বিকাশৰ অৰ্থ হ’ল এজন ব্যক্তিৰ গোটেই জীৱনকালত ঘটা বৃদ্ধি আৰু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰক্ৰিয়া। ই শাৰীৰিক, জ্ঞানমূলক, সামাজিক আৰু আৱেগিক পৰিৱৰ্তনক সামৰি লয় আৰু ইয়াক বিভিন্ন পৰ্যায়ত ভাগ কৰিব পাৰি, প্ৰত্যেকৰে অনন্য বৈশিষ্ট্য আছে। ইয়াত কিছুমান ধাৰণা আৰু বিকাশৰ পৰ্যায়ৰ লগতে ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহো উল্লেখ কৰা হৈছে:
বিকাশৰ ধাৰণা আৰু পৰ্যায়
প্ৰসৱৰ পূৰ্বে বিকাশ: ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল জন্মৰ আগৰ বিকাশৰ সময়ছোৱা, গৰ্ভধাৰণৰ পৰা জন্মলৈকে। ইয়াক তিনিটা পৰ্যায়ত ভাগ কৰিব পাৰি: বীজাণুৰ অৱস্থা (গৰ্ভধাৰণৰ পৰা ২ সপ্তাহলৈকে), ভ্ৰূণৰ অৱস্থা (২ সপ্তাহৰ পৰা ৮ সপ্তাহলৈকে), আৰু ভ্ৰুণৰ পৰ্যায় (৮ সপ্তাহৰ পৰা জন্মলৈকে)। এই সময়ছোৱাত বিকাশশীল ভ্ৰূণ আৰু ভ্ৰুণৰ দ্ৰুত শাৰীৰিক আৰু স্নায়ুৰ বিকাশ ঘটে।
কৈশোৰ আৰু শৈশৱ: বিকাশৰ এই পৰ্যায়টোৱে জন্মৰ পৰা ২ বছৰ বয়সলৈকে সময়ক বুজায়। এই পৰ্যায়ত কেঁচুৱা আৰু শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞানমূলক আৰু সামাজিকভাৱে বিকাশ ঘটে। কেঁচুৱাই নিজৰ ইন্দ্ৰিয় আৰু চলন-ফুৰণৰ দক্ষতাৰ সমন্বয় কৰিবলৈ শিকে, আৰু বস্তুৰ স্থায়িত্বৰ দৰে প্ৰাৰম্ভিক জ্ঞানমূলক ক্ষমতা বিকাশ কৰে। যত্ন লোৱা লোকৰ সৈতেও সামাজিক বন্ধন গঢ়ি তোলে আৰু ভাষাৰ জৰিয়তে যোগাযোগ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।
প্ৰাথমিক শৈশৱঃ বিকাশৰ এই পৰ্যায়টোৱে ২ বছৰৰ পৰা ৬ বছৰ বয়সৰ সময়ছোৱাক বুজায়। এই পৰ্যায়ত শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞান আৰু সামাজিক বিকাশ অব্যাহত থাকে। তেওঁলোকে নিজৰ চলন-ফুৰণৰ দক্ষতা পৰিশোধন কৰে, অধিক জটিল ভাষাৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে আৰু আত্ম আৰু পৰিচয়ৰ অনুভূতি গঢ়ি তুলিবলৈ আৰম্ভ কৰে।
মধ্য শৈশৱঃ বিকাশৰ এই পৰ্যায়টোৱে ৬ বছৰৰ পৰা ১১ বছৰ বয়সৰ সময়ছোৱাক বুজায়। এই পৰ্যায়ত শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞান আৰু সামাজিক বিকাশ অব্যাহত থাকে। তেওঁলোকে অধিক জটিল যুক্তিৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে, সময় আৰু কাৰণ-প্ৰভাৱৰ দৰে ধাৰণা বুজিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সমনীয়াৰ সৈতে বন্ধুত্ব গঢ়ি তোলে।
কৈশোৰ: বিকাশৰ এই পৰ্যায়টোৱে ১১ বছৰৰ পৰা ১৮ বছৰ বয়সৰ সময়ছোৱাক বুজায়। এই পৰ্যায়ত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে দ্ৰুত শাৰীৰিক পৰিৱৰ্তন আৰু জ্ঞানমূলক বিকাশৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰে। তেওঁলোকে অধিক উন্নত যুক্তি আৰু সমস্যা সমাধানৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে, পৰিচয়বোধ গঢ়ি তুলিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সমনীয়াৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলে।
বিকাশৰ প্ৰতিটো পৰ্যায়ৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ
বিকাশৰ প্ৰতিটো পৰ্যায়ৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ ইয়াত উল্লেখ কৰা হৈছে:
প্ৰসৱৰ পূৰ্বে বিকাশ: এই পৰ্যায়ত বিকাশশীল ভ্ৰূণ আৰু ভ্ৰুণৰ দ্ৰুত শাৰীৰিক আৰু স্নায়ুৰ বিকাশ ঘটে। বীজাণুৰ অৱস্থাত কোষ বিভাজন আৰু প্লেচেন্টা গঠন হোৱাৰ বিপৰীতে ভ্ৰূণৰ পৰ্যায়ত প্ৰধান অংগ আৰু গঠন গঠন হয়। ভ্ৰুণৰ পৰ্যায়ৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে বৃদ্ধি আৰু বিকাশ অব্যাহত থাকে, ভ্ৰুণৰ মগজু, হাওঁফাওঁ আৰু পাচনতন্ত্ৰৰ দৰে অধিক জটিল গঠন বিকশিত হয়।
কৈশোৰ আৰু শৈশৱ: এই পৰ্যায়ত কেঁচুৱা আৰু শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞানমূলক আৰু সামাজিকভাৱে বিকাশ হয়। তেওঁলোকে নিজৰ ইন্দ্ৰিয় আৰু চলন-ফুৰণৰ দক্ষতাৰ সমন্বয় কৰিবলৈ শিকে, আৰু বস্তুৰ স্থায়িত্বৰ দৰে প্ৰাৰম্ভিক জ্ঞানমূলক ক্ষমতা বিকাশ কৰে। যত্ন লোৱা লোকৰ সৈতেও সামাজিক বন্ধন গঢ়ি তোলে আৰু ভাষাৰ জৰিয়তে যোগাযোগ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। কেঁচুৱা আৰু শিশুৱে নিজৰ মৌলিক প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে যত্ন লোৱা লোকৰ ওপৰত অত্যন্ত নিৰ্ভৰশীল।
প্ৰাথমিক শৈশৱ: এই পৰ্যায়ত শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞান আৰু সামাজিক বিকাশ অব্যাহত থাকে। তেওঁলোকে নিজৰ চলন-ফুৰণৰ দক্ষতা পৰিশোধন কৰে, অধিক জটিল ভাষাৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে আৰু আত্ম আৰু পৰিচয়ৰ অনুভূতি গঢ়ি তুলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। সমনীয়াৰ লগতো বন্ধুত্ব গঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সহযোগিতামূলক খেলত লিপ্ত হয়। এই পৰ্যায়ৰ শিশুসকলে প্ৰায়ে শিকিবলৈ আৰু অন্বেষণ কৰিবলৈ আগ্ৰহী হয়।
মধ্য শৈশৱঃ এই পৰ্যায়ত শিশুৰ শাৰীৰিক, জ্ঞান আৰু সামাজিক বিকাশ অব্যাহত থাকে। তেওঁলোকে অধিক জটিল যুক্তিৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে, সময় আৰু কাৰণ-প্ৰভাৱৰ দৰে ধাৰণা বুজিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সমনীয়াৰ সৈতে বন্ধুত্ব গঢ়ি তোলে। তেওঁলোকৰ আত্মসন্মানবোধো গঢ়ি তুলিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সামাজিক নীতি-নিয়ম আৰু আশা-আকাংক্ষাৰ প্ৰতিও অধিক সচেতন হ’ব পাৰে।
কৈশোৰ কালতঃ এই পৰ্যায়ত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে দ্ৰুত শাৰীৰিক পৰিৱৰ্তন আৰু জ্ঞানমূলক বিকাশৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰে। তেওঁলোকে অধিক উন্নত যুক্তি আৰু সমস্যা সমাধানৰ ক্ষমতা গঢ়ি তোলে, পৰিচয়বোধ গঢ়ি তুলিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সমনীয়াৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলে। পিতৃ-মাতৃৰ পৰাও অধিক স্বাধীন হৈ পৰে আৰু কৰ্তৃত্ব আৰু সামাজিক নীতি-নিয়মৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিব পাৰে।
বিকাশৰ প্ৰতিটো পৰ্যায়ৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ জিনীয়, পৰিৱেশ, ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতাকে ধৰি বিভিন্ন কাৰকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়। এই বৈশিষ্ট্যসমূহ বুজি পালে অভিভাৱক, শিক্ষাবিদ আৰু যত্ন লোৱাসকলক শিশু আৰু কিশোৰ-কিশোৰীসকলক তেওঁলোকৰ বিকাশৰ মাজেৰে ভালদৰে সহায় আৰু পথ প্ৰদৰ্শন কৰাত সহায় কৰিব পাৰি।