নীতিৰ আধাৰত, মুছলমান সংখ্যাগৰিষ্ঠ অঞ্চলসমূহক পাকিস্তান আৰু হিন্দু সংখ্যাগৰিষ্ঠ অঞ্চলসমূহক ভাৰত হিচাপে গঠন কৰা হৈছিল।
  • জটিলতাসমূহ (প্ৰত্যাহ্বান):

1. অখণ্ড মুছলমান অঞ্চলৰ অভাৱ: ব্ৰিটিছ ভাৰতত কোনো এটা অঞ্চল নাছিল য’ত মুছলমানসকল একচেটিয়াভাৱে সংখ্যাগৰিষ্ঠ আছিল। তেওঁলোক পূব আৰু পশ্চিমত দুটা অঞ্চলত কেন্দ্ৰীভূত হৈ আছিল, যাৰ ফলত পূব আৰু পশ্চিম পাকিস্তানৰ সৃষ্টি হৈছিল।
2. সকলো মুছলমানৰ অনিচ্ছা: বহুতো মুছলমান নেতাই (যেনে খান আব্দুল গফ্ফৰ খান) আৰু সংগঠনে বিভাজনক বিৰোধিতা কৰিছিল।
3. সংখ্যালঘুৰ সমস্যা: বিভাজনৰ পিছতো দুয়োখন দেশতে লাখ লাখ হিন্দু আৰু শিখ পাকিস্তানত আৰু মুছলমান ভাৰতত সংখ্যালঘু হিচাপে থাকি গৈছিল, যাৰ ফলত ব্যাপক হিংসা আৰু শৰণাৰ্থী সমস্যাৰ সৃষ্টি হৈছিল।
4. সীমা নিৰ্ধাৰণৰ জটিলতা: পঞ্জাৱ আৰু বংগৰ দৰে প্ৰদেশত ধৰ্মীয় জনসংখ্যা মিশ্ৰিত হোৱাৰ বাবে সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰাটো অতি কঠিন আৰু ৰক্তাক্ত হৈ পৰিছিল।

• English:
  • Principle: The main principle behind the partition of India in 1947 was the ‘Two-Nation Theory’, which argued that Hindus and Muslims were two separate nations and required separate states. Based on this principle, Muslim-majority areas were to form Pakistan, and Hindu-majority areas were to form India.
  • Challenges:

1. No Single Belt of Muslim Majority: There was no single belt of Muslim-majority areas in British India. They were concentrated in two areas in the east and the west, leading to the creation of East and West Pakistan.
2. Unwillingness of all Muslims: Many Muslim leaders (like Khan Abdul Ghaffar Khan) and organisations opposed the partition.
3. Problem of Minorities: Even after the partition, millions of Hindus and Sikhs in Pakistan and Muslims in India remained as minorities, leading to widespread violence and a refugee crisis.
4. Difficulty in Demarcation: In provinces like Punjab and Bengal, where the religious population was mixed, demarcating the border became extremely difficult and bloody.