| বসতি Class 8 | |
| বিষয় | সমাজ বিজ্ঞান |
| পাঠৰ নাম | বসতি |
| খণ্ড | ভূগোল |
| শ্ৰেণী | অষ্টম শ্ৰেণী |
| পাঠৰ নং | অধ্যায় ৩ |
| পাঠ্যক্ৰম | ৰাজ্যিক শৈক্ষিক গৱেষণা আৰু প্ৰশিক্ষণ পৰিষদ (SCERT) |
বসতি Class VIII
অতি চমু প্ৰশ্নোত্তৰ
প্ৰশ্ন ১ঃ খালী ঠাই পূৰ কৰা :
(ক) কৃষিকার্য আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে মানুহে একে ঠাইতে স্থায়ীভাৱে বসবাস কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।
(খ) পানীৰ উৎসক ভিত্তি কৰি গাঁওবাসীয়ে ভালেমান সুবিধা ভোগ কৰে।
(গ) আলিবাট, ৰে’লপথ, নদীৰ কাষে কাষে গঢ়ি উঠা বসতিক ৰৈখিক বসতি বোলে।
(ঘ) বর্তমান অসমত গাঁৱৰ সংখ্যা হ’ল ২৫,৫৯০ খন।
প্ৰশ্ন ২ঃ শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা :
(ক) গ্রাম্য বসতিৰ মূল বৃত্তি হ’ল বেপাৰ-বাণিজ্য/উদ্যোগ/কৃষি।
উত্তৰঃ কৃষি।
(খ) গ্রাম্য অঞ্চলতকৈ নগৰ অঞ্চলত জনসংখ্যা ঘনত্ব কম/অধিক/সমান।
উত্তৰঃ অধিক।
(গ) ভাৰতৰ প্রায় ৭০/৮০/৬৪ শতাংশ লোকে গাঁৱত বাস কৰে।
উত্তৰঃ ৭০ শতাংশ।
(ঘ) কোনো ঠাইত থূপ খাই থকা বসতিয়ে হ’ল ৰৈখিক/কেন্দ্ৰীভূত/পাতল বসতি।
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীভূত।
ৰচনাধৰ্মী প্ৰশ্নোত্তৰ
প্ৰশ্ন ১ঃ মানুহে স্থায়ীভাৱে বসবাস কৰিবলৈ লোৱাৰ কাৰণ কি বুলি ভাবা?
উত্তৰঃ মানুহে স্থায়ীভাৱে বসবাস কৰিবলৈ লোৱাৰ কাৰণ হ’ল—
(১) কৃষিকার্য আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত মাটি চহোৱা, শস্য ৰোৱা আৰু পথাৰ চোৱা-চিতা কৰাৰ বাবে মানুহে খেতি পথাৰৰ ওচৰত স্থায়ীভাৱে বসতি কৰিবলৈ লয়।
(২) উৎপাদিত শস্য ভৱিষ্যতৰ বাবে সাঁচি ৰাখিবলৈ মানুহে স্থায়ী ঘৰ সাজি থকাৰ প্ৰয়োজন হয়।
প্ৰশ্ন ২ঃ গাঁৱলীয়া বসতিৰ মূল বৈশিষ্ট্য সম্বন্ধে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ গাঁৱলীয়া বসতিৰ মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল—
(১) কৃষি আৰু পশুপালন গাঁৱলীয়া বসতিৰ প্ৰধান বৃত্তি।
(২) নৈ, বিল, পানীৰ উৎসৰ ওচৰত বসতি গঢ়ি উঠে।
(৩) সাৰুৱা মাটি আৰু সহজ-সৰল জীৱনশৈলী গাঁৱলীয়া বসতিৰ বৈশিষ্ট্য।
(৪) গাঁৱত মানুহৰ জীৱিকা কৃষি আৰু পশুপালনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
প্ৰশ্ন ৩ঃ কেন্দ্ৰীভূত বসতি কেনেধৰণে সৃষ্টি হয় লিখা।
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীভূত বসতি সাধাৰণতে পানীৰ উৎসৰ ওচৰত বা মুকলি খেতি পথাৰৰ মাজত গঢ়ি উঠে। মানুহে নিৰাপত্তাৰ বাবে একে ঠাইত থূপ খাই ঘৰ সাজি বসবাস কৰে। এনে বসতিক কেন্দ্ৰীভূত বসতি বোলে।
প্ৰশ্ন ৪ঃ পৌৰ বসতিৰ মানুহৰ জীৱিকাৰ উপায় কেনেকুৱা চমুকৈ লিখা।
উত্তৰঃ পৌৰ বা নগৰীয়া বসতিৰ মানুহৰ জীৱিকাৰ উপায় হ’ল—
(১) নগৰত মানুহৰ প্ৰধান বৃত্তি হ’ল চাকৰি, ব্যৱসায়-বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ।
(২) নগৰত মানুহে শিক্ষানুষ্ঠান, অফিচ-কাছাৰী, শিল্প-উদ্যোগ আদিত কাম কৰে।
(৩) নগৰত বেছিভাগ মানুহ চাকৰিজীৱী।
প্ৰশ্ন ৫ঃ গাঁও আৰু নগৰৰ মাজৰ সম্পর্ক আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ গাঁও আৰু নগৰৰ মাজত নিবিড় সম্পৰ্ক আছে।
(১) গাঁৱৰ মানুহে নগৰলৈ আহি চাকৰি, ব্যৱসায় আদি কৰে।
(২) গাঁৱৰ উৎপাদিত শস্য নগৰলৈ বিক্ৰী কৰা হয়।
(৩) নগৰৰ মানুহে গাঁৱৰ শাক-পাচলি আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী কিনে।
(৪) গাঁৱৰ মানুহে নগৰৰ চিকিৎসালয়, শিক্ষানুষ্ঠান আদিৰ সেৱা গ্ৰহণ কৰে।
প্ৰশ্ন ৬ঃ চমুটোকা লিখা :
(ক) ৰৈখিক বসতি : ৰৈখিক বসতি হ’ল যেতিয়া মানুহে আলিবাট, ৰে’লপথ বা নদীৰ কাষে কাষে শাৰী পাতি ঘৰ সাজি বসবাস কৰে। এনে বসতি সাধাৰণতে দীঘলীয়া আকাৰৰ হয়।
(খ) বৰ্গক্ষেত্ৰাকাৰ বসতি : বৰ্গক্ষেত্ৰাকাৰ বসতি হ’ল যেতিয়া মানুহে চাৰিওফালে মুকলি ঠাইত বৰ্গাকাৰে ঘৰ সাজি বসবাস কৰে। এনে বসতি সাধাৰণতে সমতল ভূমিত দেখা যায়।
(গ) উচ্চভূমি বসতি : উচ্চভূমি বসতি হ’ল যেতিয়া মানুহে পাহাৰ বা উচ্চভূমিত বসতি কৰে। এনে বসতি সাধাৰণতে ঝুম খেতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
প্ৰশ্ন ৭ঃ পার্থক্য লিখা :
(ক) গ্রাম্য বসতি আৰু পৌৰ বসতি :
- গ্রাম্য বসতি কৃষিভিত্তিক, আনহাতে পৌৰ বসতি ব্যৱসায়-বাণিজ্য আৰু উদ্যোগভিত্তিক।
- গ্রাম্য বসতি পাতল, আনহাতে পৌৰ বসতি ঘন।
- গ্রাম্য বসতিত ঘৰবাৰী সাধাৰণতে বাঁহ-কাঠেৰে সজা হয়, আনহাতে পৌৰ বসতিত ঘৰবাৰী পকী।
(খ) ৰৈখিক বসতি আৰু কেন্দ্ৰীভূত বসতি :
- ৰৈখিক বসতি দীঘলীয়া আকাৰৰ, আনহাতে কেন্দ্ৰীভূত বসতি গোলাকাৰ বা বৰ্গাকাৰ।
- ৰৈখিক বসতি সাধাৰণতে ৰাস্তা বা নদীৰ কাষে কাষে গঢ়ি উঠে, আনহাতে কেন্দ্ৰীভূত বসতি মুকলি ঠাইত গঢ়ি উঠে।
(গ) উচ্চভূমি বসতি আৰু নিম্নভূমি বসতি :
- উচ্চভূমি বসতি পাহাৰ বা উচ্চভূমিত গঢ়ি উঠে, আনহাতে নিম্নভূমি বসতি সমতল ভূমিত গঢ়ি উঠে।
- উচ্চভূমি বসতিত যাতায়াতৰ সুবিধা কম, আনহাতে নিম্নভূমি বসতিত যাতায়াতৰ সুবিধা বেছি।
৬। আৰ্হি চিত্ৰ (বিদ্যালয়ত কৰিবলৈ)
তোমাৰ গাঁও বা নগৰৰ এখন আৰ্হি চিত্ৰ আঁকি তাত নদী (যেনে- ব্ৰহ্মপুত্ৰ), পাহাৰ (যেনে- পাহাৰীয়া অঞ্চল), বিল আদি প্ৰাকৃতিক উপাদান আৰু মানৱসৃষ্ট উপাদান (ঘৰ, ৰাস্তা, স্কুল, দোকান) দেখুৱাবা।
৭। সুবিধা আৰু অসুবিধা
উদাহৰণ: গুৱাহাটী নগৰ
- সুবিধা: ভাল যাতায়াত (বাছ, ৰে’ল), শিক্ষানুষ্ঠান (স্কুল, কলেজ), হাস্পতাল, বজাৰৰ সুবিধা।
- অসুবিধা: যান-জোঁট, বানপানী, বাসস্থানৰ খৰচ, পৰিৱেশ প্ৰদূষণ।
(তুমি নিজৰ গাঁও/নগৰৰ কথা লিখিবা।)
